Ψηφιακά αγαθά ως αντικείμενο κατάσχεσης - Η ΕιρΑμαρ 389/2016

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι η απόφαση ΕιρΑμαρ 389/2016, η οποία αφορά κατάσχεση παιχνιδιού Η/Υ και του τίτλου αυτού. Καταδεικνύει την οικονομική σημασία που μπορεί να έχουν τα ψηφιακά άυλα αγαθά και τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας στη σύγχρονη οικονομία. Mπορούν να αποτελέσουν ελκυστικό αντικείμενο κατάσχεσης για την ικανοποίηση χρηματικών απαιτήσεων. Στην προκειμένη περίπτωση το Δικαστήριο διέταξε την κατάσχεση του περιουσιακού δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας που απορρέει από παιχνίδι Η/Υ, ως έργου αποτελούμενου από software και οπτικοακουστικό περιεχόμενο, και την κατάσχεση του δικαιώματος επί του τίτλου του παιχνιδιού, ως διακριτικού γνωρίσματος του ουσιαστικού συστήματος. Την υπόθεση εκ μέρους του αιτούντα χειρίστηκε ο γράφων από κοινού με τον δικηγόρο Αθηνών, Αριστείδη Παπαθανασίου.

Το κείμενο της απόφασης έχει ως εξής:

"Σύμφωνα με το άρθρο 1022 ΚΠολΔ «κατάσχεση μπορεί να γίνει σε περιουσιακά δικαιώματα εκείνου κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση, τα οποία δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο κατάσχεσης κατά τη διαδικασία των άρθρων 953 παρ. 1 και 2, 982 και 991, ιδίως σε δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, ευρεσιτεχνίας, εκμετάλλευσης κινηματογραφικών ταινιών, σε απαιτήσεις κατά τρίτων εξαρτώμενες από αντιπαροχή, εφ’ όσον κατά τις διατάξεις του ουσιαστικού δικαίου επιτρέπεται η μεταβίβαση αυτών των δικαιωμάτων». Για την εφαρμογή της ως άνω διάταξης απαιτείται η συνδρομή των ακόλουθων προϋποθέσεων: α) το αντικείμενο της εκτέλεσης να είναι περιουσιακό δικαίωμα του οφειλέτη β) το περιουσιακό δικαίωμα να μην είναι δεκτικό κατάσχεσης κατά τις διατάξεις των άρθρων 953 επ. (κατάσχεση κινητής περιουσίας του οφειλέτη,  982 επ. (κατάσχεση σε χέρια τρίτου) και 992 επ. ΚΠολΔ (κατάσχεση ακινήτων κλπ), γ) να επιτρέπεται η μεταβίβαση του δικαιώματος σύμφωνα με τους ορισμούς του ουσιαστικού δικαίου. Συνεπώς, στη ρύθμιση των άρθρων 1022 επ. ΚΠολΔ υπάγεται οποιοδήποτε περιουσιακής φύσης δικαίωμα, εφ’ όσον αποτελεί ή είναι δυνατόν να αποτελέσει αντικείμενο ιδιωτικών συναλλαγών και ως εκ τούτου έχει χρηματική αξία. Η σχετική δίκη (για την κατάσχεση ειδικών περιουσιακών στοιχείων) αποτελεί δίκη περί την εκτέλεση. Η παρέμβαση του δικαστηρίου γίνεται πριν από την κατάσχεση, δηλαδή πριν από την έναρξη της κύριας διαδικασίας, εφ’ όσον όμως προηγήθηκε η προδικασία της αναγκαστικής κατάσχεσης. Έτσι ο αιτών νομιμοποιείται ενεργητικά, αν είναι δανειστής ορισμένης χρηματικής απαίτησης, είναι εφοδιασμένος με εκτελεστό τίτλο γι’ αυτή και έχει κοινοποιήσει επιταγή προς πληρωμή προς τον νομιμοποιούμενο παθητικά καθού η εκτέλεση, ο οποίος πρέπει με τη σειρά του να είναι ο δικαιούχος του περιουσιακού δικαιώματος, του οποίου ζητείται η κατάσχεση (Β. Βαθρακοκοίλη, άρθρο 1023 αρ. 1,3, Τόμος ΣΤ’, σελ. 584, ΕφΘεσσ 78/2000, ΕΠΙΣΚΕΜΠΔ 2000, 700).

