Τραυματισμός στρατιώτη - Συνυπαιτιότητα στην επέλευση του ατυχήματος του Ελληνικού Δημοσίου και του Νοσοκομείου

Απώλεια οράσεως του αριστερού οφθαλμού στρατιώτου υπηρετούντος τη θητεία του συνεπεία εκτοξεύσεως βελόνας/σύριγγας που χρησιμοποιούσε οπλουργός της Μοίρας κατά τη διάρκεια εργασίας συγκολλήσεως ενός ξύλινου κοντακίου πολυβόλου MAG – συνυπαιτιότητα στην επέλευση του ατυχήματος τόσο του Ελληνικού Δημοσίου λόγω αμέλειας του οργάνου του (Δεκανέα οπλουργού) όσο και των οργάνων του εναγόμενου Νοσοκομείου συνιστάμενη στη μη έγκαιρη εξέτασή του από ιατρό ειδικό οφθαλμίατρο (και όχι από ειδικευόμενο ιατρό).

Αριθμός αποφάσεως Α326/2022

ΤΟ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ

Τμήμα

Α΄ ΤΡΙΜΕΛΕΣ

Συνεδρίασε, δημοσίως, στο ακροατήριό του, την 14η Ιουλίου 2020, με δικαστές τους: Άννα Τσαμήτρου, Πρόεδρο Εφετών Διοικητικών Δικαστηρίων, Χρίστο Γιαννακόπουλο (Εισηγητή) και Αναστάσιο Τσιλιμιγκάκη, Εφέτες Διοικητικών Δικαστηρίων και γραμματέα την Χριστίνα Σόφτα, δικαστική υπάλληλο.

Για να συνεκδικάσει:

Α) την με αριθμό και ημερομηνία καταθέσεως στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Καβάλας …… (καταχώριση στο Δικαστήριο …..) έφεση.

Τ ο υ Ελληνικού Δημοσίου, εκπροσωπουμένου από τον Υπουργό Οικονομικών, που παρέστη δια της Δικαστικής Πληρεξούσιας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, βάσει δηλώσεως που προκατέθεσε η ανωτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 133 παρ. 2 του ΚΔΔικ.

Κ α τ ά του …… του …… (Α.Φ.Μ. ……), κατοίκου …… (……….), που παρέστη δια του πληρεξουσίου δικηγόρου Νικολάου Διαλυνά (Δ.Σ. Θεσσαλονίκης, Α.Μ. 1529), βάσει δηλώσεως που προκατέθεσε ο ανωτέρω δικηγόρος, σύμφωνα με το άρθρο 133 παρ. 2 του ΚΔΔικ και

Β) την με αριθμό και ημερομηνία καταθέσεως στο Διοικητικό Πρωτοδικείο Καβάλας …….. (καταχώριση στο Δικαστήριο …….) έφεση.

Τ ο υ Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) με την επωνυμία «……..», εδρεύοντος στην …… (……..), εκπροσωπουμένου από τον Διοικητή του, που παρέστη δια της πληρεξούσιας δικηγόρου ……. (Δ.Σ. ……….).

Κ α τ ά του ………. του ………… (Α.Φ.Μ. ……….), κατοίκου ………. (……….), που παρέστη δια του πληρεξουσίου δικηγόρου Νικολάου Διαλυνά (Δ.Σ. Θεσσαλονίκης, Α.Μ. 1529), βάσει δηλώσεως που προκατέθεσε ο ανωτέρω δικηγόρος, σύμφωνα με το άρθρο 133 παρ. 2 του ΚΔΔικ.

Κ α τ ά της 311/2019 αποφάσεως του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Καβάλας.

Κατά την συζήτηση, ο διάδικος που παρέστη στο ακροατήριο ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του και ζήτησε όσα αναφέρονται στα πρακτικά.

Μετά την συνεδρίαση, το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη και αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα.

Σκέφθηκε κατά τον νόμο.

Επειδή, με τις κρινόμενες εφέσεις ζητείται, παραδεκτώς, η εξαφάνιση της 311/2019 αποφάσεως του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Καβάλας. Με αυτήν έγινε εν μέρει δεκτή η …….. αγωγή του εφεσιβλήτου και αναγνωρίσθηκε ότι τα εκκαλούντα οφείλουν να καταβάλουν σε αυτόν, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 105- 106 του Αστικού Κώδικος, ευθυνόμενα αλληλεγγύως και εις ολόκληρον, ογδόντα χιλιάδες (80.000) ευρώ, ως χρηματική ικανοποίηση της ηθικής βλάβης που υπέστη και είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ, ως εύλογη αποζημίωση, κατ’ άρθρο 931 του Αστικού Κώδικος, εξ αιτίας παρανόμων πράξεων και παραλείψεων των οργάνων τους, κατά την διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας, στην περιοχή της .....

Επειδή, για την άσκηση των κρινομένων εφέσεων δεν απαιτείται καταβολή παραβόλου (άρθρο 28 παρ. 4 του Ν. 2579/1998- ΦΕΚ 31 Α΄ και άρθρο 285 παρ. 2 περ. ζ΄ του ΚΔΔικ). Ως εκ τούτου, ανεξαρτήτως της εκβάσεως της δίκης, πρέπει να επιστραφεί στο 2ο εκκαλούν Ν.Π.Δ.Δ. «……..» το καταβληθέν παράβολο, ύψους 200,00 ευρώ (βλ. εκτύπωση του ..... ηλεκτρονικού παραβόλου, τύπου 8381, το οποίο έχει δεσμευθεί από την Γραμματεία του Δικαστηρίου).

Επειδή, με το ανωτέρω περιεχόμενο, οι εφέσεις πρέπει να συνεκδικασθούν, ως συναφείς, κατά τα άρθρα 122 και 125 του Κώδικος Διοικητικής Δικονομίας (ΚΔΔικ).

Επειδή, ο Εισαγωγικός Νόμος του Αστικού Κώδικος (ΕισΝΑΚ, Π.Δ. 456/1984, ΦΕΚ 164 Α΄) ορίζει στο άρθρο 105 ότι: «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου, κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος…» και στο άρθρο 106 ότι: «Οι διατάξεις των δύο προηγούμενων άρθρων εφαρμόζονται και για την ευθύνη των δήμων, των κοινοτήτων ή των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που βρίσκονται στην υπηρεσία τους.». Εξ άλλου, στον Αστικό Κώδικα (ΑΚ) ορίζεται στο άρθρο 299 ότι: «Για μη περιουσιακή ζημία οφείλεται χρηματική ικανοποίηση στις περιπτώσεις που ορίζει ο νόμος.», στο άρθρο 931 ότι: «Η αναπηρία ή η παραμόρφωση που προξενήθηκε στον παθόντα λαμβάνεται ιδιαίτερα υπόψη κατά την επιδίκαση της αποζημίωσης, αν επιδρά στο μέλλον του» και στο άρθρο 932 ότι: «Σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Σε περίπτωση θανάτωσης προσώπου η χρηματική αυτή ικανοποίηση μπορεί να επιδικαστεί στην οικογένεια του θύματος λόγω ψυχικής οδύνης.».

Επειδή, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων του ΕισΝΑΚ, ευθύνη του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή των άλλων Ν.Π.Δ.Δ. προς αποζημίωση γεννάται όχι μόνον από την έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξης ή από τη μη νόμιμη παράλειψη έκδοσης τέτοιας πράξης, αλλά και από μη νόμιμες υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου ή του Ν.Π.Δ.Δ. ή από παραλείψεις οφειλόμενων νόμιμων υλικών ενεργειών αυτών, εφόσον οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών ή των υπηρεσιών του κατά περίπτωση Ν.Π.Δ.Δ., στις περιπτώσεις βεβαίως που οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις προέρχονται από την οργάνωση και λειτουργία των υπηρεσιών τούτων, όχι δε και οσάκις συνάπτονται με την ιδιωτική διαχείριση του Δημοσίου κ.λπ. ή οφείλονται σε προσωπικό πταίσμα οργάνου ενεργήσαντος εκτός του κύκλου των υπηρεσιακών καθηκόντων του. Εξ άλλου, υπάρχει ευθύνη του Δημοσίου ή των Ν.Π.Δ.Δ., τηρουμένων και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου, όχι μόνον όταν με πράξη ή παράλειψη οργάνου τους παραβιάζεται συγκεκριμένη διάταξη νόμου, αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης. Ο κατά τα ανωτέρω παράνομος χαρακτήρας της ζημιογόνου πράξης, παράλειψης ή υλικής ενέργειας αρκεί για να στοιχειοθετηθεί η ευθύνη του Δημοσίου ή του Ν.Π.Δ.Δ., χωρίς να απαιτείται και η διαπίστωση πταίσματος του οργάνου του (βλ. ΣτΕ 1951, 764/2021, 484/2018, 596/2017, 2432, 1532, 484/2018, 596/2017, 877/2013 κ.ά.). Απαραίτητη, πάντως, προϋπόθεση για την επιδίκαση αποζημίωσης είναι, μεταξύ άλλων, η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παράνομης πράξης ή παράλειψης ή υλικής ενέργειας ή παράλειψης υλικής ενέργειας του δημόσιου οργάνου ή του οργάνου του Ν.Π.Δ.Δ. και της ζημίας που επήλθε. Αιτιώδης δε σύνδεσμος υπάρχει όταν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, η πράξη ή η παράλειψη είναι επαρκώς ικανή (πρόσφορη) και μπορεί αντικειμενικά κατά τη συνήθη και κανονική πορεία των πραγμάτων και χωρίς τη μεσολάβηση άλλου περιστατικού να επιφέρει τη ζημία και την επέφερε στη συγκεκριμένη περίπτωση (βλ. ΣτΕ 750/2022, 1951, 764, 425/2021, 2430, 484/2018, 596/2017, 2432, 1532, 484/2018, 596/2017, 877/2013 κ.ά.). Επειδή, περαιτέρω, κατά την έννοια των ίδιων διατάξεων, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί, κατά το άρθρο 932 του ΑΚ, να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης ή, σε περίπτωση θανάτωσης προσώπου, λόγω ψυχικής οδύνης, δηλαδή χρηματική ικανοποίηση ανάλογη με τις περιστάσεις της συγκεκριμένης περίπτωσης. Ειδικότερα, με την διάταξη αυτή παρέχεται στο δικαστήριο της ουσίας η ευχέρεια, αφού εκτιμήσει τους ειδικότερους ισχυρισμούς των διαδίκων που προβάλλονται ενώπιόν του και τα πραγματικά περιστατικά της υποθέσεως (όπως, ιδίως, συνθήκες γενικώς της προσβολής, είδος, ένταση και συνέπειες της βλάβης του παθόντος, ηλικία του παθόντος, οικονομική και κοινωνική κατάσταση αυτού, βαρύτητα του πταίσματος του οργάνου του υποχρέου, συντρέχον πταίσμα του παθόντος κ.λπ.), με βάση τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής, να επιδικάσει χρηματική ικανοποίηση και να καθορίσει το εύλογο ποσό αυτής, αν κρίνει ότι επήλθε ηθική βλάβη στον αδικηθέντα ή, σε περίπτωση θανατώσεως αυτού, ψυχική οδύνη (βλ. ΣτΕ 2447, 1152, 764, 762, 465/2021, 2694/2020 κ.ά, πρβλ. ΣτΕ 750, 622/2022, 2604, 1951/2021, 1774/2020, 842/2019, 4737/2014, 877/2013, 3333/2012, 4133/2011 κ.ά). Η χρηματική αυτή ικανοποίηση αποσκοπεί στην ηθική παρηγορία και την ψυχική ανακούφιση του παθόντος, όσο αυτό είναι δυνατόν (ΣτΕ 465/2021, 300/2010, 3218/2009, πρβλ. ΣτΕ 2951/2020, 2210/2017, 1405/2013, 2986/2009, 3256/2006). Συναφώς, το ύψος της χρηματικής αυτής ικανοποίησης δεν συναρτάται, καταρχήν, προς τη συγκεκριμένη κάθε φορά, δημοσιονομική κατάσταση του Δημοσίου ή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, ούτε όμως το περιουσιακό και οικονομικό μέγεθος των ανωτέρω νομικών προσώπων επιδρά στον καθορισμό του ύψους αυτής (ΣτΕ 2075/2020, 2668/2015, 523/2014, 4918, 3839/2012).

