Εντολή σε φαρμακείο να διαγράψει τις φωτογραφίες πρώην υπαλλήλου του από το Facebook

Ενώπιον της Δανικής Αρχής Προστασίας Δεδομένων Datatilsynet υποβλήθηκε καταγγελία φαρμακοποιού για την παράνομη επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων της από το φαρμακείο στο οποίο είχε εργαστεί στο παρελθόν. Σύμφωνα με την καταγγελία, η πρώην υπάλληλος στις 23-3-2021 διαπίστωσε πως το φαρμακείο είχε ανεβάσει τον λογαριασμό του στο Facebook ένα προωθητικό βίντεο, στο οποίο εμφανίζονταν και δύο φωτογραφίες της ίδιας, από την εποχή που απασχολείτο εκεί.

Η καταγγέλλουσα επικοινώνησε άμεσα με τους υπευθύνους της επιχείρησης, μέσω Facebook, αλλά και email, ζητώντας τη διαγραφή των φωτογραφιών της, καθώς ουδέποτε είχε δώσει την άδειά της για τη χρήση τους αυτή. Το αίτημά της δεν ικανοποιήθηκε.

Με το από 24-3-2021 ηλεκτρονικό μήνυμά του, το φαρμακείο απάντησε ότι: «Χρησιμοποιήσαμε τις εικόνες του φαρμακείου για τους εμπορικούς σκοπούς της επιχείρησής μας. Οι εικόνες απεικονίζουν καταστάσεις και δεν εστιάζουν σε πρόσωπα. Οι εικόνες είχαν ήδη χρησιμοποιηθεί για σκοπούς εμπορικούς μέσα από τη σελίδα μας στο Facebook, εδώ και χρόνια. Συνεπώς δεν πρόκειται για νέα πρακτική. Γνωρίζατε ότι η φωτογραφία σας έχει ληφθεί και ότι βρίσκεται στη σελίδα του φαρμακείου για περισσότερα από 3 χρόνια.»

Μετά την απάντηση αυτή, η φαρμακοποιός προσέφυγε στην Αρχή, ζητώντας τη διαγραφή των φωτογραφιών της, αφού δεν είχε ποτέ συναινέσει στη χρήση τους για σκοπούς μάρκετινγκ.

Οι ισχυρισμοί του φαρμακείου ενώπιον της Αρχής

Η Datatilsynet ζήτησε από το καταγγελλόμενο να παράσχει τις απόψεις του επί της καταγγελίας. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς που προβλήθηκαν:

- η καταγγελία αφορά σε δύο φωτογραφίες της πρώην υπαλλήλου, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν σε ένα βίντεο, που δημιουργήθηκε προς τον σκοπό της προσέλκυσης ασκούμενων φαρμακοποιών. Η συνολική διάρκεια του βίντεο είναι 89 δευτερόλεπτα, με τις δύο αυτές φωτογραφίες να εμφανίζονται για 2 και 5 δευτερόλεπτα, αντίστοιχα.

- και οι δύο φωτογραφίες ήταν ήδη αναρτημένες στο διαδίκτυο, γι’ αυτό και κρίθηκε ασφαλής η εκ νέου χρήση τους για τη δημιουργία του βίντεο. Η πρώτη απεικόνιζε μια ομάδα ανθρώπων σε κοινωνική εκδήλωση του προσωπικού της επιχείρησης, ενώ η δεύτερη έδειχνε την καταγγέλλουσα και άλλους 4 συναδέλφους της με χριστουγεννιάτικη περιβολή στο εσωτερικό ενός από τα φαρμακεία της επιχείρησης.

- ως προς το νομικό σκέλος, η νομική βάση για την επεξεργασία των φωτογραφιών της υπαλλήλου δεν είναι η συγκατάθεσή της, αλλά το έννομο συμφέρον της επιχείρησης.

