Πτώχευση μικρού αντικειμένου: Πότε η περιουσία του οφειλέτη επαρκεί για την κάλυψη των εξόδων της πτώχευσης; (ΕιρΘηβών 2/2023)

Απορριπτέα κρίθηκε αίτηση πτώχευσης μικρού αντικειμένου, καθώς το δικαστήριο πιθανολόγησε πως τα μη βεβαρημένα περιουσιακά στοιχεία του αιτούντος δεν επαρκούν για την κάλυψη των εξόδων της πτωχευτικής διαδικασίας (ΕιρΘηβών 2/2023).

Συγκεκριμένα, το δικαστήριο διαπίστωσε ότι αιτών δεν διαθέτει οποιαδήποτε αξιόλογη κινητή ή ακίνητη περιουσία, πέραν ενός εμπραγμάτως βεβαρυμμένου ακινήτου, και ενός έτερου ακινήτου, το οποίο όμως κρίθηκε ότι δεν μπορεί να ρευστοποιηθεί σε πρόσφορο χρόνο και η ρευστοποίηση να αποδώσει τα αναγκαία για την περαίωση της πτωχευτικής διαδικασίας χρήματα.

Για το λόγο αυτό, πιθανολογήθηκε ότι τα μη βεβαρημένα στοιχεία της περιουσίας του αιτούντος δεν επαρκούν για την κάλυψη των εξόδων της πτωχευτικής διαδικασίας και τα ετήσια εισοδήματά του, πέραν των ευλογών δαπανών διαβίωσης, δεν υπερβαίνουν τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης της παρ. 2 του άρθρου 92 του ν. 4738/2020, προσδιοριζόμενες βάσει του άρθρου 73 παρ. 2 του ν. 4389/2016.

Σύμφωνα με το σκεπτικό του δικαστηρίου, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 178 παρ. 1 του ν. 4738/2020 τόσο στην περίπτωση της διαδικασίας του άρθρου 173, όσο και αυτής του άρθρου 177, εφόσον σύμφωνα με τα στοιχεία, στα οποία παρέχεται πρόσβαση μέσω του Ηλεκτρονικού Μητρώου Φερεγγυότητας, πιθανολογείται ότι τα μη βεβαρημένα στοιχεία της περιουσίας του οφειλέτη δεν επαρκούν για την κάλυψη των εξόδων της διαδικασίας και τα ετήσια εισοδήματα του οφειλέτη, πέραν των ευλογών δαπανών διαβίωσης, δεν υπερβαίνουν τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης της παρ. 2 του άρθρου 92 του ν. 4738/2020, προσδιοριζόμενες βάσει του άρθρου 73 παρ. 2 του ν. 4389/2016, δεν διορίζεται σύνδικος και ο εισηγητής διατάσσει την καταχώρηση του ονόματος ή της επωνυμίας του οφειλέτη στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας και επέρχονται οι συνέπειες της καταχώρησης του άρθρου 77 παρ. 4 του ν. 4738/2020.

Το άρθρο 77 παρ. 4 του ν. 4738/2020 αποτελεί θετική αντικειμενική προϋπόθεση με την έννοια ότι, για να κηρυχθεί η πτώχευση, θα πρέπει το πτωχευτικό δικαστήριο να πιθανολογήσει και να αναφέρει στην απόφαση ότι η περιουσία του οφειλέτη επαρκεί πράγματι για την κάλυψη των εξόδων της διαδικασίας. Δεν αρκεί, δηλαδή, η επάρκεια της περιουσίας για αντιμετώπιση μερικών μόνο εξόδων της διαδικασίας ή των εξόδων μέχρι ενός ορισμένου χρονικού σημείου ή διαδικαστικού σταδίου, αλλά απαιτείται επάρκεια της περιουσίας για κάλυψη όλων των εξόδων, συνήθων ή εξαιρετικών, της συγκεκριμένης πτωχευτικής διαδικασίας.

Για την τυχόν επάρκεια ή ανεπάρκεια της περιουσίας αρκεί κατά το γράμμα του νόμου πιθανολόγηση, επειδή ούτε τα έξοδα της διαδικασίας ούτε το μέγεθος της περιουσίας του οφειλέτη μπορούν εκ των πραγμάτων να προβλεφθούν με ακρίβεια. Αρκεί, δηλαδή, η κατά το δυνατόν εκτίμηση των εξόδων, χωρίς να απαιτείται η ειδικότερη παράθεση στην απόφαση, που απορρίπτει την αίτηση για κήρυξη της πτώχευσης λόγω ανεπάρκειας περιουσίας, πράξεων και δαπανών. Στην δε περιουσία συναριθμούνται, εκτός των ταμειακών διαθεσίμων (μετρητών) του οφειλέτη, των εισπρακτέων απαιτήσεων και της αξίας των ελευθέρων βαρών στοιχείων, αφενός μεν οτιδήποτε μπορεί να επανακτηθεί με τον θεσμό της πτωχευτικής ανάκλησης, αφετέρου δε και το υπόλοιπο της αξίας των εμπραγμάτως βεβαρημένων πραγμάτων μετά από την αφαίρεση της αξίας του βάρους.

