Σημαντική απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ για τη μείωση αποδοχών των εργαζομένων του ελληνικού δημοσίου στην αλλοδαπή

Μία ιδαιτέρως ενδιαφέρουσα απόφαση αναφορικά με το ζήτημα της μείωσης αποδοχών των εργαζομένων του ελληνικού δημοσίου στην αλλοδαπή εξέδωσε το Δικαστήριο της ΕΕ.

Η υπόθεση αφορά σε Έλληνα δάσκαλο σε δημοτικό σχολείο στη Γερμανία, του οποίου οι αποδοχές μειώθηκαν με βάση τους νόμους 3833/2010 και 3845/2010.

Έπειτα από σχετικό ερώτημα του Ομοσπονδιακού δικαστηρίου εργατικών διαφορών της Γερμανίας, στο οποίο είχε προσφύγει ο εν λόγω δάσκαλος, το Δικαστήριο της ΕΕ έκρινε ότι, καθόσον, η σύμβαση εργασίας του εκτελέστηκε στη Γερμανία και το αιτούν δικαστήριο είναι γερμανικό, το τελευταίο δεν μπορεί να εφαρμόσει εν προκειμένω, άμεσα ή έμμεσα, τις ελληνικές διατάξεις άμεσης εφαρμογής τις οποίες παραθέτει με την αίτηση προδικαστικής απόφασης.

Ωστόσο, δεν απαγορεύεται η εκ μέρους του εν λόγω δικαστή συνεκτίμηση, ως πραγματικό στοιχείο, τέτοιων άλλων διατάξεων άμεσης εφαρμογής, εφόσον τούτο προβλέπεται από ουσιαστικό κανόνα του δικαίου που είναι εφαρμοστέο στη σύμβαση.

Ιστορικό

Ο Γρηγόριος Νικηφορίδης, Έλληνας υπήκοος, απασχολείται από το 1996 ως δάσκαλος σε δημοτικό σχολείο το οποίο λειτουργεί υπ’ ευθύνη της Ελλάδας και βρίσκεται στη Νυρεμβέργη.  Μεταξύ 2010 και 2012, η Ελλάδα μείωσε κατά 20.262,32 ευρώ τις μεικτές αποδοχές του, οι οποίες έως τότε υπολογίζονταν με βάση τις γερμανικές συλλογικές ρυθμίσεις εργασίας.

Κατά την κρίση της χρηματοδότησης του ελληνικού δημόσιου χρέους η Ελλάδα θέσπισε τους νόμους 3833/2010 και 3845/2010, βάσει των οποίων οι αποδοχές όλων των υπαλλήλων του ελληνικού δημόσιου τομέα μειώνονται, ανεξαρτήτως του αν αυτοί εργάζονται στην Ελλάδα ή στην αλλοδαπή. Οι νόμοι αυτοί πληρούν τις προϋποθέσεις για να θεωρηθούν ως διατάξεις άμεσης εφαρμογής.

Οι νόμοι αυτοί είχαν σκοπό να θέσουν σε εφαρμογή τις συμφωνίες που είχε συνάψει η Ελλάδα με την Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), καθώς και την απόφαση 2010/320/ΕΕ του Συμβουλίου, που ειδοποιεί την Ελλάδα να λάβει τα μέτρα μείωσης του ελλείμματος που κρίνονται αναγκαία για την αντιμετώπιση της κατάστασης υπερβολικού ελλείμματος.

Ο Γ. Νικηφορίδης άσκησε αγωγή στη Γερμανία με την οποία ζήτησε να του καταβληθούν επιπλέον αποδοχές για την περίοδο από τον Οκτώβριο 2010 έως τον Δεκέμβριο 2012.

Το Bundesarbeitsgericht (ομοσπονδιακό δικαστήριο εργατικών διαφορών) διερωτάται αν οι δύο νόμοι μπορούν να τύχουν άμεσης ή έμμεσης εφαρμογής σε σύμβαση εργασίας που εκτελείται στη Γερμανία και διέπεται από το γερμανικό δίκαιο, το οποίο προβλέπει ότι, σε περίπτωση που δεν έχει επέλθει τροποποίηση της σύμβασης εργασίας, δεν επιτρέπονται μειώσεις αποδοχών.

