Συνιστά η προφορική αποκάλυψη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων; (ΔΕΕ C-740/22)

«1. Συνιστά η προφορική διαβίβαση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα κατά την έννοια του άρθρο 2, παράγραφος 1, και του άρθρου 4, σημείο 2, του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων;»

Με το ερώτημα αυτό, το πρώτο από τα δύο που διατυπώνονται στην προδικαστική αίτηση, το Εφετείο της Ανατολικής Φινλανδίας θέτει στο ΔΕΕ ένα από τα πιο πρωτότυπα προδικαστικά ερωτήματα που έχουν υποβληθεί στα χρόνια εφαρμογής του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων.

Το αιτούν δικαστήριο καλείται να εξετάσει την προσφυγή της εταιρείας Endemol Shine Finland κατά της άρνησης πρωτοβάθμιου δικαστηρίου να της αποκαλύψει πληροφορίες που αφορούσαν τυχόν εκκρεμείς ή περατωθείσες ποινικές διαδικασίες κατά φυσικού προσώπου. Σύμφωνα με την αίτηση που είχε η εταιρεία υποβάλει, οι πληροφορίες αυτές κρίνονταν αναγκαίες προκειμένου να διαπιστωθεί το περιεχόμενο ποινικού μητρώου ατόμου συμμετέχοντος σε διαγωνισμό.  

Το αξιοσημείωτο στην υπόθεση αυτή είναι πως η ενημέρωση που ζητήθηκε από την εταιρεία δεν περιλάμβανε τη χορήγηση προσωπικών – και δη ποινικών – δεδομένων, αλλά μια απλή προφορική ανακοίνωση.

Το αίτημα απορρίφθηκε από το δικαστήριο για έναν βασικό λόγο: ο σκοπός της εταιρείας δεν περιλαμβανόταν στους νόμιμους σκοπούς για την επεξεργασία ποινικών δεδομένων, το δε αίτημά της προϋπέθετε την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων. Όπως χαρακτηριστικά κρίθηκε, «επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα θα συνιστούσε και η αναζήτηση στα πληροφοριακά συστήματα του εθνικού δικαστηρίου, συνεπώς οι αιτηθείσες πληροφορίες δεν θα μπορούσαν να είχαν γνωστοποιηθεί ούτε προφορικά». Σύμφωνα με το δικαστήριο, το ζήτημα δεν είναι ο τρόπος της γνωστοποίησης - αποκάλυψης των πληροφοριών, αλλά η πράξη επεξεργασίας που προηγείται αυτής.

Η εταιρεία προσέβαλε την απορριπτική απόφαση ενώπιον του Εφετείου προβάλλοντας πως «η ικανοποίηση αιτήματος προφορικής παροχής πληροφοριών σχετικά με τυχόν εκκρεμείς και περατωθείσες ποινικές διαδικασίες δεν συνιστά επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα κατά το άρθρο 4, σημείο 2, του κανονισμού». Με τον λόγο ακύρωσης αυτό, η εταιρεία μοιάζει να υποστηρίζει κάτι εύστοχο: αφού στην περίπτωση όπου τα δεδομένα αποκαλύπτονται εγγράφως, η νομιμότητα ελέγχεται στο επίπεδο (και τον χρόνο) της διαβίβασης-χορήγησης, γιατί πρέπει να ανατρέχει σε προγενέστερο στάδιο, όταν η αποκάλυψη είναι προφορική;

Το Εφετείο, με τη σειρά του, φάνηκε αβέβαιο ως προς το κατά πόσον η προφορική παροχή πληροφοριών συνιστά επεξεργασία δεδομένων, δείχνοντας παράλληλα πως η σκέψη του μοιάζει να προσανατολίζεται προς την αρνητική απάντηση.

Όπως χαρακτηριστικά παρατηρεί στην προδικαστική του αίτηση, το ΔΕΕ έχει κρίνει ως πράξη επεξεργασίας την παροχή πρόσβασης από δικαστήριο σε έγγραφα, όταν η πρόσβαση αυτή τελείται μέσω της χορήγησης αντιγράφων. (C-245/20, σημεία 37 έως 39), δεν έχει όμως αποφανθεί ως προς το κατά πόσον και η προφορική παροχή πληροφοριών συνιστά και αυτή επεξεργασία δεδομένων. Κατά τούτο, το αιτούν δικαστήριο δεν φαίνεται να συμμερίζεται την κρίση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου ως προς την πράξη επεξεργασίας που οδηγεί στην προφορική ανακοίνωση, αλλά στέκεται στην ανακοίνωση καθεαυτή. Επικαλούμενο δε την κρίση του ΔΕΕ ως προς τη νομιμότητα της αποκάλυψης δια χορήγησης αντιγράφων, το αιτούν δικαστήριο μοιάζει να αφήνει ανοικτή μια εξ αντιδιαστολής απάντηση για την περίπτωση της προφορικής αποκάλυψης.

Η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα είναι σίγουρα πολύ ενδιαφέρουσα, καθώς από αυτήν θα κριθεί το πόσο ακόμη μπορεί να διευρυνθεί το πεδίο της προστασίας των προσωπικών δεδομένων.