Διαχειριστικές υποχρεώσεις κρατικώς επιχορηγούμενων αθλητικών ομοσπονδιών

Σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ. 9 Συντ. και, προεχόντως, τα άρθρα 50-51 του ν. 2725/1999, οι αθλητικές ομοσπονδίες, ως ενώσεις αθλητικών σωματείων, επιχορηγούνται τακτικά από τον κρατικό προϋπολογισμό και συγκεκριμένα, κατά κανόνα, από το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, από λοιπά Υπουργεία, καθώς και από Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η οικονομική ενίσχυση των αθλητικών ομοσπονδιών από το κράτος αποτελεί εκδήλωση της κρατικής προστασίας του αθλητισμού και πρέπει κατ’ αρχήν να καλύπτει κάθε άθλημα, η καλλιέργεια του οποίου έχει ανατεθεί σε αθλητική ομοσπονδία με ειδική αθλητική αναγνώριση, και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό, ώστε να εξασφαλίζεται η δυνατότητα αποτελεσματικής εξυπηρέτησης του δημόσιου σκοπού της. Έτσι, η επιχορήγηση των αθλητικών ομοσπονδιών από το αρμόδιο Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού αποτελεί κατ’ αρχήν δέσμια αρμοδιότητα του Κράτους (ΔΠρΑθ 15855/2010, ΓνωμΝΣΚ 114/2002), ο προσδιορισμός ωστόσο του ύψους της επιχορήγησης ανάγεται στη διακριτική ευχέρεια του αρμόδιου για τον αθλητισμό Υπουργού (ΔΕφΑθ 4493/2014, ΔΕφΑθ 3679/2011, ΔΠρΑθ 17844/2017) και προσδιορίζεται ανάλογα με α) την ανάγκη ανάπτυξης του συγκεκριμένου αθλήματος ή κλάδου άθλησης που καλλιεργεί η συγκεκριμένη ομοσπονδία, β) τη δραστηριότητά της σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και γ) τον αριθμό των αθλημάτων του συγκεκριμένου αθλήματος ή κλάδου άθλησης που καλλιεργεί (ΣτΕ 3802/1996, ΔΕφΑθ 1893/2010, ΔΕφΑθ 1781/2010, ΔΕφΑθ 2232/2009, ΔΕφΑθ 1603/2007, ΔΠρΑθ 11238/2008, ΠΠρΚορ 70/2020).

Στο πλαίσιο αυτό, η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού προχώρησε το 2023 στη θεσμοθέτηση του συστήματος αξιολόγησης αθλητικών ομοσπονδιών με την ονομασία «ΧΙΛΩΝ», προκειμένου, μεταξύ άλλων, για την ορθότερη κατανομή των κρατικών επιχορηγήσεων στις αθλητικές ομοσπονδίες. Σύμφωνα δε με το άρθρο 21 του ν. 5025/2023 (εφαρμοστικός νόμος του συστήματος «ΧΙΛΩΝ»), η αξιολόγηση των αθλητικών ομοσπονδιών λαμβάνει χώρα με βάση τα προβλεπόμενα στο οικείο άρθρο, καθώς και στις εκδιδόμενες το μήνα Δεκέμβριο κάθε έτους υπουργικές αποφάσεις (ενδεικτικά ΓΓΑ/363353/27.12.2023 και ΓΓΑ/35587/23.12.2024) κριτήρια, υποκριτήρια και δείκτες (π.χ. μέγεθος, δραστηριότητα, διακρίσεις, κ.ο.κ.).

Παρότι, κατά κανόνα, οι αθλητικές ομοσπονδίες, ως νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, συνιστούν φορείς που βρίσκονται εκτός του στενού δημοσίου τομέα (ΜΠρΑθ 28/2020, ΔιατΕισΕφΑθ 805/2009, ΓνωμΝΣΚ 92/2009), εντούτοις, στην περίπτωση όπου, κατά τα παραπάνω, επιχορηγούνται τακτικά από τον κρατικό προϋπολογισμό κατά 50% τουλάχιστον του ετήσιου προϋπολογισμού τους, επιφορτίζονται με πρόσθετες διαχειριστικές υποχρεώσεις τις οποίες έχουν οι φορείς δημόσιας εξουσίας και οι σημαντικότερες εκ των οποίων είναι οι παρακάτω:

- η πρόσληψη του πάσης φύσεως προσωπικού τους, με εξαίρεση τους προπονητές, γυμναστές, τεχνικούς συμβούλους, δικηγόρους, λογιστές, δημοσιογράφους, φροντιστές, φυσικοθεραπευτές και γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων, αποκλειστικά μέσω του Ανωτάτου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού (ΑΣΕΠ) (συνδυαστικά άρθρο 2 παρ. 1 περ. ζ΄ και άρθρο 5 του ν. 4765/2021, άρθρο 51 του ν. 4622/2019 και άρθρο 30 παρ. 3 εδ. α΄ του ν. 2725/1999)

