Νέος Δικαστικός Χάρτης και ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας της πολιτικής δικαιοσύνης

​ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Νόμος 5108/2024:

Α. Νέος Δικαστικός Χάρτης - Ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας της πολιτικής Δικαιοσύνης.

Β. Δικαίωμα προσφυγής στην Ολομέλεια του Ανώτατου Δικαστηρίου χωρίς προϋποθέσεις - Πλήρης δικαίωση των θέσεων του Προεδρείου της ΕΝΔΕ.

Α. Με το Νόμο 5108/2024 αλλάζει ο Δικαστικός Χάρτης της χώρας και επέρχεται Ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας της πολιτικής Δικαιοσύνης. Το Προεδρείο της Ένωσης όλο το προηγούμενο χρονικό διάστημα υπέβαλε μεταρρυθμιστικές της Δικαιοσύνης προτάσεις προς το αρμόδιο Υπουργείο στο πλαίσιο της απόφασης της Τακτικής Γενικής Συνέλευσης της ΕΝΔΕ του Δεκεμβρίου 2023 και εν συνεχεία στο πλαίσιο της πρότασης του, που πλειοψήφησε στο δημοψήφισμα της ΕΝΔΕ του Φεβρουαρίου 2024, με βασικό γνώμονα, πάντοτε, την πλήρη διασφάλιση των υπηρεσιακών συμφερόντων όλων των Μελών της Ένωσης και ειδικώς, στην προκείμενη περίπτωση, όλων των Δικαστών του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας και φυσικά την παροχή αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας στους πολίτες.

Οι θέσεις της Ένωσης διαμορφώθηκαν μέσα από συλλογικές διαδικασίες και εξέφραζαν τη βούληση της πλειοψηφίας των συναδέλφων. Να σημειωθεί, ότι η αρχική μας θέση, που αντιπροσώπευε την συντριπτική πλειοψηφία των Συναδέλφων και η οποία τελικώς δεν υιοθετήθηκε από την Κυβέρνηση ήταν η διατήρηση του Θεσμού των Ειρηνοδικείων, οι συγχωνεύσεις κάποιων από αυτά στα Κεντρικά Ειρηνοδικεία και η λελογισμένη αύξηση της καθ´ ύλην αρμοδιότητας αυτών (λόγω ποσού, ανάθεση εκδίκασης υποθέσεων Κτηματολογίου κλπ). Με τον τρόπο αυτό, χωρίς τη διατάραξη της δομής της Δικαιοσύνης, θα επιτυγχάνονταν η βελτίωση του συστήματος λειτουργίας των Δικαστηρίων. Ωστόσο, κεντρική πολιτική βούληση αποτέλεσε η ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας της πολιτικής Δικαιοσύνης, μετά την άρση των συνταγματικών εμποδίων με τη θέση της ερμηνευτικής δήλωσης στο άρθρο 88 του Συντάγματος. Η αποτελεσματικότητα του δύσκολου εγχειρήματος θα κριθεί τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, στο σχέδιο νόμου, που είχε αρχικώς διαρρεύσει δεν υπήρχαν διατάξεις που θα κατοχύρωναν την σημερινή υπηρεσιακή κατάσταση των δικαστών του πρώτου βαθμού και την αναβάθμιση της μισθολογικής κατάστασης των πρώην Ειρηνοδικών γεγονός που μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι επιχειρήθηκε μια κομβική παρέμβαση στη Δικαιοσύνη, ως προαπαιτούμενο για την χορήγηση κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης, χωρίς σχεδιασμό και λύσεις σε δομικά θεσμικά ζητήματα, που θεωρήθηκαν από την Εκτελεστική Εξουσία ως «τεχνικά θέματα»!!

Διαβάστε σχετικά: Δημοσιεύθηκε ο νόμος με το νέο δικαστικό χάρτη (ν. 5108/2024)

 Έτσι, μετά από συνεχείς παρεμβάσεις μας τόσο πριν, όσο και μετά τη θέση σε διαβούλευση του σχεδίου νόμου, στο νέο νόμο υιοθετήθηκαν τελικώς προτάσεις μας και συγκεκριμένα:

1. Η πλήρης μισθολογική εξομοίωση των πρώην Ειρηνοδικών με τον Πρωτοδίκη και η διατήρηση κάθε υπέρτερου μισθολογικού κεκτημένου είτε αυτό αφορά στο παρόν, είτε αυτό αφορά στο μέλλον (άρθρο 10). Να σημειωθεί ότι η μισθολογική εξομοίωση υπήρξε πάγιο αίτημα της Ομάδας μας και επιτεύχθηκε στο πλαίσιο της ενοποίησης του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας ύστερα από συνεχείς προσπάθειες του Προεδρείου, δεδομένου ότι στο αρχικό σχέδιο δεν υπήρχε σχετική ρύθμιση (περί της ανωτέρω μισθολογικής εξομοίωσης). Το νέο μισθολογικό καθεστώς των πρώην Ειρηνοδικών θα ισχύσει από την 16-9-2024.