Όμως, αν τα ρευστοποιήσιμα στοιχεία του ενεργητικού της περιουσίας του οφειλέτη δεν είναι πράγματι ευχερώς ρευστοποιήσιμα, η έλλειψη επαρκούς περιουσίας θα πρέπει να θεωρηθεί και στην περίπτωση αυτή δεδομένη. Μη ευχερώς ρευστοποιήσιμη περιουσία υπάρχει, όταν η μη αποτελούμενη από μετρητά περιουσία του οφειλέτη πιθανολογείται ότι δεν θα μπορέσει να ρευστοποιηθεί εντός χρόνου πρόσφορου, για να καλύψει με επάρκεια τις εν τω μεταξύ (μέχρι την ρευστοποίηση) γεννώμενες διαδικαστικές δαπάνες.

Συνεπώς, επάρκεια περιουσίας για την κάλυψη των διαδικαστικών εξόδων ως προϋπόθεση κήρυξης της πτώχευσης υπάρχει, όταν στην περιουσία του οφειλέτη συμπεριλαμβάνονται τα αναγκαία με πιθανολόγηση για την ολοκλήρωση της διαδικασίας μετρητά ή όταν η πράγματι ρευστοποιήσιμη περιουσία κρίνεται ότι μπορεί να ρευστοποιηθεί σε πρόσφορο χρόνο και η ρευστοποίηση να αποδώσει τα αναγκαία για την περαίωση της διαδικασίας χρήματα.