Στην προκειμένη περίπτωση με την υπό κρίση [...] αίτησή του ο αιτών ζητεί για τους λόγους που ειδικότερα εκθέτει σε αυτή, να διαταχθεί η κατάσχεση του περιουσιακού δικαιώματος της πρώτης καθής εταιρείας που απορρέει από το αναφερόμενο συλλογικό έργο – παιχνίδι ηλεκτρονικού υπολογιστή, καθώς και του δικαιώματος βιομηχανικής ιδιοκτησίας της καθής εταιρείας επί του διακριτικού γνωρίσματος αυτού και να διαταχθεί η μεταβίβαση σε αυτόν (αιτούντα) με συμψηφισμό χρηματικής απαίτησης του εναντίον της καθής ύψους 70.379,28 ευρώ, που του επιδικάστηκε με την υπ’ αριθ. [...] απόφαση του Πολύμ. Πρωτ. Αθηνών, η οποία έχει καταστεί τελεσίδικη. Ζητεί, επίσης, να υποχρεωθεί η καθ’ ης να του παραδώσει υλικό φορέα που ενσωματώνει όλο το ψηφιακό υλικό που είναι απαραίτητο για την λειτουργία και εκμετάλλευση του παιχνιδιού, όπως και τα έγγραφα που ενσωματώνουν τις αναφερόμενες στην αίτηση συμφωνίες παροχής άδειας εκμετάλλευσης προς τις αναφερόμενες εταιρείες και σε περίπτωση άρνησης παράδοσής τους να απειληθεί χρηματική ποινή σε βάρος της πρώτης καθής ύψους 50.000 ευρώ και προσωπική κράτηση κατά του δευτέρου νομίμου εκπροσώπου της διάρκειας ενός έτους.

Με αυτό το περιεχόμενο και αιτήματα η αίτηση αρμόδια και παραδεκτά φέρεται προς συζήτηση ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου κατά τις διατάξεις της εκουσίας δικαιοδοσίας (άρθρα 25 παρ. 2, 22, 1023 παρ. 1, 741 ΚΠολΔ) και είναι νόμιμη, στηριζόμενη στις προαναφερθείσες διατάξεις, καθώς και σε αυτές των άρθρων 746, 941, 946, 1022 επ. ΚΠολΔ. Πρέπει επομένως να ερευνηθεί περαιτέρω κατ’ ουσίαν. Πρέπει δε στο σημείο αυτό να επισημανθεί ότι η απεύθυνση της αίτησης κατά των καθών και η κοινοποίηση προς αυτούς επικυρωμένου αντιγράφου με κλήση προς συζήτηση, δεν καθιστά τους τελευταίους άνευ ετέρου διαδίκους, αφού για να καταστούν τέτοιοι, απαιτείται είτε κλήτευση αυτών με διαταγή του δικαστηρίου είτε η άσκηση εκ μέρους τους κύριας παρέμβασης, ενώ η απλή επισημείωση με την κοινοποίηση στον προσδιορισμό της δικασίμου δεν αναπληρώνει την ελλείπουσα διαταγή του Δικαστηρίου. Άλλωστε, είναι συγκεκριμένοι οι τρόποι με τους οποίους προσλαμβάνεται στην εκουσία δικαιοδοσία η ιδιότητα του διαδίκου και αυτοί είναι οι ακόλουθοι: α) με την υποβολή της αίτησης για την εκδίκαση ορισμένης υπόθεσης της εκουσίας δικαιοδοσίας β) με την κλήτευση τρίτων στη διαδικασία, κατόπιν διαταγής του αρμόδιου δικαστηρίου γ) με την προσεπίκληση τρίτων κατόπιν πρωτοβουλίας του διαδίκου ή αυτεπαγγέλτως από το Δικαστήριο (άρθρο 753 ΚΠολΔ), δ) με την άσκηση κύριας ή πρόσθετης παρέμβασης ε) με την άσκηση τριτανακοπής κατά τα άρθρα 773, 583 επ. ΚΠολΔ (ΑΠ 646/1975, ΝοΒ 24-50, ΕφΑθ 341/1991 Δ22-847, ΕφΑθ 10018/1986 ΝοΒ 35-551, ΕφΘεσσ 1969/1986 Αρμ 40-808). Συνεπώς εν προκειμένω οι καθών δεν κατέστησαν διάδικοι, αφού, αν και εμφανίστηκαν στο ακροατήριο, δεν άσκησαν παρέμβαση. Από την εκτίμηση της ανωμοτί εξέτασης του αιτούντος στο ακροατήριο, που περιέχεται στα ταυτάριθμα με την παρούσα απόφαση πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης αυτού του Δικαστηρίου και όλων των εγγράφων που νόμιμα προσκομίζει και επικαλείται ο αιτών, αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά:

