Έκτακτη άδεια εξόδου κρατουμένου λόγω νόσησης ή θανάτου στενού συγγενούς του (εγκύκλιος ΕισΑΠ 11/2023)

Με αφορμή την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, δημοσιευθείσα την 13η/12/2022 επί της υπ’ αρ. 37830/2016 προσφυγής (υπόθεση Γ.Τ. κατά Ελλάδας), η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου απηύθυνε οδηγίες με σκοπό την αποφυγή συναφών παραβιάσεων του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ (εγκύκλιος ΕισΑΠ 11/2023).

Ειδικότερα, πρόκειται για το δικαίωμα του σεβασμού της προσωπικής και οικογενειακής ζωής των κρατουμένων στα σωφρονιστικά καταστήματα, οι οποίοι ζητούν να επισκεφθούν βαρέως νοσούντες στενούς συγγενείς ή, σε περίπτωση θανάτου, να παραστούν στην κηδεία τους. Στην προκειμένη υπόθεση, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι οι δύο εισαγγελικές διατάξεις, με τις οποίες απορρίφθηκε το αίτημα του κρατούμενου Γ.Τ. να λάβει έκτακτη άδεια κατ’ άρθρο 57 του Σωφρονιστικού Κώδικα (όπως ίσχυε), προκειμένου να επισκεφθεί τη βαρέως νοσούσα μητέρα του και, ακολούθως, να παραστεί στην κηδεία αυτής, δεν είχαν επαρκή αιτιολογία.

Η Εισαγγελία, λοιπόν, απηύθυνε τις εξής κατευθυντήριες οδηγίες και επισημάνσεις:

1. Η κατά το άρθρο 57 του Σωφρονιστικού Κώδικα «απόφαση του αρμόδιου δικαστικού λειτουργού», δηλαδή του κατά τα άρθρα 567 ΚΠΔ, 85 και 87 παρ.2 Σωφρονιστικού Κώδικα Εισαγγελέα, πρέπει να είναι ειδικά και εμπεριστατωμένα αιτιολογημένη, όπως κάθε εισαγγελική διάταξη (άρ. 139 ΚΠΔ).

2. Σε περίπτωση απόρριψης αιτήματος κρατουμένου για έκτακτη άδεια εξόδου κατ’ άρθρο 57 Σωφρονιστικού Κώδικα, ο αρμόδιος εισαγγελικός λειτουργός οφείλει, στην αιτιολόγηση της αρνητικής κρίσης του, να λαμβάνει υπόψη του τις νομολογιακές παραδοχές του ΕΔΔΑ αναφορικά με το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, που προστατεύεται από το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ, και ειδικότερα (οφείλει) να εξετάζει με επιμελή προσοχή τις παραμέτρους της αναγκαίας συνοδείας του κρατουμένου, της χρονικής διάρκειας της άδειας, της απόστασης του τόπου μετάβασης, των πρόσφορων μεταφορικών μέσων και της ενδεχόμενης υπηρεσιακής δαπάνης.

3. Η τροποποίηση του άρθρου 57 του Σωφρονιστικού Κώδικα με τη διάταξη του άρθρου 52 Ν. 4985/2022 διευκολύνει τη χορήγηση έκτακτης άδειας εξόδου εξόδου σε κρατούμενο, καθώς επεκτείνει τη χρονική διάρκειά της σε 48 ώρες (αντί των 24).

4. Η επιμελής άσκηση των αρμοδιοτήτων των κατά το άρθρο 567 ΚΠΔ εποπτευόντων τα Σωφρονιστικά Καταστήματα εισαγγελικών λειτουργών (στις οποίες περιλαμβάνεται και η εφαρμογή του άρθρου 57 Σωφρονιστικού Κώδικα) ελέγχεται πλέον θεσμικά στο πεδίο της επιθεώρησης και σχετική κατευθυντήρια οδηγία έχει ενταχθεί στο από 9-3-2023 «Ενιαίο Πλαίσιο Οδηγιών, Πρακτικών και Κατευθύνσεων ως προς την Επιθεώρηση των Εισαγγελιών Πρωτοδικών και Εφετών και των Εισαγγελικών Λειτουργών της Χώρας», το οποίο έχει καταρτίσει η Ολομέλεια της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου.

5. Εντέλει, η Εισαγγελία εξέφρασε την πεποίθηση ότι, όταν πρόκειται για απώλεια λόγω θανάτου στενού συγγενούς (ιδίως γονέως) κρατουμένου, ο Έλληνας Εισαγγελέας θα εξαντλήσει οποιαδήποτε νόμιμη δυνατότητα, υπερβαίνοντας τις τυχόν γραφειοκρατικές δυσχέρειες και δρώντας επέκεινα του στενού υπηρεσιακού καθήκοντος, με στόχο να μπορέσει ο κρατούμενος να παραστεί στην κηδεία.

Δείτε αναλυτικά την εγκύκλιο στο eisap.gr.