Επειδή, εξ άλλου, κατά την ανωτέρω διάταξη του άρθρου 931 του ΑΚ, ως «αναπηρία» θεωρείται κάποια έλλειψη της σωματικής, νοητικής ή ψυχικής ακεραιότητας του προσώπου, ενώ ως «παραμόρφωση» νοείται κάθε ουσιώδης αλλοίωση της εξωτερικής εμφανίσεως του προσώπου, η οποία καθορίζεται όχι αναγκαίως κατά τις απόψεις της ιατρικής, αλλά κατά τις αντιλήψεις της ζωής. Περαιτέρω, ως «μέλλον» νοείται η επαγγελματική, οικονομική και κοινωνική εξέλιξη του προσώπου. Δεν απαιτείται βεβαιότητα δυσμενούς επιρροής της αναπηρίας ή παραμόρφωσης στο μέλλον του προσώπου. Αρκεί και απλή δυνατότητα κατά την συνήθη πορεία των πραγμάτων. Στον επαγγελματικό - οικονομικό τομέα η αναπηρία ή η παραμόρφωση του ανθρώπου, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, αποτελεί αρνητικό στοιχείο στα πλαίσια του ανταγωνισμού και της οικονομικής εξελίξεως και προαγωγής του. Οι δυσμενείς συνέπειες είναι περισσότερο έντονες σε περιόδους οικονομικών δυσχερειών και στενότητας στην αγορά εργασίας. Οι βαρυνόμενοι με αναπηρία ή παραμόρφωση μειονεκτούν και κινδυνεύουν να βρεθούν εκτός εργασίας έναντι των υγιών συναδέλφων τους (ΑΠ 909/2022, 1547, 1034, 931, 874, 485/2021, 701, 466, 12/2020, 1106, 419/2019, 1428, 275/2018, 1549, 441/2017, 158/2016). Η διάταξη του άρθρου 931 του ΑΚ προβλέπει επιδίκαση από το δικαστήριο χρηματικής παροχής στον παθόντα αναπηρία ή παραμόρφωση, εφ’ όσον συνεπεία αυτών επηρεάζεται το μέλλον του, δηλαδή στην επαγγελματική, οικονομική και κοινωνική εξέλιξη του προσώπου. Η διατύπωση της εν λόγω διατάξεως παρέχει βάση για τέτοια αξίωση, αν και εφ’ όσον η αναπηρία ή η παραμόρφωση επιδρά στο οικονομικό μέλλον του παθόντος, που δεν μπορεί να καλυφθεί εντελώς με τις παροχές από τις διατάξεις των άρθρων 929 και 932 του ΑΚ. Επομένως, για τη θεμελίωση της αυτοτελούς αυτής αξίωσης απαιτείται να συντρέξουν περιστατικά πέραν εκείνων που απαιτούνται για την θεμελίωση αξιώσεων με βάση τα άρθρα 929 και 932 του ΑΚ, τα οποία συγκροτούν την έννοια της αναπηρίας ή της παραμορφώσεως στο μέλλον του παθόντος, δηλαδή να συντρέξουν ιδιάζοντα περιστατικά, εκτός και πέραν εκείνων που χρειάζονται για τη στοιχειοθέτηση αξιώσεων κατά τα άρθρα 929 και 932 του ΑΚ, περιστατικά από τα οποία θα πρέπει να προκύπτουν οι ιδιαίτεροι λόγοι και τρόποι, εξ αιτίας των οποίων επέρχονται δυσμενείς συνέπειες στην οικονομική πλευρά της μελλοντικής ζωής του. Ως εκ τούτου, κατά την διάταξη του άρθρου 931 του ΑΚ επιδικάζεται στον παθόντα την αναπηρία ή την παραμόρφωση ένα εύλογο χρηματικό ποσό, χωρίς σύνδεση με συγκεκριμένη περιουσιακή ζημία, το ύψος δε του επιδικαζόμενου ευλόγου χρηματικού ποσού καθορίζεται με βάση το είδος και τις συνέπειες της αναπηρίας ή παραμορφώσεως, την ηλικία του παθόντος καθώς και με την συνεκτίμηση του ποσοστού συνυπαιτιότητας του τελευταίου στην πρόκληση της αναπηρίας ή της παραμορφώσεως, όπως συμβαίνει και στην περίπτωση της κατά την διάταξη του άρθρου 932 του Α.Κ. αξιώσεως για επιδίκαση χρηματικής ικανοποιήσεως λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης (ΣτΕ 2447/2021, 1636/2017, 2775/2016, 4097/2015 877/2013, 1437/2011, 2937/2009, ΑΠ 306/2022, 840/2020, 1321/2019, 209/2017, 405, 150/2015, 1302, 150/2014). Η αξίωση του άρθρου 931 του Α.Κ. είναι διαφορετική από α) την αξίωση του άρθρου 929 του Α.Κ. για διαφυγόντα εισοδήματα του παθόντος που, κατ’ ανάγκη, συνδέεται με συγκεκριμένη περιουσιακή ζημία λόγω ανικανότητας προς εργασία και β) την κατά το άρθρο 932 του Α.Κ. χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης˙ οι αξιώσεις αυτές είναι δυνατόν να ασκηθούν είτε σωρευτικώς είτε μεμονωμένα, αφού είναι αυτοτελείς και η θεμελίωση καθεμιάς από αυτές δεν προϋποθέτει αναγκαία την ύπαρξη μιας από τις υπόλοιπες (ΣτΕ 2447/2021, 1636/2017, 1541/2013 κ.ά.). Επομένως, για τον υπολογισμό της χρηματικής παροχής του άρθρου 931 του Α.Κ. δεν έχουν εφαρμογή τα ισχύοντα για την αξίωση του άρθρου 929 του ΑΚ -όπου για τον καθορισμό αυτής προσδιορίζεται πρώτα το ύψος της θετικής και αποθετικής ζημίας αυτού που έπαθε βλάβη του σώματος ή της υγείας και το ποσό αυτής μειώνεται κατά το ποσοστό της τυχόν συνυπαιτιότητάς του - αφού η χρηματική παροχή του άρθρου 931 του ΑΚ δεν αποτελεί αποζημίωση προς ανόρθωση συγκεκριμένης μελλοντικής περιουσιακής ζημίας, αλλά δίδεται για το γεγονός και μόνο της αναπηρίας ή παραμορφώσεως και καθορίζεται κατά την εύλογη κρίση του δικαστηρίου της ουσίας με βάση τους αναφερόμενους ως άνω προσδιοριστικούς παράγοντες (ΣτΕ 2447/2021, 1636/2017, 2774- 75, 1717/2016, 4097, 2668, 324/2015, 1437/2011, 2937/2009 κ.ά.).

Επειδή, στον Α.Ν. 1565/1939 «Περί κώδικος ασκήσεως του ιατρικού επαγγέλματος» (ΦΕΚ 16 Α΄), ο οποίος διατηρήθηκε σε ισχύ σύμφωνα με το άρθρο 47 του ΕισΝΑΚ, έως την κατάργησή του με το άρθρο 341 του Ν. 4512/2018 (ΦΕΚ 5 Α΄), οριζόταν στο άρθρο 13 ότι: «Ο ιατρός οφείλει να ασκή ευσυνειδήτως το επάγγελμα αυτού και να συμπεριφέρηται τόσον εν τη ασκήσει του επαγγέλματος, όσον και εκτός αυτής κατά τρόπον αντάξιον της αξιοπρεπείας και εμπιστοσύνης τας οποίας απαιτεί το ιατρικόν επάγγελμα» και στο άρθρο 24 ότι: «Ο ιατρός οφείλει να παρέχη μετά ζήλου, ευσυνειδησίας και αφοσιώσεως την ιατρικήν αυτού συνδρομήν, συμφώνως προς τα θεμελιώδεις αρχάς της ιατρικής επιστήμης, και της κτηθείσης πείρας, τηρών τας ισχυούσας διατάξεις περί διαφυλάξεως των ασθενών και προστασίας των υγιών» και, περαιτέρω, στον Ν. 2071/1992 (ΦΕΚ 123 Α΄) ορίζεται στο άρθρο 47, υπό τον τίτλο «Τα δικαιώματα του νοσοκομειακού ασθενούς», ότι: «1. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα προσεγγίσεως στις υπηρεσίες του νοσοκομείου, τις πλέον κατάλληλες για τη φύση της ασθενείας του. 2. Ο ασθενής έχει το δικαίωμα της παροχής φροντίδας σ’ αυτόν με τον οφειλόμενο σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια του. ... 3. ...». Από το ανωτέρω άρθρο 24 του Α.Ν. 1565/1939 (βλ. και τις αντίστοιχες διατάξεις του Κώδικος Ιατρικής Δεοντολογίας- Ν. 3418/2005, ΦΕΚ 287 Α΄), σε συνδυασμό με τα άρθρα 330, 652 και 914 του Α.Κ. και 105 - 106 Εισ.Ν.Α.Κ. συνάγεται ότι, εφόσον συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις των ως άνω διατάξεων, δύναται να θεμελιωθεί ευθύνη νοσοκομείου ως νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου προς αποζημίωση για τη ζημία που υπέστη ασθενής από κάθε αμέλεια του ιατρικού προσωπικού αυτού, ακόμη και ελαφρά, αν το όργανο του νοσοκομείου, κατά την εκτέλεση των ιατρικών του καθηκόντων, παρέβη την υποχρέωσή του να ενεργήσει σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές της ιατρικής επιστήμης, επιδεικνύοντας τη δέουσα επιμέλεια, δηλαδή αυτή που αναμένεται από τον μέσο εκπρόσωπο του κύκλου του. Στην περίπτωση αυτή το νοσοκομείο ευθύνεται αναλόγως και για καταβολή χρηματικής ικανοποιήσεως λόγω ηθικής βλάβης του παθόντος ασθενούς κατά τους όρους των άρθρων 299 και 932 Α.Κ (ΣτΕ 622/2022, 675, 621/2021, 2115, 56/2019, 1581/2018, 1253, 2091/2017, 1717, 710/2016, 572/2013).