Η πρώτη καθής εταιρεία με την επωνυμία  «...» και τον διακριτικό τίτλο «....», νόμιμος εκπρόσωπος της οποίας είναι ο δεύτερος καθού η αίτηση , [...], είναι εταιρεία παραγωγής του παιχνιδιού ηλεκτρονικού υπολογιστή (video game) με τον τίτλο «...», το οποίο κυκλοφόρησε στην αγορά το 2009. Το εν λόγω παιχνίδι προορίζεται να παίζεται μέσω του διαδικτύου και αποτελεί πρωτότυπο συλλογικό έργο πνευματικής ιδιοκτησίας, διττής φύσης, αφού συγκεντρώνει χαρακτηριστικά οπτικοακουστικού έργου και προγράμματος ηλεκτρονικού υπολογιστή. Η νομική φύση του συγκεκριμένου παιχνιδιού, ως συλλογικού έργου με την έννοια του δικαίου πνευματικής ιδιοκτησίας, έχει ως συνέπεια ότι από αυτό απορρέει περιουσιακό δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας, το οποίο είναι μεταβιβαστό. Η καθ’ ης, ως παραγωγός του παιχνιδιού, έχοντας συνάψει συμβάσεις με τους συντελεστές του – δημιουργούς των επιμέρους συμβολών, έχει αποκτήσει συμβατικά το δικαίωμα εκμετάλλευσής του και είναι ο αποκλειστικός δικαιούχος του περιουσιακού δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας , που απορρέει από αυτό. Επί των υλικών φορέων που ενσωματώνουν το επίδικο συλλογικό έργο η καθής εταιρεία αναφέρεται ως αποκλειστικός δικαιούχος του περιουσιακού δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας που απορρέει από αυτό. Η αναφορά αυτή επί του υλικού φορέα παράγει τεκμήριο υπέρ της ιδιότητάς της ως δικαιούχου του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας σύμφωνα με το άρθρο 10 παρ. 2 ν. 2121/1993. Το ως άνω παιχνίδι ηλεκτρονικού υπολογιστή φέρει τον τίτλο «...». Ο τίτλος αυτός αποτελεί διακριτικό γνώρισμα του ουσιαστικού συστήματος σύμφωνα με το άρθρο 13 παρ. 1 ν. 146/1914 και διακρίνει το συγκεκριμένο παιχνίδι Η/Υ – προϊόν της καθής, απορρέει δε από αυτό απόλυτο και αποκλειστικό δικαίωμα βιομηχανικής ιδιοκτησίας, το οποίο είναι μεταβιβαστό. Φορέας του δικαιώματος είναι η καθής εταιρεία, αφού έκανε χρήση του διακριτικού γνωρίσματος στις συναλλαγές από την κυκλοφορία και εμπορική εκμετάλλευση του παιχνιδιού Η/Υ τον Φεβρουάριο του 2009. Εξάλλου η καθής είχε καταχωρίσει την ένδειξη «...» ως κοινοτικό σήμα ήδη από τις 11.06.2003, καταχώριση που έληξε χωρίς να ανανεωθεί. Ως τίτλος το συγκεκριμένο διακριτικό γνώρισμα έχει χαρακτήρα παρεπόμενο του προϊόντος που διακρίνει. Επομένως, για να επιτευχθεί η αξιοποίηση του δικαιώματος του οποίου ζητείται η κατάσχεση και απορρέει από το ανωτέρω παιχνίδι Η/Υ της καθής, είναι απαραίτητη και η κατάσχεση του δικαιώματος βιομηχανικής ιδιοκτησίας επί του τίτλου του παιχνιδιού «...». Ακολούθως αποδείχθηκε ότι η καθής εταιρεία έπαυσε την αυτοπρόσωπη εκμετάλλευση του επίδικου παιχνιδιού Η/Υ στις 15.11.2012 και τελευταία ήλθε σε συμφωνία με δύο διαφορετικές αλλοδαπές εταιρείες για την παραχώρηση άδειας εκμετάλλευσης του παιχνιδιού. Ειδικότερα η εταιρεία με την επωνυμία "...", που έχει έδρα το Παρίσι, σε δημοσίευση που έκανε στην ιστοσελίδα της [...], στις 02.02.2016 ανακοίνωσε ότι υπέγραψε άδεια εκμετάλλευσης με την καθής εταιρεία με αντικείμενο την επανακυκλοφορία του επίδικου παιχνιδιού με νέο τίτλο τον «...». Η επανακυκλοφορία έλαβε χώρα στις 29.06.2016. Αντιστοίχως, την 01.03.2016 στην ιστοσελίδα [...] δημοσιεύθηκε η είδηση ότι η εταιρεία με την επωνυμία «...» με έδρα το Οντάριο του Καναδά, ανακοίνωσε τη σύναψη με την καθής σύμβασης παραχώρησης άδειας εκμετάλλευσης του επίδικου παιχνιδιού Η/Υ, το οποίο θα επανακυκλοφορήσει τροποποιημένο με τον τίτλο «...». Η εν λόγω εταιρεία εκμεταλλεύεται ήδη το «...» προσφέροντάς το προς καταφόρτωση από την ιστοσελίδα της «...».

