Μεταβίβαση ακινήτου σε ζώνη αιγιαλού/παραλίας
Νομικά ζητήματα
10/07/2025
10/07/2025
Η μεταβίβαση ακινήτων σε ζώνες παραλίας στην Ελλάδα υπόκειται σε συγκεκριμένες διατάξεις που έχουν σκοπό την προστασία της δημόσιας πρόσβασης και του φυσικού περιβάλλοντος. Ακολουθεί μια αναλυτικότερη περιγραφή των βασικών στοιχείων που αφορούν αυτή τη διαδικασία:
1. Αιγιαλός και Παραλία
Ο αιγιαλός και η παραλία θεωρούνται κοινόχρηστοι χώροι και προστατεύονται από το ελληνικό Σύνταγμα και τη νομοθεσία. Ο αιγιαλός ορίζεται ως η ζώνη όπου καταλήγουν τα κύματα σε περιόδους μέγιστης πλημμυρίδας και αποτελεί δημόσιο αγαθό. Η παραλία είναι η ζώνη που προσαρμόζεται στην ξηρά και διασφαλίζει την ελεύθερη πρόσβαση στον αιγιαλό.
2. Οριοθέτηση Αιγιαλού και Παραλίας
Πριν από οποιαδήποτε μεταβίβαση ακινήτου που βρίσκεται κοντά στη θάλασσα, είναι απαραίτητη η οριοθέτηση του αιγιαλού και της παραλίας από τις αρμόδιες αρχές (Κτηματολόγιο, Διεύθυνση Δημόσιας Περιουσίας κ.λπ.). Η διαδικασία αυτή διασφαλίζει ότι το ακίνητο δεν εμπίπτει σε δημόσια γη. Εάν μέρος του ακινήτου βρίσκεται εντός της ζώνης του αιγιαλού ή της παραλίας, δεν μπορεί να μεταβιβαστεί, καθώς η γη ανήκει στο Δημόσιο και δεν μπορεί να ιδιωτικοποιηθεί.
3. Περιορισμοί Δόμησης και Χρήσης
Σε περιπτώσεις ακινήτων που βρίσκονται κοντά σε παραλιακές ζώνες, ισχύουν αυστηροί περιορισμοί όσον αφορά τη δόμηση και τη χρήση της γης. Η νομοθεσία προβλέπει ότι σε ζώνες κοντά στον αιγιαλό ή την παραλία, ο συντελεστής δόμησης είναι χαμηλότερος, ενώ υπάρχουν επιπλέον περιορισμοί για την προστασία του τοπίου και των οικοσυστημάτων. Οι οποιεσδήποτε παρεμβάσεις, όπως η ανέγερση κτηρίων ή η εγκατάσταση υποδομών, πρέπει να εναρμονίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος.
4. Διαδικασία Μεταβίβασης
Η διαδικασία μεταβίβασης ακινήτου σε ζώνη παραλίας περιλαμβάνει τα εξής βήματα:
- Βεβαίωση Ορίων Αιγιαλού: Ο ενδιαφερόμενος ιδιοκτήτης ή αγοραστής πρέπει να υποβάλει αίτημα για τον καθορισμό των ορίων αιγιαλού και παραλίας από τις αρμόδιες υπηρεσίες.
- Συμμόρφωση με Περιβαλλοντικούς Όρους: Εφόσον η μεταβίβαση είναι επιτρεπτή, θα πρέπει να γίνει έλεγχος για τυχόν περιβαλλοντικούς περιορισμούς ή προστατευόμενες περιοχές (π.χ. Natura 2000).
- Νομιμοποίηση Κατασκευών: Αν υπάρχουν αυθαίρετες κατασκευές στο ακίνητο ή παραβάσεις σχετικές με τον αιγιαλό, αυτές πρέπει να τακτοποιηθούν πριν τη μεταβίβαση. Σημαντικό είναι ότι αυθαίρετες κατασκευές σε αιγιαλό ή παραλία δεν μπορούν να τακτοποιηθούν.
- Σύνταξη Συμβολαίου: Μόλις διευθετηθούν όλες οι νομικές και περιβαλλοντικές προϋποθέσεις, γίνεται η σύνταξη του συμβολαίου μεταβίβασης από συμβολαιογράφο. Απαραίτητα έγγραφα περιλαμβάνουν τοπογραφικό διάγραμμα με τα όρια αιγιαλού και παραλίας και βεβαιώσεις από τις αρμόδιες αρχές.
5. Δημόσια Πρόσβαση και Υποχρεώσεις Ιδιοκτήτη
Σε περίπτωση που η μεταβίβαση ολοκληρωθεί, ο νέος ιδιοκτήτης δεσμεύεται από τη νομοθεσία να διασφαλίσει την ελεύθερη πρόσβαση του κοινού στον αιγιαλό και την παραλία. Η παρεμπόδιση της πρόσβασης (π.χ. με φράχτες ή άλλες κατασκευές) μπορεί να επιφέρει σοβαρές νομικές συνέπειες.
Η παράβαση της νομοθεσίας σχετικά με τις ζώνες παραλίας και αιγιαλού επιφέρει ποινικές και διοικητικές κυρώσεις. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την επιβολή προστίμων, την κατεδάφιση αυθαίρετων κατασκευών, την ανάκληση αδειών και άλλες νομικές ενέργειες από το Δημόσιο. Επιπλέον, οι ενέργειες που προκαλούν περιβαλλοντική ζημία αντιμετωπίζονται ιδιαίτερα αυστηρά.
Οι μεταβιβάσεις ακινήτων σε ζώνες παραλίας είναι μια διαδικασία που απαιτεί μεγάλη προσοχή και συμμόρφωση με τις νομοθετικές διατάξεις. Οι ιδιοκτήτες και οι αγοραστές θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τηρούνται όλοι οι περιορισμοί και οι κανόνες, προκειμένου να αποφύγουν μελλοντικά νομικά και οικονομικά προβλήματα.