Απόσπασμα απόφασης

Ο αιτών, φυσικό πρόσωπο με πτωχευτική ικανότητα, τυγχάνει έγγαμος και πατέρας ενός ανηλίκου σήμερα τέκνου. Το φορολογικό έτος 2021, το ατομικό δηλωθέν εισόδημα του αιτούντος ανήλθε στο καθαρό ποσό των 5.125,68 ευρώ, απορρέον από μισθωτή εργασία και συντάξεις (προσκομιζόμενη εκτύπωση πράξης διοικητικού προσδιορισμού φόρου υπόχρεου του φορολογικού έτους 2021 και εκτυπωμένη δήλωση φορολογίας εισοδήματος του ιδίου έτους). Ακόμα αποδείχθηκε ότι ο αιτών διαθέτει την κάτωθι ακίνητη περιουσία: 1. Ένα υπερυψωμένο υπόγειο βοηθητικό χώρο, μιας ισόγειας με υπόγειο οικοδομής, η οποία βρίσκεται μέσα στον οικισμό της ………., μέσα στο 195 οικοδομικό τετράγωνο και επί της Δημοτικής οδού ……….. επί της οποίας φέρει τον αριθμό ….., και διέπεται από τις διατάξεις του ν.3741/1929 και των άρθρων 1002 και 117 του Αστικού Κώδικα, δηλαδή τη με στοιχεία «ΒΟΗΘΗΤΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ» οριζόντια ιδιοκτησία (υπερυψωμένο υπόγειο βοηθητικό χώρο) του υπογείου ορόφου, η οποία αποτελείται από βοηθητικούς χώρους, έχει εμβαδόν 116,76 τ.μ. και ανάλογο ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του οικοπέδου εξ αδιαιρέτου, το οποίο οικόπεδο έχει επιφάνεια 400,50 τ.μ.. Η φορολογητέα αξία του εν λόγω ακινήτου για το δικαίωμα του αιτούντος, ήτοι την ψιλή κυριότητα επί αυτού, ανέρχεται στο ποσό των 69.841,82 ευρώ (βλ. την προσκομιζόμενη εκτύπωση πράξης διοικητικού προσδιορισμού φόρου ν.4223/2013, φορ. έτους 2022). Το ανωτέρω ακίνητο είναι βεβαρυμμένο: 1. με προσημείωση υποθήκης υπέρ της ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας με την επωνυμία «…...» και κατά του αιτούντος και του ………… και ……..…., για το ποσό των 240.000 ευρώ, εγγραφείσα την 24.08.2005, στα βιβλία Υποθηκών του Υποθηκοφυλακείου ………. στον τόμο …….. και στο φύλλο …… με προσημείωση υποθήκης υπέρ της ιδίας ως άνω ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας και κατά των αυτών ως άνω οφειλετών, για το ποσό των 143.000 ευρώ, εγγραφείσα την 14.12.2005, στα βιβλία Υποθηκών του Υποθηκοφυλακείου ……… στον τόμο …… και στο φύλλο …... με προσημείωση υποθήκης υπέρ της ιδίας ως άνω ανώνυμης τραπεζικής εταιρείας και κατά των αυτών ως άνω οφειλετών, για το ποσό των 1.000.000 ευρώ, εγγραφείσα την 23.12.2007, στα βιβλία Υποθηκών του Υποθηκοφυλακείου ……… στον τόμο ……. και στο φύλλο …. (βλ. το με αρ. πρωτ. ……./15.02.2023 πιστοποιητικό βαρών του Υποκαταστήματος Συστήματος Μεταγραφών & Υποθηκών ……..). Πέραν του ανωτέρω ακινήτου, ο αιτών διαθέτει ακόμα κατά πλήρη και αποκλειστική κυριότητα ένα αγροτεμάχιο εκτάσεως 28.500 τ.μ., το οποίο βρίσκεται στον ……… του Νομού ……….. και στην θέση ……… (βλ. προσκομιζόμενη εκτύπωση βεβαίωσης δηλωθείσας περιουσιακής κατάστασης στην ΑΑΔΕ, όπως έχει δηλωθεί την 01.01.2023). Η αντικειμενική αξία του εν λόγω ακινήτου δεν προσδιορίσθηκε από τον αιτούντα στο ένδικο δικόγραφο, ούτε άλλωστε προέκυψε από οιαδήποτε αποδεικτικό στοιχείο. Πλην των ανωτέρω δύο ακινήτων δε διαθέτει άλλη ακίνητη, ούτε κινητή περιουσία. Αποδείχθηκε, επίσης, ότι κατά το χρόνο κατάθεσης της υπό κρίση αίτησης ο αιτών έχει χρηματικές υποχρεώσεις προς πιστωτικά ιδρύματα, συνολικού ύψους 1.167.263,27 ευρώ, τις οποίες αδυνατεί να εξυπηρετήσει (βλ. βεβαίωση οφειλών από την πλατφόρμα εξωδικαστικού μηχανισμού). Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, αφενός αποδείχθηκε ότι ο αιτών πληροί τα κριτήρια προσδιορισμού της «πολύ μικρής οντότητας» του άρθρου 2 του ν. 4308/2014 και αφετέρου, ότι λόγω της προφανούς δυσαναλογίας μεταξύ του ύψους των ληξιπρόθεσμων οφειλών του και των εισοδημάτων του βρίσκεται σε γενική και μόνιμη αδυναμία να εξυπηρετήσει τις ως άνω οφειλές του, η οποία (αδυναμία) σε κάθε περίπτωση τεκμαίρεται και από το γεγονός ότι το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών του προς τους πιστωτές του υπερβαίνει το ποσό των 30.000,00 ευρώ και έχουν παύσει να εξυπηρετούνται για περίοδο τουλάχιστον έξι (6) μηνών. Όλα τα προρρηθέντα θεωρούνται αποδεδειγμένα λόγω του ιδιόμορφου τεκμηρίου του άρθρου 173 παρ. 1. του ν.4738/2020. Ωστόσο, ο αιτών δεν διαθέτει οποιαδήποτε αξιόλογη κινητή ή ακίνητη περιουσία, πέραν του εμπραγμάτως βεβαρυμμένου ακινήτου, δεδομένου ότι το έτερο ακίνητο περιουσιακό στοιχείο του κρίνεται ότι δεν μπορεί να ρευστοποιηθεί σε πρόσφορο χρόνο και η ρευστοποίηση να αποδώσει τα αναγκαία για την περαίωση της πτωχευτικής διαδικασίας χρήματα. Για το λόγο αυτό πιθανολογείται ότι τα μη βεβαρημένα στοιχεία της περιουσίας του δεν επαρκούν για την κάλυψη των εξόδων της πτωχευτικής διαδικασίας και τα ετήσια εισοδήματά του, πέραν των ευλογών δαπανών διαβίωσης, δεν υπερβαίνουν τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης της παρ. 2 του άρθρου 92 του ν. 4738/2020, προσδιοριζόμενες βάσει του άρθρου 73 παρ. 2 του ν. 4389/2016.

Δείτε ολόκληρη την απόφαση στο dsanet.gr.