Δικαστήριο της ΕΕ για Only Fans και ΦΠΑ: Ο διαχειριστής πλατφόρμας τεκμαίρεται ότι είναι ο προμηθευτής των παρεχόμενων υπηρεσιών (C-695/20)

Το ζήτημα της είσπραξης του Φ.Π.Α. από τις διαδικτυακές πλατφόρμες έκρινε με πρόσφατη απόφαση του το Δικαστήριο της Ευρωπαικής Ένωσης στην υπόθεση Fenix International (C-695/20).

Κατά την κρίση του ΔΕΕ, το Συμβούλιο θέσπισε, χωρίς να υπερβεί τα όρια της εκτελεστικής του αρμοδιότητας, διάταξη με την οποία διευκρινίζεται ότι ο διαχειριστής πλατφόρμας όπως η Only Fans τεκμαίρεται ότι είναι ο προμηθευτής των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Ιστορικό της υπόθεσης

Η Fenix International (στο εξής: Fenix), εταιρία εγγεγραμμένη στα μητρώα ΦΠΑ στο Ηνωμένο Βασίλειο, εκμεταλλεύεται στο Διαδίκτυο πλατφόρμα κοινωνικού δικτύου που είναι γνωστή με την ονομασία Only Fans (στο εξής: πλατφόρμα Only Fans).

Η πλατφόρμα απευθύνεται σε «χρήστες» από όλον τον κόσμο, οι οποίοι διακρίνονται σε «δημιουργούς» και «θαυμαστές» (fans). Η Fenix δεν παρέχει μόνον την πλατφόρμα Only Fans, αλλά και το τεχνικό μέσο δια του οποίου διενεργείται η είσπραξη και η διανομή των πληρωμών που πραγματοποιούν οι θαυμαστές. Η Fenix παρακρατεί το 20 % κάθε ποσού που καταβάλλεται υπέρ του δημιουργού, στον οποίο χρεώνει το αντίστοιχο ποσό. Επί του παρακρατούμενου ποσού η Fenix εφαρμόζει ΦΠΑ με συντελεστή 20 %, ο οποίος αναγράφεται στα τιμολόγια που εκδίδει.

Η φορολογική και τελωνειακή αρχή του Ηνωμένου Βασιλείου κοινοποίησε στη Fenix πράξεις προσδιορισμού φόρου όσον αφορά τον καταβλητέο ΦΠΑ για τη χρονική περίοδο 2017-2020, θεωρώντας ότι η Fenix ενεργούσε ιδίω ονόματι και όφειλε, ως εκ τούτου, να καταβάλλει ΦΠΑ υπολογιζόμενο επί του συνολικού ποσού που πλήρωνε ο εκάστοτε θαυμαστής και όχι μόνον επί του ποσού που παρακρατούσε η ίδια ως αμοιβή με ποσοστό 20%.

Η Fenix άσκησε προσφυγή ενώπιον δικαστηρίου του Ηνωμένου Βασιλείου. Με την προσφυγή αυτή, η Fenix αμφισβητεί, κατ’ ουσίαν, το κύρος της νομικής βάσης των πράξεων προσδιορισμού φόρου, ήτοι τη διάταξη εκτελεστικού κανονισμού του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος διευκρινίζει την οδηγία ΦΠΑ.

Το δικαστήριο που επιλήφθηκε της εν λόγω προσφυγής υπέβαλε προδικαστικό ερώτημα προς το Δικαστήριο πριν από τη λήξη της μεταβατικής περιόδου που ακολούθησε μετά το Brexit, κατά τη διάρκεια της οποίας το Δικαστήριο εξακολουθούσε να έχει δικαιοδοσία να απαντήσει στο εν λόγω προδικαστικό ερώτημα. Το αιτούν δικαστήριο ζητεί να διευκρινιστεί αν η επίδικη διάταξη είναι ανίσχυρη στο μέτρο κατά το οποίο το Συμβούλιο συμπλήρωσε ή τροποποίησε την οδηγία ΦΠΑ, υπερβαίνοντας με τον τρόπο αυτό τις εκτελεστικές αρμοδιότητες που του ανατίθενται.