Επιπλέον, το δικαστήριο αυτό διερωτάται αν κανονισμός 593/2008 (κανονισμός Ρώμη I), για το εφαρμοστέο δίκαιο στις συμβατικές ενοχές σε περιπτώσεις που εμπεριέχουν σύγκρουση νόμων, επιτρέπει την επίκληση μόνον των διατάξεων άμεσης εφαρμογής του κράτους του forum ή του κράτους εκτέλεσης της σύμβασης (εν προκειμένω της Γερμανίας) ή αν μπορούν να λαμβάνονται υπόψη εμμέσως οι διατάξεις άμεσης εφαρμογής άλλου κράτους μέλους.

Τέλος, διερωτάται αν από την απαίτηση καλόπιστης συνεργασίας θα μπορούσε να συναχθεί μια υποχρέωση στήριξης της Ελλάδας προκειμένου να υλοποιήσει τις συμφωνίες που συνήψε με την Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), λαμβανομένων υπόψη των νόμων του 2010.

Το Bundesarbeitsgericht ρωτά το ΔΕΕ αν  ο κανονισμός Ρώμη Ι εφαρμόζεται  μόνο στις σχέσεις εργασίας βάσει σύμβασης συναφθείσας μετά τις 16 Δεκεμβρίου 2009 ή, επίσης,  στις σχέσεις εργασίας που συνάπτονται το αργότερο κατά την ημερομηνία αυτή, τα δε συμβαλλόμενα μέρη συναινούν, μετά την εν λόγω ημερομηνία, στη συνέχιση της εκτέλεσής τους, υπό την ίδια ή υπό τροποποιημένη μορφή.

Απόφαση

Το Δικαστήριο της ΕΕ απάντησε ότι:

1. Κατά τον κανονισμό Ρώμη Ι, σύμβαση συναφθείσα πριν από τις 17 Δεκεμβρίου 2009 εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του εν λόγω κανονισμού μόνον εφόσον η σχέση αυτή έχει τροποποιηθεί σε τέτοια έκταση, κατόπιν αμοιβαίας συναίνεσης των αντισυμβαλλομένων εκδηλωθείσας κατά ή μετά την ημερομηνία αυτή, ώστε να πρέπει να θεωρηθεί ότι η αρχική σύμβαση αντικαταστάθηκε με νέα, συναφθείσα κατά ή μετά την εν λόγω ημερομηνία. Απόκειται στο αιτούν δικαστήριο να το καθορίσει.

2. Ο κανονισμός Ρώμη Ι αποκλείει τη δυνατότητα του δικαστή του forum (εν προκειμένω το Bundesarbeitsgericht) να εφαρμόζει, ως νομικούς κανόνες, άλλες διατάξεις άμεσης εφαρμογής πλην εκείνων του κράτους του forum ή του κράτους στο οποίο πρέπει να εκπληρωθούν ή έχουν εκπληρωθεί οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τη σύμβαση.

Κατά συνέπεια, καθόσον, κατά το αιτούν δικαστήριο, η σύμβαση εργασίας του Γ. Νικηφορίδη εκτελέστηκε στη Γερμανία και το αιτούν δικαστήριο είναι γερμανικό, το τελευταίο δεν μπορεί να εφαρμόσει εν προκειμένω, άμεσα ή έμμεσα, τις ελληνικές διατάξεις άμεσης εφαρμογής τις οποίες παραθέτει με την αίτηση προδικαστικής απόφασης.

Αντιθέτως το άρθρο 8 του Κανονισμού δεν απαγορεύει την εκ μέρους του εν λόγω δικαστή συνεκτίμηση, ως πραγματικό στοιχείο, τέτοιων άλλων διατάξεων άμεσης εφαρμογής, εφόσον τούτο προβλέπεται από ουσιαστικό κανόνα του δικαίου που είναι εφαρμοστέο στη σύμβαση. Την ερμηνεία αυτή δεν αναιρεί η επίκληση της αρχής της καλόπιστης συνεργασίας.

Ολόκληρη την απόφαση μπορείτε να βρείτε εδώ.