Επειδή, περαιτέρω, στην Υ4α/οικ. 117448/14-9-2007 απόφαση του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης «Οργάνωση και τρόπος λειτουργίας και στελέχωσης του Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών (Τ.Ε.Π.) των νοσοκομείων του Ε.Σ.Υ.» (ΦΕΚ 1900 Β΄), όπως ίσχυε πριν καταργηθεί με την Υ4δ/Γ.Π.οικ. 22869/6-3-2012 (ΦΕΚ 874 Β΄/20-3-2012) απόφαση του ίδιου Υπουργού, οριζόταν ότι: «1. Σε κάθε νοσοκομείο της χώρας με δυναμικότητα πάνω από 200 κλίνες οργανώνεται και λειτουργεί αυτοτελές Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (Τ.Ε.Π.) ως διατομεακό τμήμα αυτού. 2. Το Τ.Ε.Π. λειτουργεί κατά τις ημέρες γενικής εφημερίας όλο το 24ωρο τις δε υπόλοιπες εργάσιμες ημέρες μόνο κατά το πρωινό ωράριο. 3. … 4. Το Τ.Ε.Π. στελεχώνεται με ιατρικό προσωπικό που υπηρετεί σε θέσεις που συστήνονται για το Τμήμα αυτό, καθώς και από προσωπικό που υπηρετεί σε άλλα τμήματα του νοσοκομείου. 4.1 … 4.4 Οι ιατροί του Τ.Ε.Π. μπορούν να καλούν για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων περιστατικών, ιατρούς άλλων ειδικοτήτων από τους εφημερεύοντες στα τμήματα, οι οποίοι υποχρεούνται να προσέλθουν και να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο Τ.Ε.Π.. Για το σκοπό αυτό συντάσσεται από το Διευθυντή της Ιατρικής Υπηρεσίας, σε συνεργασία με τους Διευθυντές των Τμημάτων μηνιαίος κατάλογος από τους εφημερεύοντες ιατρούς των τμημάτων του νοσοκομείου που θα καλύπτουν τις ανάγκες του Τ.Ε.Π.. 4.5 … 5. … 6. Στο χώρο διαλογής, υποδέχονται τον ασθενή ειδικευμένοι ιατροί και νοσηλεύτριες και ανάλογα με τη βαρύτητα της κατάστασης του τον κατευθύνουν στους χώρους του Τ.Ε.Π.. Οι απειλητικές για τη ζωή και υπερεπείγουσες καταστάσεις αντιμετωπίζονται άμεσα στην αίθουσα αναζωογόνησης. Οι ασθενείς με σοβαρά προβλήματα αλλά σε σταθερή κατάσταση αντιμετωπίζονται στους θαλάμους εξέτασης του Τ.Ε.Π.. Ο ασθενής δεν μετακινείται, αλλά αντιμετωπίζεται πάντα στο χώρο του Τ.Ε.Π. όπου εξετάζεται και παρέχονται οι απαραίτητες ιατρικές και νοσηλευτικές υπηρεσίες και στη συνέχεια εναλλακτικά είτε: α. του χορηγούνται οδηγίες και θεραπευτική αγωγή και ενημερώνεται εάν απαιτείται περαιτέρω παρακολούθηση του από τα Τακτικά Εξωτερικά Ιατρεία β. οδηγείται σε θάλαμο βραχείας νοσηλείας του Τ.Ε.Π. για ολιγόωρη παραμονή και παρακολούθηση μετά την οποία λαμβάνει οδηγίες και εξιτήριο ή εισάγεται στο αναγκαίο για την περίπτωση του τμήμα γ. εισάγεται στο οικείο με την πάθηση του τμήμα δ. διακομίζεται σε άλλο νοσοκομείο κατόπιν συνεννόησης με τον προϊστάμενο του Τ.Ε.Π. ή τον υπεύθυνο εφημερίας του άλλου νοσοκομείου. Για τις υπηρεσίες που προσφέρονται στο Τ.Ε.Π. συντάσσεται αναλυτικό σημείωμα που συνοδεύει το εισιτήριο του ασθενούς και υπογράφεται απαραιτήτως από τον προϊστάμενο του Τ.Ε.Π. ή τον Αναπληρωτή του ή τον υπεύθυνο εφημερίας. Με ευθύνη του Διευθυντή του Τ.Ε.Π. καταγράφονται σε ειδικό έντυπο και σε ηλεκτρονική μορφή τα στοιχεία των προσερχόμενων ασθενών, καθώς και η πορεία εξέλιξης των. 7. …». Τέλος, στην Υ4α/93878/22-1-2004 κοινή απόφαση των Υφυπουργών Οικονομίας και Οικονομικών - Εσωτερικών Δημοσίας Διοικήσεως και Αποκεντρώσεως - Υγείας και Προνοίας «Αναμόρφωση του Οργανισμού του Γενικού Νοσοκομείου Δράμας» (ΦΕΚ 135 Β΄), ορίσθηκε στο άρθρο 4 ότι: «Η συνολική δύναμη του νοσοκομείου ορίζεται σε διακόσιες εβδομήντα (270) κρεβάτια», στο άρθρο 6 ότι: «Η Ιατρική Υπηρεσία αποτελεί Διεύθυνση και διαρθρώνεται σε Τομείς, Τμήματα, μονάδες, διατομεακό τμήμα και λοιπά τμήματα ως εξής: Α. ΤΟΜΕΙΣ 1) ... 2) Χειρουργικός Τομέας με δυναμικότητα 136 κλινών 3) ... Κάθε Τομέας διαρθρώνεται σε Τμήματα και Μονάδες ως εξής: 1. … 2. Χειρουργικός Τομέας Τμήματα: Δύο (2) Χειρουργικά Ένα (1) Ορθοπεδικό Ένα (1) Ουρολογικό Ένα (1) Οφθαλμολογικό Ένα (1) Γυναικολογικό Μαιευτικό Ένα (1) Ωτορινολαρυγγολογικό Ένα (1) Αναισθησιολογικό Μονάδες: … Β. ΔΙΑΤΟΜΕΑΚΟ ΤΜΗΜΑ ... Γ. ΑΥΤΟΤΕΛΕΣ ΤΜΗΜΑ Ένα (1) τμήμα Επειγόντων Περιστατικών … Δ. ΛΟΙΠΑ ΤΜΗΜΑΤΑ … Σε κάθε ιατρικό τμήμα, λειτουργεί τακτικό εξωτερικό ιατρείο. Ο αριθμός των εξωτερικών ιατρείων για κάθε ειδικότητα καθορίζεται με αποφάσεις του Διοικητή ύστερα από εισήγηση του Διευθυντή Ιατρικής Υπηρεσίας» και στο άρθρο 16 ότι: «Η Ιατρική Υπηρεσία στελεχώνεται: Α) Από γιατρούς του κλάδου γιατρών ΕΣΥ … Β) Από ειδικευόμενους γιατρούς που τοποθετούνται σε θέσεις ειδικευομένων γιατρών που έχουν συσταθεί με οποιονδήποτε τρόπο μέχρι την δημοσίευση της απόφασης αυτής ή συνιστώνται σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν κάθε φορά. Γ). ...».

Επειδή, στον Αστικό Κώδικα ορίζεται στο άρθρο 926, υπό τον τίτλο «Ζημία από περισσοτέρους», ότι: «Αν από κοινή πράξη περισσοτέρων προήλθε ζημία ή αν για την ίδια ζημία ευθύνονται παράλληλα περισσότεροι, ενέχονται όλοι εις ολόκληρον. Το ίδιο ισχύει και αν έχουν ενεργήσει περισσότεροι συγχρόνως ή διαδοχικά και δεν μπορεί να εξακριβωθεί τίνος η πράξη επέφερε τη ζημία», στο άρθρο 927, υπό τον τίτλο «Αναγωγή μεταξύ τους», ότι: «Εκείνος που κατά την προηγούμενη διάταξη κατέβαλε ολόκληρη την αποζημίωση έχει δικαίωμα αναγωγής κατά των λοιπών. Το δικαστήριο προσδιορίζει το μέτρο της μεταξύ τους ευθύνης ανάλογα με το βαθμό του πταίσματος καθενός. Αν δεν μπορεί να εξακριβωθεί ο βαθμός αυτός, η ζημία κατανέμεται μεταξύ όλων σε ίσα μέρη», στο άρθρο 481, υπό τον τίτλο «Παθητική ενοχή εις ολόκληρον», ότι: «Οφειλή εις ολόκληρον υπάρχει όταν σε περίπτωση περισσότερων οφειλετών της ίδιας παροχής καθένας απ’ αυτούς έχει την υποχρέωση να την καταβάλει ολόκληρη, ο δανειστής όμως έχει το δικαίωμα να την απαιτήσει μόνο μια φορά», στο άρθρο 482, υπό τον τίτλο «Δικαίωμα του δανειστή», ότι: «Σε περίπτωση οφειλής εις ολόκληρον ο δανειστής έχει το δικαίωμα να απαιτήσει την παροχή κατά την προτίμησή του από οποιονδήποτε συνοφειλέτη είτε ολικά είτε μερικά. Έως την καταβολή ολόκληρης της παροχής παραμένουν υπόχρεοι όλοι οι οφειλέτες». Από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων του Αστικού Κώδικος συνάγεται ότι, αν ευθύνονται πολλοί για αποζημίωση από αδικοπραξία, έναντι του δικαιούχου της αποζημιώσεως ενέχονται όλοι εις ολόκληρον, ανεξαρτήτως του βαθμού πταίσματος του κάθε υποχρέου, αντιστοίχως δε ο δικαιούχος της αποζημιώσεως μπορεί να ζητήσει ολόκληρη την αποζημίωση από οποιονδήποτε των συνυπευθύνων εις ολόκληρον, ανεξαρτήτως του ποσοστού συμμετοχής (βαθμού πταίσματος) καθενός στην τέλεση της αδικοπραξίας. Στη δίκη επί της αγωγής του δικαιούχου, οι εις ολόκληρον συνυπεύθυνοι δεν δύνανται να ζητήσουν να προσδιορισθεί ο βαθμός του πταίσματός τους, εφ’ όσον ο προσδιορισμός αυτός δεν ασκεί επιρροή στην έκβαση της δίκης. Ο προσδιορισμός του βαθμού του πταίσματος και του μέτρου της μεταξύ των συνυποχρέων ευθύνης μπορεί να γίνει μόνον στη δίκη επί της αναγωγής εκείνου των συνυποχρέων που κατέβαλε ολόκληρη την αποζημίωση κατά των λοιπών (βλ. ΣτΕ 2693/2020, 1029-31/2018, 21/2015, 4738-40/2014, 3343/2014, 3196/2014, 3055-56/2014, 1183/2013, βλ. και ΣτΕ 169/2010 Ολομ., 925/2012, ΑΠ 1376/2005, 674/2004, 486/2001, 1032/1998, 188/1977).

Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση από την επανεκτίμηση των στοιχείων της δικογραφίας, μεταξύ των οποίων το από ...-....-2008 Φύλλο Νοσηλείας του 424 Γενικού Στρατιωτικού Νοσοκομείου Εκπαιδεύσεως (Γ.Σ.Ν.Ε.), το από ...-...-2009 πόρισμα Ενόρκου Διοικητικής Εξετάσεως του Υπολοχαγού Πεζικού ……. και η από .../...-...-2009 Δ΄ διάταξη του Εισαγγελέως του Στρατοδικείου Ξάνθης, προκύπτουν τα εξής:

Ο εφεσίβλητος, υπηρετών ως κληρωτός οπλίτης- στρατιώτης την στρατιωτική του θητεία, κατά τον μήνα ...... μετατέθηκε στην ....., στρατοπεδεύουσα στην περιοχή της ..... Την ...., ...-...-2008, κατά την προγραμματισμένη για τις ώρες ........... συντήρηση τεχνικού υλικού εντός του στρατοπέδου, ο επαγγελματίας οπλίτης (ΕΠ.ΟΠ.) .......... Πεζικού (ΠΖ) …… του …… διετάχθη από τον Διοικητή του, ......... ΠΖ ……., να αποκαταστήσει τις φθορές και να διευθετήσει τις αποθήκες του ... Γραφείου της Μοίρας, καθώς και να ολοκληρώσει την εργασία που αφορούσε στην αποκατάσταση ζημιών πτυσσόμενων τραπεζιών εργασίας και την κοπή των μεταλλικών μερών αυτών. Κατά την διάρκεια της εργασίας του προαναφερθέντος ΕΠ.ΟΠ. εντός μικρού χώρου- αποθήκης, που χρησιμοποιούταν ως σιδηρουργείο, ο εφεσίβλητος, την στιγμή που εισερχόταν στο σιδηρουργείο, δέχθηκε την εισβολή ενός ξένου σώματος στον αριστερό οφθαλμό του και, αισθανόμενος δυνατό πόνο, έχασε σχεδόν τις αισθήσεις του πέφτοντας στο πάτωμα, ενώ το μάτι του άρχισε να αιμορραγεί. Σύμφωνα με το ανωτέρω πόρισμα της διενεργηθείσης σχετικής Ε.Δ.Ε., στα πλαίσια της εκτελουμένης συντηρήσεως υλικού, κατόπιν παρακλήσεως του οπλουργού της Μοίρας ΕΠ.ΟΠ. ... (ΠΖ) ……, ο ανωτέρω ΕΠ.ΟΠ ……., ευρισκόμενος μόνος εντός της μικρής αποθήκης που χρησιμοποιούταν ως σιδηρουργείο, δέχθηκε να συγκολλήσει ένα ξύλινο κοντάκι πολυβόλου MAG, το οποίο είχε ραγίσει. Για τον λόγο αυτό χρησιμοποίησε μια σύριγγα, μέσω της οποίας διοχέτευσε αραιωμένη ξυλόκολλα στην σχισμή. Μετά το τέλος της συγκολλήσεως, προσπάθησε να καθαρίσει την σύριγγα και την βελόνα της από τα υπολείμματα της κόλλας. Για τον σκοπό αυτό, αφού αφαίρεσε αρχικώς την βελόνα, έβαλε στην σύριγγα νερό και πίεσε το έμβολό της, ώστε αυτή να καθαρισθεί. Εν συνεχεία, προκειμένου να καθαρίσει την βελόνα την επανατοποθέτησε στην σύριγγα και έβαλε σε αυτήν νερό. Πιέζοντας το έμβολο, η βελόνα εκτοξεύθηκε και καρφώθηκε στον αριστερό οφθαλμό του εφεσιβλήτου στρατιώτη, ο οποίος εκείνη την στιγμή εισερχόταν στην αποθήκη- σιδηρουργείο. Αμέσως ο εφεσίβλητος οδηγήθηκε στο Ιατρείο της Μονάδος, όπου δήλωσε στον οπλίτη- ιατρό ……. ότι, όπως άκουσε, χτυπήθηκε από κομμάτι σιδήρου, το οποίο εκτοξεύθηκε λόγω κοπής μετάλλου. Ο οπλίτης- ιατρός διεπίστωσε τραύμα στον αριστερό οφθαλμό και, αφού καθάρισε τον οφθαλμό και παρείχε τις πρώτες βοήθειες (πλύσεις με NaCl 0,9%, σταγόνες Dispensadron και Tetracaine), μετέφερε τον εφεσίβλητο στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (Τ.Ε.Π.) του …….. (2ου εκκαλούντος). Εκεί εξετάσθηκε από τον εφημερεύοντα ……., ειδικευόμενο ιατρό του Οφθαλμολογικού Τμήματος του ανωτέρω Νοσοκομείου, ο οποίος διέγνωσε «τραύμα ΑΟ [αριστερού οφθαλμού] κερατοειδούς-Επανέλεγχος» (βλ. απόσπασμα βιβλίου Μητρώου Εξωτερικών Ιατρείων του Νοσοκομείου) και χορήγησε αντιβιοτική αγωγή, ήτοι «Coll [κολλύριο] tobradex, opth oint [οφθαλμική αλοιφή] Vit + opth oint tobrex», ενώ, μετά την επάνοδο στο στρατόπεδο, ο ανωτέρω οπλίτης- ιατρός ανέγραψε στο βιβλίο ασθενών οπλιτών της Μονάδος, μεταξύ άλλων, «... ...-...-2008 ... (ΠΖ) …….. Τραύμα ΑΡ Οφθαλμού Εις ΤΕΠ ΟΦΘ ΓΝΝ …… Εξέρχεται με διάγνωση: Τραύμα ΑΡ κερατοειδούς. Περιποίηση. Σύγκλιση. Οδηγίες για διάνοιξη ΣΑΒΒ πρωί». Την επομένη ημέρα (.. .), το μεσημέρι, ο εφεσίβλητος επισκέφθηκε το ιατρείο της Μονάδος, όπου ο οπλίτης ιατρός, ..., προέβη στις ακόλουθες ενέργειες: «Τραύμα αριστερού οφθαλμού, αφαίρεση γαζών, οπτική οξύτης ΑΡ οφθαλμού, μειωμένη- βελτιούμενη συζυγείς κινήσεις: ΚΦ[κατά φύση], Επιπεφυκότας ερεθισμένος, 2 drops [σταγόνες] tobradex σε κάθε οφθαλμό, Επανεξέταση/οδηγίες - Παραπομπή σε οφθ. επί επιδείνωσης» (βλ. οικείο απόσπασμα βιβλίου ασθενών οπλιτών). Ακολούθως, ο εφεσίβλητος βγήκε εξοδούχος. Το βράδυ της ίδιας ημέρας (...), μετά την επιστροφή του στο στρατόπεδο και περί ώρα 23:30, ο εφεσίβλητος ανέφερε ότι αισθάνεται δυνατό πόνο στο μάτι, εξ αιτίας του οποίου δεν μπορούσε να κοιμηθεί. Εξετάσθηκε από τον ως άνω οπλίτη ιατρό ……, ο οποίος διέγνωσε ότι: «Αναφέρει επιδείνωση της οπτικής οξύτητας του ΑΡ οφθαλμού. (ΑΡ) κερατοειδής επισκοπείται θολός. Αναφερόμενη κεφαλαλγία. Άλγος ΑΡ οφθαλμού» και, ως εκ τούτου, ο εφεσίβλητος μεταφέρθηκε επειγόντως στο ΤΕΠ- Οθφαλμολογικό του εκκαλούντος Νοσοκομείου (βλ. και οικείο απόσπασμα βιβλίου ασθενών οπλιτών). Εκεί, περί ώρα 00:30 της ... εξετάσθηκε από τον προαναφερθέντα ειδικευόμενο ιατρό ... ο οποίος διέγνωσε «επιδείνωση της κλινικής εικόνας. Υπόπυο-Ενδοφθαλμίτιδα. Διαμπερές τραύμα (ΑΡ) οφθαλμού. Έγινε έλεγχος και περιποίηση … Δόθηκε φ.α. [φαρμακευτική αγωγή] Έγινε τοπικά … Dexaton 1cc x 2cc Xylocaine» και έκανε εισαγωγή του εφεσιβλήτου στην Οφθαλμολογική Κλινική του Νοσοκομείου, όπου πραγματοποιήθηκε ακτινογραφία κόγχης, από την οποία δεν διεπιστώθη η ύπαρξη μεταλλικού ξένου σώματος, χορηγήθηκε αντιβίωση και έγινε επίδεση του οφθαλμού. Τις πρωινές ώρες της ίδιας ημέρας, ο εφεσίβλητος εξετάσθηκε από την εφημερεύουσα ……., ιατρό οφθαλμίατρο ....της Οφθαλμολογικής Κλινικής του εκκαλούντος Νοσοκομείου, η οποία διέγνωσε την ύπαρξη διαμπερούς τραύματος στον αριστερό οφθαλμό και, λόγω της σοβαρότητος της καταστάσεως και της ιδιότητος του εφεσιβλήτου ως στρατιωτικού, ζήτησε την διακομιδή του στο 424 Γ.Σ.Ν.Ε. στην Θεσσαλονίκη, η οποία έλαβε χώρα αυθημερόν, κατόπιν συνεννοήσεως με τον εφημερεύοντα ιατρό του εν λόγω Νοσοκομείου (βλ. και το .... πιστοποιητικό, υπογραφέν από τον ειδικευόμενο ιατρό ..., στο οποίο αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι, μετά την εξέταση του εφεσιβλήτου στο Τ.Ε.Π. και την περιποίηση του τραυματισθέντος οφθαλμού «συνεστήθη εξέταση την επομένη»). Κατά την κλινική εξέταση του εφεσιβλήτου στο ως άνω Στρατιωτικό Νοσοκομείο, την 17:00 ώρα της ίδιας ημέρας (7-9-2008), διεπιστώθησαν: «Αναφερόμενο χτύπημα από οξύαιχμο αντικείμενο (πιθανόν βίδα) στον Α.Ο. την Παρασκευή 5-9-08 περί ώρα 12:30 … -VΑΟ [οπτική οξύτητα αριστερού οφθαλμού]: αντίληψη φωτός? … -επιπεφυκότας: υποεπιπεφυκοτική συλλογή αέρα (φυσαλίδες) πιθανότατα απότοκες [των] υπό τον επιπεφυκότα ενέσεων -κερατοειδής: ρήξη με μηχανισμό βαλβίδος στην 8η ώρα, περίπου 2mm από το ΣΚΟ προς τα έσω ([σημείο] Siedel= αρνητικό) -πρόσθιος θάλαμος: υπόπυο 2mm πλαστικό εξίδρωμα, εναποθέσεις στο κορικό πεδίο φακός/ υαλοειδές/ βυθός δεν ελέγχονται. Αγωγή: [αναγράφονται φάρμακα]». Εν συνεχεία, στο ίδιο Νοσοκομείο, ο εφεσίβλητος υπεβλήθη, υπό γενική αναισθησία, σε τρεις (3) χειρουργικές επεμβάσεις στον αριστερό οφθαλμό (...). Στην 1η χειρουργική επέμβαση, την 11-9-2008, «έγινε παρακέντηση ΠΘ [προσθίου θαλάμου] στην 3η ώρα, έκπλυση με BSS, ένεση ιξωδοελαστικού, κερατική τομή στην 11η ώρα (2,7 mm) με ενδοβόλβιες λαβίδες και μετά από διαχωρισμό με ιξωδοελαστικό, έγινε αφαίρεση της μεμβράνης που καλύπτει όλη την επιφάνεια της ίριδας και συμπεριλάμβανε λευκοκυτταρικά στοιχεία. Εν συνεχεία έγινε αφαίρεση μεμβράνης ινώδους ιστού με νεοαγγειακά στοιχεία, η οποία καταλάμβανε το κορικό πεδίο και είχε προσφυθεί στο πρόσθιο περιφάκιο. Εν συνεχεία λύθηκαν οι οπίσθιες συνέχειες της κόρης. Δεν παρατηρήθηκε κάποια τραυματική αλλοίωση στην ίριδα πέραν των διεγχειρητικών τραυματισμών κατά την αφαίρεση της μεμβράνης. Έγινε ενδοβόλβια έγχυση αμικασίνης 0,4 mg ανά 0,1 ml … Το μάτι κατέστη υπέρτονο και παρατηρήθηκε έξοδος ίριδος από την κερατοτομή στην 11η ώρα μη ανατασσόμενη. Με παρακέντηση αφαιρέθηκε υδατοειδές υγρό και έγινε περιφερική ιριδεκτομή και ανάταση της ίριδος. Τοποθετήθηκε … tobradex και έγινε πιεστική επίδεση. Μετεγχειρητικά χορηγήθηκε …». Την επομένη ημέρα, 12-9-2008, κατά την κλινική εξέταση διεπιστώθη, μεταξύ άλλων «VΑρ.Ο: Αντίληψη φωτός? Π.Θ.: … αρχόμενα στοιχεία φλεγμονής (εξιδρώματα)», «ελαφρό οίδημα κερατοειδούς στο ανώτερο τριτημόριο» και «ώριμος καταρράκτης». Ακολούθησε η 2η χειρουργική επέμβαση, κατά την οποία «πραγματοποιήθηκε φακοθρυψία Α.Ο. Δεν έγινε τοποθέτηση ενδοφακού λόγω της κλινικής του εικόνας. Δόθηκαν οδηγίες – συνέχιση αγωγής». Την ... πραγματοποιήθηκε η 3η χειρουργική επέμβαση, κατά την οποία «έγινε παρακέντηση ΠΘ στην 10η ώρα, πλύση υπολειμμάτων φακαίων με BSS, αφαίρεση μεμβρανών στο επίπεδο της ίριδας (κορικό πεδίο) και ένεση ιξωδολαστικού. Τοποθετήθηκαν οδηγοί για την έγχυση και το σύστημα υαλοειδεκτομής και του ενδοφωτισμού … και διεξήχθη υαλοειδεκτομή. Μετά την αφαίρεση οργανωμένου υαλοειδούς και διηθημένου από λευκοκύτταρα διαπιστώθηκε [ότι] ο αμφιβληστροειδής έφερε μια γιγαντιαία ρωγμή κροταφικά από την 1η έως 5η ώρα και μια ρωγμή άνω ρινικά στην 11η ώρα με αποτέλεσμα να είναι ξεκολλημένος. Ο αμφ/δής επικολλήθηκε με αέρα, επήχθη και έγινε ένεση ελαίου σιλικόνης σχεδόν 6 κυβικά εκατοστά. Μετά το πέρας της εγχείρησης ο οφθαλμός έκλεισε με πιεστική επίδεση και αντιβιοτική και αντιφλεγμονώδη κάλυψη. Εδόθησαν οδηγίες για συγκεκριμένη θέση κεφαλής.». Από το 424 ΓΣΝΕ ο εφεσίβλητος εξήλθε την ... 2008, με το αναφερόμενο στο οικείο Φύλλο Νοσηλείας σκεπτικό ότι: «προσήλθε στα ΤΕΠ [του 424 Γ.Σ.Ν.Ε.] την 7-9-2008 με ενδοφθαλμίτιδα ΑΟ συνεπεία διάτρησης κερατοειδούς ΑΟ την 5-9-2008 από ξένο σώμα. Προσήλθε με V(ΑΟ)= αντίληψη φωτός. Υπεβλήθη σε πλύσεις προσθίου θαλάμου, επέμβαση καταρράκτη και σε υαλοειδεκτομή με συνοδό αφαίρεση φλεγμονωδών μεμβρανών. Έλαβε αντιβιοτική αγωγή σε όλη τη διάρκεια της νοσηλείας του. Εξέρχεται στις 15-10-2008 στην ίδια κατάσταση. VAO: αντίληψη φωτός. Αγωγή- οδηγίες. Επανεξέταση ΕΙ[Εξωτερικά Ιατρεία] Οφθαλμολογικής σε 7 ημέρες» και διάγνωση εξόδου «Διαμπερές τραύμα κερατοειδούς (ΑΟ)- ενδοφθαλμίτης- χειρουργική αντιμετώπιση. Σταθερή κατάσταση.» (βλ. και από ... 2008 εξιτήριο). Την ...-...-2008, ο εφεσίβλητος επανεισήχθη στην Οφθαλμολογική Κλινική του ανωτέρω Στρατιωτικού Νοσοκομείου, με διάγνωση «πρόσφατο διαμπερές τραύμα ΑΟ. Ενδοφθαλμίτιδα υπό αγωγή», νοσηλεύθηκε με διάγνωση «διατιτραίνον τραύμα (ΑΟ). Ενδοφθαλμίτιδα προ πενταμήνου», και εξήλθε την 31-10-2008, ενώ εισήχθη εκ νέου στην ίδια Κλινική την ...και εξήλθε την ..., με την ίδια ως άνω διάγνωση. Σύμφωνα δε με τις ... και ... βεβαιώσεις του Υποδιευθυντού του 424 ΓΣΝΕ, τις οποίες συνυπογράφει ο Διευθυντής της Οφθαλμολογικής Κλινικής ……., Γενικός Αρχίατρος- χειρουργός οφθαλμίατρος, στο πεδίο «προβλεπόμενη τυχόν αναπηρία κατά προσέγγιση», αναγράφεται ότι «Με βάση της υπάρχουσα κατάσταση και τις υπάρχουσες δυνατότητες, η προσπάθεια έγκειται στην διατήρηση του οφθαλμού χωρίς να υπάρχουν δυνατότητες για βελτίωση της οπτικής λειτουργίας». Εξ άλλου, προκειμένου να διερευνηθούν οι συνθήκες του τραυματισμού του ενάγοντος, εξεδόθη η σχετική .... διαταγή του Διοικητού της ..., δυνάμει της οποίας διενεργήθηκε Ένορκη Διοικητική Εξέταση (Ε.Δ.