Περαιτέρω αποδείχθηκε ότι δυνάμει της υπ. αριθ. [...] απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών (Τμήμα Εμπορικού Δικαίου), η οποία έχει καταστεί τελεσίδικη, υποχρεώθηκε η καθής εταιρεία να καταβάλει στον αιτούντα το ποσό των 53.112,28 ευρώ, με τον νόμιμο τόκο από την επίδοση της αγωγής. Επικυρωμένο φωτοτυπικό αντίγραφο από το πρώτο (α’) εκτελεστό απόγραφο της ως άνω απόφασης επέδωσε ο αιτών στην καθ’ ης την 04.12.2015 με επιταγή να του καταβάλει το συνολικό ποσό των 70.379,28 ευρώ, για κεφάλαιο τόκους, δικαστική δαπάνη κλπ, όπως αναλυτικά αναφέρονται τα επιμέρους ποσά στην επιταγή προς πληρωμή. Η καθής δεν άσκησε έφεση εντός της νόμιμης προθεσμίας, ούτε κατέβαλε μέχρι σήμερα στον αιτούντα το ως άνω ποσό. Ο τελευταίος προέβη σε απόπειρα εκτέλεσης της ανωτέρω απόφασης, μέσω κατάσχεσης του ως άνω ποσού εις χείρας επτά τραπεζών, εκ των οποίων οι έξι προέβησαν σε σιωπηρή αρνητική δήλωση και μόνο η τράπεζα «...» με την υπ’ αριθ. [...] δήλωση τρίτου προέβη σε θετική δήλωση για το αμελητέο ποσό των 34,52 ευρώ. Δεν αποδείχθηκε δε από την όλη διαδικασία ότι η καθής έχει ακίνητη περιουσία. Τέλος η συνολική αξία των δικαιωμάτων των οποίων ζητείται η κατάσχεση ανέρχεται στο ποσό των 50.000 ευρώ, όπως προκύπτει από την προσαγόμενη και επικαλούμενη έκθεση εκτίμησης του οικονομολόγου – ορκωτού ελεγκτή, [...] (βλ. σχετ. 14 αιτούντος).

Επομένως, εφόσον συντρέχουν οι τυπικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις της διάταξης του άρθρου 1022 ΚΠολΔ, πρέπει η κρινόμενη αίτηση να γίνει δεκτή και ως κατ’ ουσίαν βάσιμη και να διαταχθεί προς ικανοποίηση της προαναφερθείσας απαίτησης του αιτούντος κατά της καθής η κατάσχεση από τον αιτούντα των δικαιωμάτων: α) του περιουσιακού δικαιώματος της καθής εταιρείας που απορρέει από το συλλογικό έργο – παιχνίδι ηλεκτρονικού υπολογιστή με τον τίτλο «...» β) του δικαιώματος βιομηχανικής ιδιοκτησίας της καθής εταιρείας επί του διακριτικού γνωρίσματος «..». Πρόσφορο δε μέσον για την αξιοποίηση των ως άνω δικαιωμάτων, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1024 παρ. 1 ΚΠολΔ κρίνεται η μεταβίβασή τους στον αιτούντα με συμψηφισμό της χρηματικής τους αξίας με την προαναφερόμενη χρηματική απαίτηση αυτού ύψους 70.379,28 ευρώ, κατά τα οριζόμενα στο διατακτικό."

Αναδημοσίευση από το lawgrip.net