- η απογραφή των φυσικών προσώπων που μισθοδοτούνται ή λαμβάνουν πάσης φύσεως αποδοχές ή πρόσθετες αμοιβές ή αποζημιώσεις ή με οποιαδήποτε άλλη ονομασία απολαβές και συνδέονται με αυτές με οποιαδήποτε σχέση ή σύμβαση εργασίας ή έργου και η εκτέλεση των πληρωμών των φυσικών αυτών προσώπων μέσω της Ενιαίας Αρχής Πληρωμής (ΕΑΠ) (άρθρο 2 του ν. 3845/2010)

- η εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου των δημοσίων υπαλλήλων με κατάταξη σε συγκεκριμένους βαθμούς και μισθολογικά κλιμάκια με συγκεκριμένες αποδοχές, για τις οποίες μάλιστα καθιερώθηκαν υποχρεωτικές ποσοστιαίες μειώσεις με βάση τις μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας, καθώς και κατάργηση των δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα και επιδόματος αδείας (κατά χρονική σειρά άρθρο 1 παρ. 5 του ν. 3833/2010, άρθρο 31 παρ. 1 του ν. 4024/2011, άρθρο πρώτο υποπαρ. Γ1. του ν. 4093/2012 και άρθρο 7 του ν. 4354/2015)

- η τήρηση της προδικασίας που προβλέπεται στο ν. 4412/2016 σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών που συνάπτουν, π.χ. η υποχρέωση καταχώρισης των εν λόγω συμβάσεων στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ) (συνδυαστικά άρθρο 38 παρ. 7 και άρθρο 118 παρ. 3), τήρησης ειδικής διαδικασίας ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων με βάση την εκτιμώμενη αξία τους (άρθρα 86 επ. ν. 4412/2016), χρησιμοποίησης του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ) σε όλα τα στάδια της διαδικασίας σύναψης δημοσίων συμβάσεων με εκτιμώμενη αξία ανώτερη των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ (άρθρο 30 του ν. 4412/2016), τήρησης της ειδικής διαδικασίας επίλυσης διαφορών που προβλέπεται στο ν. 4412/2016, κ.λπ.

- η ανάρτηση των οικονομικών τους στοιχείων στο Πρόγραμμα «Διαύγεια» (άρθρο 76 παρ. 2-3 και άρθρο 78 παρ. 2 του ν. 4727/2020)

- η μερική εφαρμογή των διατάξεων του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (ν. 2690/1999), π.χ. η υποχρέωση διεκπεραίωσης υποθέσεων ενδιαφερομένων και απόφανσης επί των αιτημάτων τους, παροχής πρόσβασης σε διοικητικά και ιδιωτικά έγγραφα που βρίσκονται στο αρχείο τους, παροχής προηγούμενης ακρόασης στους ενδιαφερομένους πριν από κάθε ενέργεια ή μέτρο σε βάρος των δικαιωμάτων ή συμφερόντων τους, παροχής εγγυήσεων αμερόληπτης κρίσης κατά την άσκηση αρμοδιοτήτων και τήρησης πρωτοκόλλου υπηρεσίας και χορήγησης βεβαιώσεων καταχώρισης εγγράφων (συνδυαστικά άρθρο 7 παρ. 1 και άρθρο 50 παρ. 1 του ν. 4325/2015, άρθρα 4-7 και 12 του ν. 2690/1999)

- η υποχρέωση επικοινωνίας και συναλλαγής με χρήση τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας (ΤΠΕ) (ν. 4727/2020).

Αντιθέτως, οι αθλητικές ομοσπονδίες που δεν πληρούν την ανωτέρω προϋπόθεση της τακτικής επιχορήγησής τους από τον κρατικό προϋπολογισμό κατά 50% τουλάχιστον του ετήσιου προϋπολογισμού τους, δεν υπάγονται στο ως άνω αυστηρό καθεστώς και δεν υπέχουν τις ανωτέρω αυστηρές διαχειριστικές υποχρεώσεις, π.χ. δεν έχουν υποχρέωση πρόσληψης προσωπικού μέσω ΑΣΕΠ, πληρωμής του προσωπικού μέσω ΕΑΠ, εφαρμογής του ενιαίου μισθολογίου κ.λπ. (ΕφΑθ 5396/2024, ΜΠρΑθ 364/2024, ΜΠρΑθ 627/2023, ΕιρΚερκ 405/2020).

Χρήσιμο είναι, τέλος, να αναφερθεί πως, ανεξαρτήτως του εάν ή όχι το ποσό της τακτικής επιχορήγησης από τον κρατικό προϋπολογισμό ισούται ή υπερβαίνει το ποσοστό του 50% του ετήσιου προϋπολογισμού τους, οι αθλητικές ομοσπονδίες που επιχορηγούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό τουλάχιστον κατά το ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ ετησίως υποχρεούνται σε κάθε περίπτωση να αναρτούν στο Πρόγραμμα «Διαύγεια» τα απολογιστικά στοιχεία δαπανών (διάθεσης) της κρατικής επιχορήγησης που λαμβάνουν, με αναφορά των νόμιμων παραστατικών που αφορούν στο ποσό της επιχορήγησης, του ονόματος του εκδότη και του λήπτη κάθε παραστατικού, καθώς και του αντικειμένου και του ύψους κάθε συναλλαγής (άρθρο 83 του ν. 4727/2020).