Ε.) από τον Υπολοχαγό Πεζικού (ΠΖ) …….., στα πλαίσια της οποίας ελήφθησαν ένορκες καταθέσεις των εμπλεκομένων στην υπόθεση. Στην από ... κατάθεσή του, ο Στρατιώτης …… κατέθεσε, μεταξύ άλλων, ότι την ημέρα του ατυχήματος ευρισκόταν έξω από τις αποθήκες και σκούπιζε, ότι είδε τον ήδη εφεσίβλητο να μπαίνει στην αποθήκη του σιδηρουργείου, ότι ξαφνικά άκουσε μια κραυγή και τον αντίκρισε «να κρατάει τον αριστερό του οφθαλμό και να έχει αίματα στο χέρι του», ότι ο Δεκανέας …… τους είπε ότι «ενώ καθάριζε τη σύριγγα από την κόλλα με νερό, πετάχθηκε η βελόνα και καρφώθηκε στο μάτι του ... ….., ο οποίος εκείνη τη στιγμή έμπαινε στο αποθηκάκι» και ότι στη συνέχεια τους «ζήτησε να μην πούμε ότι έγινε από τη βελόνα αλλά από ένα γρέζι (κομμάτι σιδήρου από κοπή μετάλλου)». Ένορκη κατάθεση με παρόμοιο περιεχόμενο ελήφθη και από τον Στρατιώτη …... Ο ΕΠ.ΟΠ. …, εξετασθείς συμπληρωματικώς, την ..., κατέθεσε τα ακόλουθα: «Στον πανικό μου εξαιτίας του ατυχήματος και των συνεπειών που ενδεχομένως να είχε αυτό αλλά και φοβούμενος μη τυχόν τιμωρηθώ, καθώς η εργασία που εκτελούσα πριν συμβεί το ατύχημα δεν ήταν διατεταγμένη αλλά εξυπηρετούσα συνάδελφο, ανέφερα διαφορετικά το συμβάν απ’ ό,τι είχε πραγματικά συμβεί, τόσο στον Λοχαγό μου, …… και στον ιατρό της Μοίρας …… όσο και στην πρώτη κατάθεσή μου. Τα πραγματικά γεγονότα είναι ότι την ... ο ΕΠΟΠ  ……, ο οποίος είναι οπλουργός της Μοίρας, μου ζήτησε να κολλήσω ένα ξύλινο κοντάκιο από πολυβόλο MAG, το οποίο είχε ραγίσει. Ζήτησα να μου φέρουν μία σύριγγα με την οποία θα διοχέτευα την κόλλα στην μικρή σχισμή του ξύλου. Μου έφεραν μια σύριγγα την οποία γέμισα με αραιωμένη ξυλόκολλα και ξεκίνησαν να γεμίζω το σχίσιμο στο κοντάκιο. Όταν πλέον τελείωσα με την εργασία, προσπάθησα να ξεπλύνω με νερό τη σύριγγα για να την αποθηκεύσω, μήπως και μου ξαναχρειαστεί. Μέσα στο αποθηκάκι- μαγαζάκι ήμουν μόνος μου και είχα στείλει τους καταδρομείς να καθαρίσουν τις άλλες αποθήκες, καθώς και να ολοκληρώσουν τις εργασίες που είχε διατάξει ο Λοχαγός μου. Σε πρώτη φάση, έβαζα νερό στη σύριγγα και πίεζα το έμβολο για να πετάγεται έξω το νερό και να καθαρίζει η σύριγγα από τη νερόκολλα. Την βελόνα την είχα αφαιρέσει από τη σύριγγα προς στιγμή. Σε δεύτερη φάση, αφού καθάρισε η σύριγγα, τοποθέτησα και τη βελόνα για να καθαρίσει και αυτή από την κόλλα. Στην πρώτη προσπάθεια, πίεσα το έμβολο της σύριγγας και εκσφενδονίστηκε η βελόνα. Γυρνάω το κεφάλι μου να δω πού πήγε η βελόνα και είδα τον Στρτη  ….. να κρατάει το μάτι του και την βελόνα να κρέμεται από το βλέφαρό του. Αμέσως πήγα κοντά του και τράβηξα τη βελόνα. Το βλέφαρό του αιμορραγούσε. Φώναξα ένα καταδρομέα και μεταφέραμε τον Στρτη ... μέχρι το Διοικητήριο μαζί. Εν συνεχεία, εγώ έτρεξα να αναφέρω το περιστατικό στον Διοικητή του Λόχου μου, ... και ο Στρτης ... μεταφέρθηκε στον ιατρό της Μοίρας. … Οι καταδρομείς με ρώτησαν για τον τραυματία και πώς συνέβη το ατύχημα. Τους είπα το ακριβές συμβάν αλλά επίσης ότι στον Δκτή του Λόχου μου και στον ιατρό ανέφερα διαφορετικά. … [Στον ……] από την πρώτη στιγμή του είχα πει ότι αυτό που πετάχτηκε στο μάτι του ήταν η βελόνα από τη σύριγγα … συμφωνήσαμε να πούμε ότι αυτό που πετάχθηκε στο μάτι του και τον τραυμάτισε ήταν κομμάτι από κοπή μετάλλου. Μάλιστα στην αρχή ο τραυματίας είπε να αναφέρουμε ότι πετάχθηκε βίδα στο μάτι του, όμως του είπα ότι η βίδα είναι πολύ μεγάλη και δεν θα μας πιστέψουν …». Ο εξετασθείς ενόρκως την ... Στρατιώτης (ΥΙ) [Υγειονομικού Ιατρός] …….., κατέθεσε, μεταξύ άλλων ότι: «Είμαι ο ιατρός της Μονάδας … Στις ... και περί τις 12:00΄ ο ΕΠΟΠ …… έφερε τον Στρτη ….. στο ιατρείο με αναφερόμενο τραυματισμό στον αριστερό οφθαλμό. Ο ….. …… είχε στοιχεία ερεθισμού στο αριστερό μάτι, πόνο και θολή όραση. Του έκανα πλύση με φυσιολογικό ορό, έβαλα δύο σταγόνες από το κολλύριο Dispersadron -c και μία σταγόνα Colltetracaine και έπειτα τον μετέφερα στο τμήμα επειγόντων περιστατικών του ΓΝΝ ……. Στο Νοσοκομείο διέγνωσαν τραύμα κερατοειδούς του αριστερού οφθαλμού, έγινε η περαιτέρω αντιμετώπιση, έγινε σύγκλιση του οθφαλμού και δόθηκαν οδηγίες για διάνοιξή του την επομένη το πρωί (...) και δόθηκε φαρμακευτική αγωγή.  .... στις 12:00 ήρθε στο ιατρείο όπου έβγαλα τον επίδεσμο, το τραύμα ήταν καθαρό και η όραση παρέμενε θολή αλλά βελτιωμένη. Έβαλα δύο σταγόνες από το κολλύριο της φαρμακευτικής αγωγής σύμφωνα με τις οδηγίες, του έδωσα οδηγίες για αποφυγή οποιασδήποτε επαφής με ερεθιστικές ουσίες (έντονο φως κλπ.), του τόνισα πως θα ακολουθήσει την φαρμακευτική αγωγή και επιπλέον επί μη βελτίωσης ή επιδείνωσης να επικοινωνούσε με εμένα ή με τον αξιωματικό υπηρεσίας. Ενημερώθηκα ξανά για το περιστατικό από τον αξιωματικό υπηρεσίας  .... στις 00:00 ... μου ανέφερε πλήρη απώλεια της οράσεως. Όταν εξέτασα τον ... …… το τραύμα ήταν ρυπαρό και ο κερατοειδής θολωμένος. Ο ίδιος μου ανέφερε ότι το τραύμα επιδεινωνόταν όλη την ημέρα ενώ η επιδείνωση ήταν πιο ραγδαία από το απόγευμα. Αμέσως τον μετέφερα στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών στο ΓΝΝ ……, εκτιμήθηκε από τον ίδιο ιατρό που είχε εκτιμηθεί και την ... και διαπιστώθηκε επιδείνωση με συνοδό φλεγμονή. Έγινε εισαγωγή και ξεκίνησε αγωγή. ...». Ο τότε ειδικευόμενος ιατρός του Νοσοκομείου ……. ….. κατέθεσε, την ..., μεταξύ άλλων ότι: «Το μεσημέρι της ... περί τις 12:00΄ο ιατρός της Μονάδας σας έφερε τον παραπάνω Στρτη στο Νοσοκομείο μας (ΓΝΝΔ) και μου είπε ότι ο εν λόγω Στρτης του ανέφερε τραυματισμό από ξένο σώμα στο αριστερό (ΑΡ) του οφθαλμό. Εξετάστηκε ο ασθενής και τοποθετήθηκε στην σχισμοειδή λυχνία, εξετάστηκε ο οφθαλμός του και διαπιστώθηκε το τραύμα. Η έκτασή του ήταν 1-2 χιλιοστά (πολύ μικρό). ... δεν βρέθηκε ξένο σώμα κατά την εξέταση. Το τραύμα αντιμετωπίστηκε κανονικά, όπως κάθε τραύμα ξένου σώματος. Του χορηγήθηκε αντιβιοτικό κολλύριο και βιταμινούχος αλοιφή, ενώ του έγινε επίδεση με αποστειρωμένα επιθέματα. Του συστήθηκε επίδεση για 24 ώρες και επανέλεγχος. Την επόμενη ημέρα ...., περί τις 24:00΄, προσήλθε ξανά ο ασθενής με επιπλοκή του τραύματος. Κρίθηκε σκόπιμο λόγω της επιπλοκής του να γίνει εισαγωγή του ασθενούς στο Νοσοκομείο μας. Έγινε η εισαγωγή, δόθηκε φαρμακευτική αγωγή (χορήγηση τοπικής αντιβίωσης με ένεση και συστηματικής) και παρέμεινε ο ασθενής κλινήρης στην κλινική μας. Την επόμενη ημέρα ... το πρωί εξετάστηκε από τον ειδικό οφθαλμίατρο, έγινε ακτινογραφία κόγχων και δεν βρέθηκε ξένο σώμα. Τότε έγινε συνεννόηση με τον εφημερεύοντα του 424 Γ.Σ.Ν.Ε. για την διακομιδή του παραπάνω στρτη εκεί, κάτι που πραγματοποιήθηκε περί τις 11:00. … Με βάση την κλινική εικόνα της εξέτασης την δεδομένη χρονική στιγμή [... δεν έκρινα σκόπιμο να ειδοποιήσω τον ειδικό οφθαλμίατρο. ...». Η ειδική οφθαλμίατρος του Νοσοκομείου ……., …….., κατέθεσε ενόρκως την ... μεταξύ άλλων, ότι δεν απαιτούνταν κάποιες εξειδικευμένες γνώσεις για την διαπίστωση του τραύματος, ότι ο ειδικευόμενος οφθαλμίατρος «έκρινε ότι το τραύμα του παραπάνω Στρτη ήταν μέσης βαρύτητας και μπορούσε να αντιμετωπιστεί από τον ίδιο (διέθετε την εμπειρία και τις γνώσεις για να το χειριστεί ο ίδιος)», ότι ο χρόνος που μεσολάβησε από τον τραυματισμό μέχρι και τη σωστή διάγνωση ήταν καθοριστικός «καθότι ο τραυματίας προσήλθε για εξέταση μετά από 36 ώρες παρά τη σύσταση να επανέλθει για επανεξέταση την επόμενη το πρωί» και, τέλος, ότι μετά τη διαπίστωση ότι υπήρχε επιπλοκή στο τραύμα, έγινε εισαγωγή και ακολουθήθηκε η κατάλληλη αγωγή, λόγω, όμως, του προχωρημένου της ώρας και κατόπιν επικοινωνίας με τον εφημερεύοντα του 424 ΓΣΝΕ, έγινε η διακομιδή του την επόμενη ημέρα (Κυριακή) το πρωί, καθώς και ότι σε επικοινωνία που είχε με τον ιατρό, που παρακολουθούσε τον εν λόγω στρατιώτη, 24 ώρες μετά την διακομιδή του, πληροφορήθηκε ότι ακολουθείτο συντηρητική αγωγή. Εξ άλλου, ο Διευθυντής της Οφθαλμολογικής Κλινικής ... χειρουργός οφθαλμίατρος ………, την ... κατέθεσε ενόρκως, μεταξύ άλλων, ότι: «Όπως έχει προκύψει από τη λήψη του ιστορικού και από τις κατ’ ιδίαν συζητήσεις με τον Στρ ………., στις ... περί τις 12:30 και ενώ είχε εισέλθει στο ξυλουργείο της μονάδας αισθάνθηκε ένα φοβερό πόνο στο αριστερό μάτι, σε βαθμό έντασης πόνου που τον ανάγκασε να πέσει κάτω, όπως ο ίδιος αναφέρει. Όπως διαπιστώθηκε στη συνέχεια και σύμφωνα με τις δηλώσεις των παρευρισκομένων, τον τραυμάτισε βελόνα από σύριγγα που χρησιμοποιούσε κάποιος ΕΠΟΠ στο χώρο του ξυλουργείου. Πιθανόν κάποιος αφαίρεσε τη βελόνα από το μάτι και οδήγησε τον στρατιώτη στο Ιατρείο της μονάδας, όπου δόθηκαν οι πρώτες βοήθειες και διακομίστηκε στο Γενικό Νοσοκομείο …... … Κατά τη γνώμη μου έπρεπε να κληθεί από την πρώτη στιγμή ειδικός οφθαλμίατρος, κάτι που δεν έγινε, το οποίο μπορεί να οφείλεται στη μη σωστή εκτίμηση της σοβαρότητας του τραυματισμού από τον ειδικευόμενο, σε συνδυασμό με πιθανή λανθασμένη ενημέρωσή του σχετικά με τις συνθήκες του τραυματισμού». Στην ερώτηση εάν ο χρόνος που μεσολάβησε από τον τραυματισμό μέχρι και την σωστή διάγνωση ήταν καθοριστικός για την πορεία του οφθαλμού του εν λόγω στρατιώτη, ο εξεταζόμενος ιατρός απάντησε ότι «Ο χρόνος έναρξης της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής παίζει σημαντικό ρόλο στην έκβαση και ίαση του τραυματισμού, χωρίς όμως να αποκλείεται και η δυσμενής εξέλιξη παρά τη σωστή αντιμετώπιση, λόγω της σοβαρότητας του τραυματισμού». Ως προς δε την πιθανότητα αποκαταστάσεως του τραυματισθέντος οφθαλμού απάντησε ότι «Με βάση την υπάρχουσα κατάσταση και τις υπάρχουσες δυνατότητες, η προσπάθεια έγκειται στην διατήρηση του οφθαλμού χωρίς να υπάρχουν δυνατότητες για βελτίωση της οπτικής λειτουργίας». Βάσει (και) των ανωτέρω ενόρκων καταθέσεων, ο ενεργήσας την Ε.Δ.Ε. αξιωματικός συνέταξε το από ... πόρισμα, σύμφωνα με το οποίο ο εφεσίβλητος «τραυματίστηκε στον αριστερό (ΑΡ) οφθαλμό του … κατά την πραγματοποίηση δραστηριότητας που προβλεπόταν από το πρόγραμμα ωρών υπηρεσίας και εκπαιδεύσεως εντός του στρατοπέδου της . … ήταν άριστος καθώς και εργατικός και διακατεχόταν από ανεπτυγμένο πνεύμα ομάδος σύμφωνα με τις καταθέσεις» και «όπως αναφέρει δεν βλέπει τίποτα παρά μόνο σκιές», ενώ ο ΕΠ.ΟΠ. …. «είναι καλός γνώστης και σοβαρός στη δουλειά του, δεν είναι νευρικός, είναι φιλότιμος και άριστος τεχνίτης σύμφωνα με τις καταθέσεις των μαρτύρων … και δεν χαριεντιζόταν με τον … …….. [εφεσίβλητο], αλλά ασχολιόταν με τον καθαρισμό της σύριγγας και της βελόνας από την κόλλα, πριν γίνει το ατύχημα, σύμφωνα με τις καταθέσεις των μαρτύρων» και ως αιτία του τραυματισμού του θεωρήθηκε «το τυχαίο γεγονός της συγκεκριμένης στιγμής του συμβάντος.». Κατά δε το συμπέρασμα του ως άνω πορίσματος, ο εφεσίβλητος κατά τον τραυματισμό του ευρίσκετο «(1) Εν υπηρεσία διότι … υπηρετούσε ως κληρωτός οπλίτης … (2) Σε διατεταγμένη υπηρεσία, διότι ο τραυματισμός του συνέβη κατά τη διάρκεια που λάμβανε χώρα δραστηριότητα προβλεπόμενη από το πρόγραμμα ωρών υπηρεσίας και εκπαιδεύσεως εντός του στρατοπέδου. (3) Εξαιτίας της υπηρεσίας, διότι ο τραυματισμός του συνέβη κατά τη διάρκεια συγκεκριμένης υπηρεσίας και οφείλεται σε λόγους μη δυνάμενους να προβλεφθούν και να αποφευχθούν.». Περαιτέρω, η σχηματισθείσα σχετική ... δικογραφία υπεβλήθη στον Εισαγγελέα του Στρατοδικείου ...., ο οποίος, με την ...Διάταξη, δέχθηκε ότι από την διενεργηθείσα προκαταρκτική εξέταση διεπιστώθη η τέλεση, εις βάρος του εφεσιβλήτου, του αδικήματος της σωματικής βλάβης από αμέλεια (άρθρο 314 παρ. 1 εδ. α΄ του Ποινικού Κώδικος), με δράστη τον ΕΠ.ΟΠ .... του ….. κατά την άσκηση των καθηκόντων του, πλην όμως δεν άσκησε ποινική δίωξη και δεν τον παρέπεμψε να δικασθεί, λόγω απαραδέκτου της σχετικής εγκλήσεως του εφεσιβλήτου, εξ αιτίας της μη καταβολής παραβόλου εκ μέρους του.