Η επιχείρηση επικαλέστηκε τις Οδηγίες της Δανικής Αρχής για την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων εργαζομένων και ειδικότερα το κεφάλαιο που αφορά στη χρήση φωτογραφιών υπαλλήλων. Η ίδια η Αρχή είχε επισημάνει πως η χρήση αυτή μπορεί να θεμελιώνεται και στο έννομο συμφέρον του εργοδότη, εφόσον κριθεί υπέρτερο των δικαιωμάτων του εργαζόμενου. Εν προκειμένω, το φαρμακείο έκανε τη στάθμιση αυτή και έκρινε πως η νομική βάση αυτή ήταν κατάλληλη. Τούτο διότι, επρόκειτο για φωτογραφίες όχι προσωπικές, αλλά σχετιζόμενες με την εργασία της καταγγέλλουσας, ενώ σκοπός της δημοσίευσής τους ήταν η προσέλκυση ασκούμενων φαρμακοποιών, ιδιότητα με την οποία και η καταγγέλλουσα είχε προσληφθεί αρχικώς στην επιχείρηση. Ως εκ τούτου κρίθηκε ότι η χρήση του υλικού αυτού και η δημοσίευση των φωτογραφιών της από την περίοδο που εργαζόταν εκεί δεν συνιστούσε κάποια σοβαρή προσβολή στα δικαιώματά της.

- επικουρικώς, το φαρμακείο πρότεινε τη διευθέτηση του ζητήματος με την προσθήκη ενός “smiley” πάνω στο πρόσωπο της καταγγέλλουσας.

Η κρίση της Δανικής Αρχής

Η Datatilsynet αρχικώς επανέλαβε τις κατευθύνσεις που έχει δώσει για τη χρήση φωτογραφιών του προσωπικού από τον εργοδότη.

Σύμφωνα με αυτές, η χρήση αυτή θα πρέπει κατά κανόνα να στηρίζεται στη συγκατάθεση του υποκειμένου των δεδομένων, ενώ η νομική αυτή βάση δεν διαφοροποιείται όταν οι σκοποί είναι εμπορικοί/προωθητικοί. Σε ειδικές περιπτώσεις είναι δυνατή και η επίκληση του εννόμου συμφέροντος του εργοδότη, εφόσον όμως αυτό δύναται να τεκμηριωθεί και λαμβάνοντας υπόψιν τα καθήκοντα του υπαλλήλου.

Εάν ο υπάλληλος αποφασίσει να ανακαλέσει τη συγκατάθεσή του, η ανάκληση αυτή δεν επηρεάζει τη νομιμότητα της επεξεργασίας που έχει προηγηθεί, αλλά τη μελλοντική χρήση των φωτογραφιών. Στην περίπτωση αυτή, η ανάκληση συνεπάγεται πως οι φωτογραφίες που έχουν δημοσιευθεί στο διαδίκτυο πρέπει να αφαιρεθούν. Το ίδιο ισχύει και για τις φωτογραφίες που εμφανίζονται σε έντυπο υλικό. Εάν το υλικό έχει ήδη διανεμηθεί, δεν απαιτείται η ανάκλησή του, εάν όμως αυτό έχει ήδη εκτυπωθεί και δεν έχει διανεμηθεί, θα πρέπει να κριθεί κατά περίπτωση η τυχόν υποχρέωση καταστροφής του.

Στην υπό εξέταση περίπτωση, η χρήση των φωτογραφιών θα έπρεπε να στηρίζεται στη συγκατάθεση της καταγγέλλουσας. Το έννομο συμφέρον του φαρμακείου για την προώθηση των δραστηριοτήτων του σε νέους φαρμακοποιούς δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί πως υπερέχει του δικαιώματος της πρώην υπαλλήλου να μην επιθυμεί τη χρήση της εικόνας της για τους σκοπούς αυτούς.

Η καταγγέλλουσα ισχυρίζεται ότι δεν είχε δώσει τη συγκατάθεση αυτή, αλλά ακόμη και αν υποθέσουμε πως το είχε κάνει, το αίτημά της προς την επιχείρηση, την 23-3-2021, συνιστά ανάκληση αυτής.

Κατά ταύτα, η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων της καταγγέλλουσας από το καταγγελλόμενο διενεργήθηκε χωρίς την κατάλληλη νομική βάση του άρθρου 6 ΓΚΠΔ. Για το λόγο αυτό, η Δανική Αρχή, κατ’εφαρμογή της εξουσίας του άρθρου 58 παρ.2ζ ΓΚΠΔ, έδωσε εντολή διαγραφής των φωτογραφιών της καταγγέλλουσας εντός τεσσάρων εβδομάδων.