logo-print

Οι ποινές και τα μέτρα ασφαλείας

Πώς κατηγοριοποιούνται οι στερητικές της ελευθερίας ποινές, ποια είναι τα μέτρα ασφαλείας και πως διακρίνονται;

Όσοι παραβαίνουν τον ποινικό νόμο, αντιμετωπίζονται από τον Ελληνικό Ποινικό Κώδικα με τα δύο είδη των κυρώσεων: τις ποινές και τα μέτρα ασφαλείας.

Οι ποινές αποτελούν το «βαρύ πυροβολικό» που έχει στη διάθεση της η έννομη τάξη και διακρίνονται πολλαπλώς ενώ τα μέτρα ασφαλείας δρουν συμπληρωματικά έναντι της ποινής, εφαρμόζονται δηλαδή είτε για να την επαυξήσουν είτε για να συμπληρώσουν την ανεπάρκεια αυτής σε ορισμένες περιπτώσεις.

Πώς διακρίνονται όμως οι ποινές;

Η βασικότερη διάκριση των ποινών είναι σε κύριες και παρεπόμενες ποινές. Οι κύριες ποινές είναι αυτές που χαρακτηρίζονται από αυτοτέλεια ως προς την επιβολή τους. Δεν εξαρτώνται δηλαδή για το αν θα εφαρμοσθούν από κάποια άλλη ποινή.

Στις κύριες ποινές περιλαμβάνονται οι στερητικές της ελευθερίας ποινές και οι οικονομικού χαρακτήρα ποινές. Οι παρεπόμενες ποινές αντιθέτως, δεν είναι αυτοτελείς αλλά διατάσσονται ως παρακολούθημα της καταδίκης ενός ατόμου σε ορισμένη κύρια ποινή.

Ο ποινικός κώδικας προβλέπει τέσσερις παρεπόμενες ποινές και είναι οι ακόλουθες: α)η αποστέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων(άρθρο 59επ. ΠΚ), β) η απαγόρευση άσκησης επαγγέλματος (άρθρο 67 ΠΚ), γ) η δημοσίευση της καταδικαστικής απόφασης (άρθρο 68 ΠΚ) και δ) η δήμευση (άρθρο 76 παρ.1 ΠΚ).

Πώς κατηγοριοποιούνται οι στερητικές της ελευθερίας ποινές;

Χωρίς αμφιβολία είναι σημαντικότατη η κατανόηση τόσο των όρων, όσο και των χρονικών ορίων που προβλέπει ο νόμος για την υποδιαίρεση των ποινών σε τρεις κατηγορίες: α) κάθειρξη, β) φυλάκιση και γ) κράτηση.

Η κάθειρξη προβλέπεται στο άρθρο 52 του ποινικού κώδικα και εφαρμόζεται για τα σοβαρότερα εγκλήματα τα λεγόμενα κακουργήματα. Διακρίνεται μάλιστα σε ισόβια και πρόσκαιρη κάθειρξη. Αν δεν ορίζεται ρητά από το νόμο πως πρόκειται για ισόβια κάθειρξη, τότε εννοείται η πρόσκαιρη κάθειρξη. Η ισόβια κάθειρξη που αποτελεί τη μεγίστη των ποινών σε σπάνιες περιπτώσεις υπερβαίνει τα 20 έτη και η πρόσκαιρη κάθειρξη κυμαίνεται από 5 μέχρι 20 έτη.

Η φυλάκιση που προβλέπεται στο άρθρο 53 του ποινικού κώδικα είναι η ποινή που τίθεται στα μεσαίου βεληνεκούς εγκλήματα και έχει διάρκεια από 10 ημέρες μέχρι 5 χρόνια.

Για τα ήσσονος βαρύτητας εγκλήματα έχει θεσπιστεί από τον νόμο η κράτηση που ορίζεται στο άρθρο 55 του ποινικού κώδικα και έχει διάρκεια από 1 ημέρα μέχρι 1 μήνα.

Ποια είναι τα μέτρα ασφαλείας και πως διακρίνονται;

Τα μέτρα ασφαλείας συνιστούν το έτερο είδος κυρώσεων που επιβάλλει ο ποινικός κώδικας και δρουν συμπληρωματικά της ποινής. Παρά τη διαφορά τους από τη ποινή στο επικουρικό του χαρακτήρα τους, δε διαφέρουν από αυτή στη πράξη καθώς και αυτά οδηγούν είτε στη στέρηση είτε στον περιορισμό της ελευθερίας του πολίτη.Τα μέτρα ασφαλείας των άρθρων 69,71,72,122 και 123 του ποινικού κώδικα έχουν στερητικό χαρακτήρα ενώ τα μέτρα ασφαλείας των άρθρων 73 και 74 του Ποινικού Κώδικα έχουν περιοριστικό χαρακτήρα.

Η διάκριση τους είναι τριπυλωνική καθώς ανάλογα με το σκοπό τους ταξινομούνται σε: α) θεραπευτικά, β) βελτιωτικά ή αναμορφωτικά και γ) προφυλακτικά με τη στενή έννοια.

Τα θεραπευτικά μέτρα ασφαλείας αποσκοπούν κυρίως στη θεραπεία των δραστών μερικών εγκλημάτων.

Τα θεραπευτικά μέτρα είναι τα ακόλουθα: α) η φύλαξη των ακαταλόγιστων εγκληματιών (άρθρο 69 ποινικού κώδικα), β) η εισαγωγή σε θεραπευτικό κατάστημα των αλκοολικών και τοξικομανών (άρθρο 70 ποινικού κώδικα) και γ)τα θεραπευτικά μέτρα κατά των ανηλίκων (άρθρο 123 ποινικού κώδικα).

Στα βελτιωτικά ή αναμορφωτικά μέτρα περιλαμβάνονται α) η παραπομπή σε κατάστημα εργασίας των φυγόποινων εγκληματιών (άρθρο 72 ποινικού κώδικα) και β) τα αναμορφωτικά μέτρα κατά των ανηλίκων (άρθρο 122 ποινικού κώδικα).

Τα προφυλακτικά μέτρα με τη στενή έννοια μέτρα ασφαλείας είναι α) η απαγόρευση διαμονής (άρθρο 73 ποινικού κώδικα), β) η απέλαση αλοδαπού (άρθρο 74 ποινικού κώδικα) και γ) η δήμευση (άρθρο 76 ποινικού κώδικα).

Συνοψίζοντας τόσο οι ποινές κύριες και παρεπόμενες όσο και τα μέτρα ασφαλείας στοχεύουν στη γενική και ειδική πρόληψη των εγκλημάτων και δρουν μεταξύ τους αλληλοσυμπληρωματικά.

Συνεπώς μέσω των ποινών και των μέτρων ασφαλείας επιτυγχάνεται τόσο ο εκφοβισμός ενός δυνάμει εγκληματία όσο και η τιμωρία αυτού ώστε είτε να βελτιωθεί σαν προσωπικότητα είτε να εξουδετερωθεί μέσω του χρόνιου εγκλεισμού του στα σωφρονιστικά καταστήματα.

ΕΣΔΑ Κατ΄άρθρο ερμηνεία

ΙΩΑΝΝΗ ΣΑΡΜΑΣ
ΞΕΝΟΦΩΝ ΚΟΝΤΙΑΔΗΣ
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ / ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Η Διαμεσολάβηση
send