Επειδή, με την ……….. αγωγή, ασκηθείσα ενώπιον του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου, όπως αυτή αναπτύχθηκε με το κατατεθέν την ... υπόμνημα, ο εφεσίβλητος ιστορούσε ότι γεννήθηκε την ..., στην ...και μετά το πέρας των ... του σπουδών, φοίτησε.... ότι την .... κατετάγη στον Ελληνικό Στρατό προκειμένου να υπηρετήσει τη θητεία του και την ... μετατέθηκε ως στρατιώτης καταδρομών στο στρατόπεδο της ..., ότι ο βαρύς τραυματισμός του (ΑΡ) οφθαλμού του προκλήθηκε από όργανο του 1ου εκκαλούντος Ελληνικού Δημοσίου, ήτοι τον ΕΠ.ΟΠ …….. της ..., ο οποίος δεν κατέβαλε, κατά την άσκηση των καθηκόντων του, την επιβαλλόμενη, κατ’ αντικειμενική κρίση, προσοχή, την οποία οφείλει να καταβάλλει, κάτω από τις ίδιες συνθήκες κάθε μετρίως συνετός και ευσυνείδητος άνθρωπος- ΕΠ.ΟΠ Στρατιώτης, ότι μετά την διακομιδή του στο Γενικό Νοσοκομείο …….., ο εφεσίβλητος εξετάσθηκε στο Τ.Ε.Π. του εν λόγω Νοσοκομείου, από τον ειδικευόμενο ιατρό, …….., ο οποίος, χωρίς να έχει κατά νόμο δικαίωμα να διενεργεί ιατρικές πράξεις αν δεν είναι παρών ειδικός ιατρός, προέβη, κατά παράβαση των κανόνων της ιατρικής επιστήμης και δεοντολογίας, σε εσφαλμένη διάγνωση διαπιστώνοντας «απλό τραύμα κερατοειδούς», ενώ το τραύμα ήταν «διαμπερές», και δεν ζήτησε, περαιτέρω, την άμεση εξέτασή του από τον εφημερεύοντα ειδικό οφθαλμίατρο παρά τον απέστειλε πίσω στη μονάδα του με οδηγία για επανέλεγχο, χωρίς ο εν λόγω ειδικευόμενος ιατρός να προσδιορίσει τον χρόνο του επανελέγχου και δίχως να διαγνώσει ότι το τραύμα ήταν διατιτραίνον, όπως διαγνώσθηκε, με καθυστέρηση, την ... από την ειδική οφθαλμίατρο, ……….., η οποία τον παρέπεμψε αμέσως στο 424 ΓΣΝ Θεσσαλονίκης, ότι εάν η ανωτέρω ειδική οφθαλμίατρος είχε κληθεί από τον ειδικευόμενο ιατρό, θα είχε διαγνωσθεί η σοβαρότητα του περιστατικού και ειδικότερα ότι το τραύμα ήταν διαμπερές, ότι παρά τις προσπάθειες των ιατρών στο 424 ΓΣΝΕ, ήταν πλέον αργά για την διάσωση της οράσεώς του στον αριστερό οφθαλμό του, αφού είχε παρέλθει πολύτιμος χρόνος, κατά τον οποίο επήλθε σοβαρή επιδείνωση της καταστάσεως του οφθαλμού του, καθιστώντας αναπόδραστη την απώλεια της οράσεώς του, ότι καθοριστικός για την εξέλιξη της υγείας του οφθαλμού του, ήταν ο διαδραμών χρόνος των δύο (2) ημερών από τον τραυματισμό του (...) έως την ορθή διάγνωση (...) και αντιμετώπιση του περιστατικού, καθώς και ότι αποτέλεσμα της συγκλίνουσας αμέλειας του ΕΠ.ΟΠ ………, όσο και του ειδικευόμενου ιατρού – οργάνου του ήδη εκκαλούντος Νοσοκομείου ………., ήταν να απολέσει την όραση από τον αριστερό οφθαλμό του. Περαιτέρω, υποστήριξε ότι, εξ αιτίας της βαρύτατης και μη αναστρέψιμης σωματικής βλάβης που προκλήθηκε από τις παράνομες πράξεις και παραλείψεις των οργάνων των ήδη εκκαλούντων, υπέστη ηθική βλάβη, καθώς στην νεαρή ηλικία..., και, ενώ ήταν ιδιαίτερα αθλητικός, δραστήριος και απόλυτα υγιής, βίωσε την τραγική απώλεια της οράσεως στον αριστερό οφθαλμό του, ότι πριν τον τραυματισμό του ήταν χαρούμενος και υγιής, γεμάτος όνειρα για την ζωή και το μέλλον, ενώ μετά την σοβαρότατη και μόνιμη σωματική βλάβη του, κατέστη άτομο γεμάτο φοβίες, χωρίς διάθεση για την ζωή, αποφεύγοντας φιλικές και κοινωνικές συναναστροφές, ότι τα βράδια βασανίζεται από εφιάλτες, ενώ καθημερινά βιώνει αναπόδραστα την τρομακτική σκέψη του τραυματισμού και του δεξιού οφθαλμού του που θα επιφέρει ως συνέπεια την ολική του τύφλωση, ότι αδυνατεί πλέον να ασχολείται με τον αθλητισμό, που τόσο αγαπούσε, καθ’ όσον οι κραδασμοί και η σκόνη μπορούν να προκαλέσουν περαιτέρω ανυπολόγιστες βλάβες, ενώ είναι αναγκασμένος να αποφεύγει χώρους με σκόνη και καπνό, όπως καφετέριες και κέντρα διασκεδάσεως, ότι δεν επιτρέπεται να εκτίθεται στον ήλιο, ενώ η επαφή με το αλμυρό νερό ή το νερό της πισίνας ενέχει τον κίνδυνο μολύνσεως του αριστερού οφθαλμού του, ότι δεν έχει τη δυνατότητα να ασχολείται με ηλεκτρονικό υπολογιστή και να εισέρχεται στον κόσμο του διαδικτύου, να παρακολουθεί τηλεόραση ή να διαβάζει για αρκετή ώρα, καθώς ο δεξιός οφθαλμός του κουράζεται ιδιαίτερα, με συνέπεια να αδυνατεί να μετέχει σε δραστηριότητες που άλλοτε τον γέμιζαν με χαρά και τον ψυχαγωγούσαν, καθώς και ότι ο αποκλεισμός του αθλητισμού από τη ζωή του και η αδυναμία συμμετοχής του σε ψυχαγωγικές δραστηριότητες, που είναι απαραίτητες για την κοινωνικοποίηση και την ψυχική του ανάταση, του προκαλούν ανείπωτη θλίψη και στεναχώρια. Ζήτησε δε να αναγνωρισθεί η υποχρέωση του Ελληνικού Δημοσίου και του Ν.Π.Δ.Δ. «……. να καταβάλουν σε αυτόν, ευθυνόμενα αλληλεγγύως και εις ολόκληρον, νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής ποσό 200.000 ευρώ (όπως το περιόρισε με το κατατεθέν υπόμνημα), σύμφωνα με τα άρθρα 105 και 106 του ΕισΝΑΚ και 932 του Αστικού Κώδικα, ως χρηματική ικανοποίηση για την αποκατάσταση της εν λόγω ηθικής του βλάβης.