2. Η θέσπιση του βαθμού του Προέδρου Πρωτοδικών Ειδικής Επετηρίδας (άρθρο 8 παρ.1) μετά από υπηρεσία 16 ετών των πρώην Ειρηνοδικών που εντάσσονται στην ειδική επετηρίδα με το βαθμό του Πρωτοδίκη. Στο αρχικό σχέδιο νόμου δεν υπήρχε καν τέτοια πρόβλεψη. Μετά από παρέμβαση μας, στο σχέδιο νόμου, κατά το στάδιο της διαβούλευσης, τέθηκε σχετική ρύθμιση πλην, όμως, χρησιμοποιήθηκε ο όρος «εξομοίωση», ο οποίος μετά από εκ νέου αίτημά μας, κατά το στάδιο της ακρόασης των φορέων στη Βουλή, τελικώς απαλείφθηκε και αντικαταστάθηκε από τον όρο «αντιστοιχούν», που όπως προκύπτει από τη διατύπωση του νόμου (περί Ειρηνοδικών, που εντάσσονται με το ΒΑΘΜΟ του Πρωτοδίκη) πρόκειται περί βαθμολογικής αντιστοιχίας. Με τον τρόπο αυτό θεσμοθετείται και ο βαθμός του Προέδρου Πρωτοδικών Ειδικής Επετηρίδας χωρίς συγχρόνως να επηρεάζεται σε οτιδήποτε το υπηρεσιακό καθεστώς των δικαστών του πρώτου βαθμού της Γενικής Επετηρίδας. Το υπηρεσιακό καθεστώς των δύο επετηρίδων ουδόλως συμπλέκεται και η ως άνω αντιστοιχία ουδόλως συνιστά εμβόλιμη ένταξη όπως παντελώς αβάσιμα ισχυρίζονται ορισμένοι ενόψει των εκλογών της Ένωσης διότι οι ρυθμίσεις του νόμου είναι σαφείς και δεν επιδέχονται αμφισβήτησης. Όπως επανειλημμένα έχουμε τονίσει, στο πλαίσιο της Ενοποίησης, που προκρίθηκε από την Κυβέρνηση και με ευθύνη της, δημιουργήθηκε ένα δυσεπίλυτο ζήτημα, που προκάλεσε και προκαλεί αντιδράσεις στο εσωτερικό της Δικαιοσύνης, διότι η μεν εμβόλιμη ένταξη των πρώην Ειρηνοδικών στη Γενική Επετηρίδα θα διατάρασσε το συνταγματικά κατοχυρωμένο σημερινό υπηρεσιακό καθεστώς των Πρωτοδικών της Γενικής Επετηρίδας, η δε ένταξη των πρώην Ειρηνοδικών (με προϋπηρεσία στο Δικαστικό Σώμα) στο τέλος της Γενικής Επετηρίδας εγείρει ζητήματα ισότητας. Η ανωτέρω, επομένως, βαθμολογική αντιστοίχιση των πρώην Ειρηνοδικών στην Ειδική Επετηρίδα κρίθηκε από εμάς αναγκαία και δίκαιη.

3. Η παρέλευση ικανού χρονικού διαστήματος (2 ετών) μετά από στάδιο επιμόρφωσης για την ανάθεση υπηρεσίας εκδίκασης υποθέσεων του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου (και των λοιπών αστικών υποθέσεων) στους πρώην Ειρηνοδίκες και νυν Προέδρους Πρωτοδικών και Πρωτοδίκες της Ειδικής Επετηρίδας. Στο πρόγραμμα δε της Ομάδας μας εντάσσεται η σύσταση Επιτροπής στην Ένωση, που θα αποτελείται από Δικαστές όλων των βαθμών και που θα χορηγήσει σχέδια πολιτικών και ποινικών αποφάσεων σε όλους τους Συναδέλφους πρώην Ειρηνοδίκες και θα αναλάβει συγχρόνως τη διενέργεια επιμορφωτικών σεμιναρίων για λογαριασμό των προαναφερόμενων Συναδέλφων.

4. Η κάλυψη όλων των εξόδων μετακίνησης των Δικαστικών Λειτουργών στα Περιφερειακά Πρωτοδικεία για την εκτέλεση υπηρεσιών (άρθρο 9 παρ. 2). Η διάταξη τέθηκε ύστερα από αίτημα του Προεδρείου, δεδομένου ότι στο αρχικό σχέδιο νόμου δεν υπήρχε σχετική ρύθμιση για τους Δικαστικούς Λειτουργούς παρά μόνο για τους Δικαστικούς Υπαλλήλους.

5. Η πλήρης διασφάλιση της σημερινής υπηρεσιακής κατάστασης των Δικαστών του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας και των δύο επετηρίδων Γενικής και Ειδικής (προαγωγές, μεταθέσεις κλπ. άρθρο 9 παρ. 1).