Η οδηγία ΦΠΑ ορίζει ότι ο υποκείμενος στον φόρο ο οποίος, στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών, ενεργεί ως μεσάζων ιδίω ονόματι αλλά για λογαριασμό τρίτου τεκμαίρεται ότι είναι ο παρέχων τις υπηρεσίες αυτές.

Λαμβανομένης υπόψη της εξέλιξης του συστήματος ΦΠΑ και προκειμένου να διασφαλιστεί η ομοιόμορφη εφαρμογή των εν λόγω κανόνων στην Ένωση, το Συμβούλιο θέσπισε στον εκτελεστικό κανονισμό διάταξη σύμφωνα με την οποία ο υποκείμενος στον φόρο που συμμετέχει στην παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών μέσω τηλεπικοινωνιακού δικτύου, διεπαφής ή δικτυακής πύλης, όπως είναι μια πλατφόρμα ηλεκτρονικών εφαρμογών, «θεωρείται ότι ενεργεί, ιδίω ονόματι αλλά για λογαριασμό του παρόχου ηλεκτρονικών υπηρεσιών»

Το τεκμήριο αυτό μπορεί να ανατραπεί, εφόσον ο υποκείμενος στον φόρο προσδιορίζει ρητώς τον πάροχο υπηρεσιών ως προμηθευτής και τούτο προκύπτει από τις μεταξύ τους συμβατικές διευθετήσεις. Αντιθέτως, ο υποκείμενος στον φόρο που συμμετέχει στην παροχή αυτή τεκμαίρεται πάντοτε ότι ενεργεί ιδίω ονόματι αλλά για λογαριασμό του παρόχου των υπηρεσιών αυτών και, κατά συνέπεια, θεωρείται ο ίδιος πάροχος των εν λόγω υπηρεσιών, εφόσον προσεπικυρώνει τη χρέωση του λήπτη ή την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών ή εφόσον καθορίζει τους γενικούς όρους της παροχής.

Συναφώς, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι ο υποκείμενος στον φόρο που συμμετέχει στην παροχή ηλεκτρονικής υπηρεσίας, εκμεταλλευόμενος, για παράδειγμα, διαδικτυακή πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, εφόσον έχει την εξουσία να προσεπικυρώνει την παροχή ή τη χρέωση της υπηρεσίας αυτής ή ακόμη και να καθορίζει τους γενικούς όρους της παροχής της, έχει τη δυνατότητα να καθορίζει μονομερώς ουσιώδη στοιχεία σχετικά με την παροχή, ήτοι τον τρόπο και τον χρόνο πραγματοποίησής της ή τους όρους υπό τους οποίους η αντιπαροχή θα είναι απαιτητή ή ακόμη τους κανόνες που συνθέτουν το γενικό πλαίσιο της παροχής. Υπό τις περιστάσεις αυτές και λαμβανομένης υπόψη της οικονομικής και εμπορικής πραγματικότητας που αυτές αντικατοπτρίζουν, ο υποκείμενος στον φόρο πρέπει να θεωρηθεί ως ο παρέχων υπηρεσίες, σύμφωνα με την οδηγία ΦΠΑ.

Κατόπιν της εξέτασής του, το Δικαστήριο έκρινε ότι το Συμβούλιο, θεσπίζοντας την επίδικη διάταξη του εκτελεστικού κανονισμού, απλώς διευκρίνισε την οδηγία ΦΠΑ, χωρίς να την συμπληρώσει ή να την τροποποιήσει. Από την εξέταση του προδικαστικού ερωτήματος δεν προέκυψε κανένα στοιχείο ικανό να θίξει το κύρος της επίδικης διάταξης του εκτελεστικού κανονισμού

Δείτε το πλήρες κείμενο της απόφασης στην ιστοσελίδα Curia.