Επειδή, εξ άλλου, με την αγωγή ο ήδη εφεσίβλητος, υποστήριξε ότι σε ηλικία ... κατετάγη στον Ελληνικό Στρατό προκειμένου να εκπληρώσει τη στρατιωτική του θητεία ως στρατιώτης των Ειδικών Δυνάμεων, κατόπιν δικής του επιλογής, αφού όνειρό του ήταν να καταταγεί μόνιμα στον Στρατό, ότι η έκτιση της στρατιωτικής του θητείας στις Ειδικές Δυνάμεις θα του παρείχε την απαιτούμενη μοριοδότηση για συμμετοχή του σε διαδικασίες επιλογής για την άσκηση του επαγγέλματος του «Ειδικού Φρουρού», «ΕΠ.ΟΠ.» και άλλων, ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του και έως τον βαρύτατο τραυματισμό του, υπηρετούσε με άκρατη εργατικότητα, ζήλο, αφοσίωση και ευσυνειδησία, επιδεικνύοντας άριστες επιδόσεις, ήθος και ομαδικό πνεύμα, μετά δε την ορκωμοσία του, μετατέθηκε, όπως υποστηρίζει, στο στρατόπεδο ..., όπου, κατόπιν πολύωρων και εξαντλητικών ασκήσεων, βραβεύθηκε με τη διάκριση ..., οπότε, με μεγάλη χαρά και περηφάνια αισθανόταν να πλησιάζει η εκπλήρωση του ονείρου του, ότι η σοβαρότατη και μη αναστρέψιμη αναπηρία του, απέκλεισε οποιαδήποτε δυνατότητα να πραγματοποιήσει το όνειρό του, καθώς η απώλεια της οράσεως στον έναν οφθαλμό αποκλείει την δυνατότητα συμμετοχής στις απαιτούμενες εξετάσεις για την κατάληψη θέσεως στρατιωτικού, μεταξύ των οποίων και αυτές του οφθαλμολογικού ελέγχου, ότι κατόπιν συστάσεως των θεραπόντων ιατρών και προς αποφυγή κοπώσεως, άρσεως βαρών και σωματικής καταπονήσεως, αδυνατεί να ασκήσει οποιοδήποτε χειρωνακτικό επάγγελμα, ότι ο πατέρας του, εργάτης κοπής καυσόξυλων, εργάζεται για να συντηρεί την οικογένειά τους, αφού η μητέρα του δεν εργάζεται και ο ίδιος, ανάπηρος πλέον, αδυνατεί να τον βοηθήσει, καθώς είναι απαγορευτικό να κινείται στον χώρο εργασίας του, λόγω των αιωρούμενων σωματιδίων από την κοπή των ξύλων, καθώς υφίσταται κίνδυνος προκλήσεως φλεγμονών στον αριστερό οφθαλμό του, καθώς και ότι είναι αναπόδραστη η δυσμενής επίδραση της βαρύτατης και μόνιμης αναπηρίας του στην επαγγελματική και οικονομική ζωή του, αφού έχουν εκμηδενιστεί η εργασιακή του ικανότητα και η δυνατότητα αποκτήσεως οικονομικής αυτοτέλειας, με περαιτέρω αποτέλεσμα την δυσμενή επίδραση και στην κοινωνική ζωή του, αφού αποφεύγει κοινωνικές επαφές και συμμετοχή σε κοινωνικές εκδηλώσεις και δραστηριότητες ή χώρους κοινωνικών συναναστροφών, όπου υπάρχει καπνός και σκόνη, καθ’ όσον γεννάται κίνδυνος μολύνσεως του οφθαλμού του, ότι η θέα του αριστερού οφθαλμού του, ο οποίος είναι ερυθρότερος από τον δεξιό, η βαρύτατη και μόνιμη αναπηρία του και ο περιορισμός της κοινωνικής του ζωής ασκούν αναπόδραστα αρνητικό αντίκτυπο και στην οικογενειακή του ζωή, μειώνοντας σημαντικά την πιθανότητα ανευρέσεως ερωτικής συντρόφου, συνάψεως γάμου και δημιουργίας οικογένειας. Ζήτησε δε να αναγνωρισθεί η υποχρέωση των ήδη εκκαλούντων να καταβάλουν σε αυτόν, ευθυνόμενα αλληλεγγύως και εις ολόκληρον, νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής, ποσό 150.000 ευρώ, (όπως περιορίσθηκε με το υπόμνημα), ως εύλογη αποζημίωση, κατ’ άρθρο 931 του ΑΚ, λόγω της δυσμενούς επίδρασης της μόνιμης αναπηρίας του στην εξέλιξη της κοινωνικής, επαγγελματικής και οικογενειακής του ζωής. Προς απόδειξη των ισχυρισμών του ο ήδη εφεσίβλητος προσκόμισε ενώπιον του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου, μεταξύ άλλων, την από ... γνωμάτευση της χειρουργού οφθαλμιάτρου ……….. (………..), με την οποία βεβαιώνεται ότι, κατά την εξέτασή του στο ιατρείο της, διεπιστώθη VΔO [οξύτητα Δεξιού Οφθαλμού]= 10/10 VAO [οξύτητα Αριστερού Οφθαλμού]= Ø, Τ [πίεση] 12mm Hg, 14 mm Hg, με την παρατήρηση ότι «Η απώλεια όρασης του αριστερού οφθαλμού έγινε μετά από διαμπερές τραύμα. Ο ασθενής δεν μπορεί να εργαστεί σε περιβάλλον με σκόνη και σε βαριά ανθυγιεινά επαγγέλματα».