6. Οι ρυθμίσεις σχετικά με την προανάκριση.

7. Η πρόβλεψη της δυνατότητας (άρθρο 51 παρ. 2) με πράξη των Προέδρων των Τριμελών Συμβουλίων Διεύθυνσης των Πρωτοδικείων Αθηνών, Πειραιά και Θεσσαλονίκης, να ανατίθεται η κατάρτιση των μηνιαίων υπηρεσιών των υπηρετούντων, κατά την έναρξη ισχύος του νόμου, Ειρηνοδικών στα πρώην Ειρηνοδικεία της Περιφέρειας Αττικής και της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης, σε Δικαστικό Λειτουργό που προέρχεται από τους τελευταίους (τους πρώην Ειρηνοδίκες).

8. Η διατήρηση όλων των σημερινών Εφετείων (άρθρο 6) σύμφωνα και με την αρχική μας θέση.

Εξακολουθούμε να έχουμε σοβαρές επιφυλάξεις και αντιρρήσεις στη δομή της Ενοποίησης και ειδικώς, ενδεικτικά, ως προς την μεταφορά όλων των οργανικών θέσεων στο κεντρικό Πρωτοδικείο κάθε Περιφερειακής Ενότητας, που θα δημιουργήσει πολλαπλά προβλήματα καθόσον δεν επαρκούν οι υπάρχουσες κτιριακές υποδομές, που με τη σειρά του θα προκαλέσει υπηρεσιακή δυσλειτουργία σε κάθε επίπεδο (ρύθμισης υπηρεσιών, επάρκειας χώρων, μετακινήσεων για υπηρεσιακούς λόγους κλπ), αλλά και ως προς τη ρύθμιση του ζητήματος της καθ´ ύλην αρμοδιότητας των Περιφερειακών Πρωτοδικείων - πρώην Ειρηνοδικείων, που, σύμφωνα και με την πρόταση, που είχαμε υποβάλει, έπρεπε να παραμείνει ως έχει, ήτοι στα Περιφερειακά Πρωτοδικεία να εξακολουθούν να κατατίθενται δικόγραφα αρμοδιότητας, πλέον, του Μονομελούς Πρωτοδικείου, μέχρι, όμως, του ποσού των 20.000 ευρώ και τούτο διότι οι υφιστάμενες υποδομές είναι ακατάλληλες για την εκδίκαση μεγαλύτερου αριθμού υποθέσεων.

Β. Ιδιαίτερα σημαντική επιτυχία και συγχρόνως πλήρη δικαίωση των θέσεων του Προεδρείου, αποτελεί η διάταξη του άρθρου 52 του νέου νόμου, με την οποία τροποποιείται η διάταξη του άρθρου 81 παρ. 8 του Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών και πλέον το δικαίωμα προσφυγής στην Ολομέλεια επί παράλειψης προαγωγής δεν τελεί υπό προϋποθέσεις.

Το Προεδρείο της ΕΝΔΕ χειρίστηκε το ζήτημα της Ενοποίησης και του Δικαστικού Χάρτη, όπως και όλα τα ζητήματα, κατά τον καλύτερο δυνατό και επωφελή τρόπο για το σύνολο των συναδέλφων και με επιδίωξη τη διαφύλαξη της ενότητας και την άμβλυνση των έντονων αντιπαραθέσεων που παρατηρήθηκαν εντός του Δικαστικού Σώματος. Το ζήτημα της ενοποίησης του πρώτου βαθμού θα μας απασχολεί για πολύ καιρό, διότι ο ψηφισθείς νόμος είναι ένας νόμος πλαίσιο. Η εφαρμογή του συνεπάγεται τροποποιήσεις στον Οργανισμό των Δικαστηρίων αλλά και στους Κώδικες Πολιτικής Δικονομίας και Ποινικής Δικονομίας. Η Ένωση χρειάζεται μια Διοίκηση με πνεύμα διαλόγου και αποτελεσματική, ώστε να συνδιαμορφώνει τις απαιτούμενες τροποποιήσεις. Αρχική μας μέριμνα θα αποτελέσει η επιμόρφωση των πρώην Ειρηνοδικών να πραγματοποιηθεί υπό όρους που δεν θα διαταράξει τον προσωπικό, οικογενειακό και οικονομικό προγραμματισμό τους και αφού ληφθεί υπόψη ότι οι νυν Ειρηνοδίκες δεν είναι νεοεισερχόμενοι στο Δικαστικό Σώμα συνάδελφοι αλλά Δικαστικοί Λειτουργοί που ασκούν τα καθήκοντά τους και ήδη είναι επιβαρυμένοι με υπηρεσιακές υποχρεώσεις. Στο επόμενο χρονικό διάστημα η Ένωση θα πρέπει να πορευθεί με επιχειρήματα, θεσμικό διάλογο και ρεαλιστικές προτάσεις.

ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΔΙΚΑΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΩΝ

Πηγή: ende.gr