Επειδή, από την άλλη πλευρά, το 1ο εκκαλούν Ελληνικό Δημόσιο, δεν κατέθεσε υπόμνημα ούτε απόψεις τις στρατιωτικής υπηρεσίας, αλλά με την ... έκθεση απόψεων της Προϊσταμένης της Γενικής Διευθύνσεως Ανθρωπίνων Πόρων και Διοικητικής Υποστηρίξεως του Υπουργείου Υγείας, ανέφερε στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο, μεταξύ άλλων, ότι σύμφωνα με την ... εγκύκλιο της ανωτέρω Υπηρεσίας, κατά της διάρκεια της εφημερίας των νοσοκομείων οι ειδικευόμενοι ιατροί που συμμετέχουν στα Εξωτερικά Ιατρεία (Τακτικά, Εφημερίας και Επειγόντων Περιστατικών) οφείλουν να είναι πάντοτε υπό την επίβλεψη και καθοδήγηση ειδικευμένου ιατρού της αντίστοιχης ιατρικής ειδικότητας, κατόπιν εντολής του οποίου ενεργούν, καθώς και ότι ουδεμία άποψη δύναται να εκφέρει σχετικώς με την αγωγή του ήδη εφεσιβλήτου, αφού αφορούσε σε ενέργειες ή παράλειψη αυτών από τον ως άνω αναφερόμενο ιατρό στον χώρο του Νοσοκομείου ……... Το δε 2ο εκκαλούν Ν.Π.Δ.Δ. «……….», με την από ... έκθεση απόψεων του Διοικητή του και με το κατατεθέν την ... υπόμνημα, προέβαλε ενώπιον του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου ότι ουδεμία πράξη ή παράλειψη ενεργειών στοιχειοθετούταν εις βάρος του επιληφθέντος του περιστατικού ιατρού του, αλλά πρόκειται περί ιδίου πταίσματος του ήδη εφεσιβλήτου, αφού, αν και του συνεστήθη επανεξέταση εντός 24 ωρών, ο ίδιος δεν επανήλθε στο Γενικό Νοσοκομείο ……. για επανεξέταση, ενώ δεν ενόχλησε και τον ιατρό ..., ούτε ζήτησε βοήθεια από ιατρό είτε του Νοσοκομείου είτε της ... είτε εξωτερικό ιδιώτη, παρ’ όλο που ισχυρίζεται ότι πονούσε, ενώ είχε αφαιρέσει κατά τη στιγμή του ατυχήματος την βελόνα από τον οφθαλμό του, είτε μόνος του είτε με τη βοήθεια κάποιου συναδέλφου, επιβαρύνοντας ενδεχομένως το τραύμα του, ότι η έλλειψη ευθύνης του Νοσοκομείου προκύπτει και από το πόρισμα της διενεργηθείσης από τον Ελληνικό Στρατό σχετικής Ε.Δ.Ε., το οποίο κατέληξε μόνο σε ευθύνη του ... (ΠΖ) ………, αποκλειστικού υπευθύνου για τη ζημία που υπέστη ο εφεσίβλητος, ότι, όπως προκύπτει από τις μαρτυρίες όλων των ιατρών που ενεπλάκησαν στην υπόθεση, και ειδικότερα τη μαρτυρία του ιατρού του 424 ΓΣΝΕ, ………., η σοβαρότητα του τραύματος αποτελεί τον κύριο παράγοντα για την έκβαση και ίασή του, χωρίς, ωστόσο, να αποκλείεται η δυσμενής εξέλιξη στην πορεία του τραύματος παρά την σωστή και έγκαιρη αντιμετώπιση με ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ότι από κανένα στοιχείο δεν προκύπτει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της συμπεριφοράς των οργάνων του και της ζημίας του ήδη εφεσιβλήτου, αφού γενεσιουργός αιτία της αναπηρίας του ήταν το γεγονός του τραυματισμού του, καθώς και δικό του σφάλμα τόσο σχετικώς με την αφαίρεση της βελόνας όσο και με την καθυστέρησή του για την επανεξέτασή του. Επιπλέον, υποστήριξε ότι το αίτημα της αγωγής για επιδίκαση εύλογης αποζημιώσεως ήταν αόριστο, αφού δεν προέκυπτε η παρούσα επαγγελματική ενασχόληση του ήδη εφεσιβλήτου ούτε εάν παρέμεινε στον Στρατό, ούτε αναφέρονταν στην αγωγή τα κρίσιμα στοιχεία που έπρεπε να εκτιμηθούν από το δικαστήριο για την επιδίκαση της εν λόγω αποζημιώσεως, όπως οι συνθήκες υπό τις οποίες επήλθε η ζημία, ο βαθμός υπαιτιότητας των οργάνων του Γενικού Νοσοκομείου ………, στην περίπτωση που καταφαθεί τέτοια, καθώς και ο βαθμός υπαιτιότητας άλλων προσώπων, συμπεριλαμβανομένου και του εφεσιβλήτου.

Επειδή, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, με την εκκαλουμένη απόφαση, αφού έλαβε ιδίως υπ’ όψιν α) ότι ο τραυματισμός του ήδη εφεσιβλήτου επισυνέβη σε χρόνο κατά τον οποίο ο ΕΠ.ΟΠ.  ………. βρισκόταν σε διατεταγμένη υπηρεσία, πραγματοποιώντας εργασία επ’ ευκαιρία ή εξ αφορμής εκτέλεσης καθηκόντων του, β) ότι από το Ελληνικό Δημόσιο «δεν αμφισβητούνται οι πράξεις του οπλίτη  ……., οι οποίες επέφεραν, κατά τα ανωτέρω, τη σωματική βλάβη του ενάγοντος … , ούτε ότι οι ανωτέρω ενέργειες του παραπάνω δεκανέα δεν έλαβαν χώρα κατά την εκτέλεση διατεταγμένης υπηρεσίας του ή εξ αφορμής ή επ’ ευκαιρία αυτής, αλλά ούτε και τα λοιπά πραγματικά περιστατικά, όπως περιγράφονται από τον ενάγοντα με την αγωγή», γ) ότι ο ειδικευόμενος οφθαλμίατρος του Γενικού Νοσοκομείου …….., διέγνωσε μεν, την ... «τραύμα κερατοειδούς», αλλά δεν κάλεσε τον ειδικό οφθαλμίατρο να διερευνήσει την σοβαρότητα του τραύματος, όπως όφειλε να πράξει, σύμφωνα με τους κανόνες της ιατρικής επιστήμης, δ) ότι ο ίδιος ιατρός, ακολούθως, στις ... της ... διεπίστωσε «διαμπερές τραύμα βάθους 1-2 mm με συνοδό ενδοφθαλμίτιδα», αλλά μόλις το πρωί της ... κάλεσε την ειδική οφθαλμίατρο του ίδιου Νοσοκομείου …….. για αξιολόγηση της κατάστασης του ασθενούς, ε) ότι ο ήδη εφεσίβλητος εισήχθη στο 424 Στρατιωτικό Νοσοκομείο με «διαμπερές τραύμα - ενδοφθαλμίτιδα», υπεβλήθηκε σε τρεις χειρουργικές επεμβάσεις υπό γενική αναισθησία, εξήλθε από το ανωτέρω Νοσοκομείο στις ... με την ίδια ως άνω διάγνωση σε σταθερή κατάσταση και νοσηλεύθηκε άλλες δύο φορές, εξερχόμενος τελικώς την ... με διάγνωση «διατιτραίνον τραύμα (ΑΟ) - ενδοφθαλμίτιδα προ 5μήνου» με την εκτίμηση ότι «η προσπάθεια έγκειται στην διατήρηση του οφθαλμού χωρίς να υπάρχουν δυνατότητες για βελτίωση της οπτικής λειτουργίας», στ) τα όσα ανωτέρω κατέθεσε ενόρκως ο στρατιωτικός ιατρός ………, ζ) ότι δεν συνέτρεξε ίδιο πταίσμα του ήδη εφεσιβλήτου, ο οποίος ακολούθησε τις ιατρικές οδηγίες που του δόθηκαν, η) ότι εξ αιτίας της καθυστερημένης διαγνώσεως της βλάβης από τα όργανα του Νοσοκομείου, η κατάσταση του ασθενούς επιδεινώθηκε και υπήρξε απώλεια πολύτιμου χρόνου για την αντιμετώπισή της, ενώ εάν είχε διαγνωσθεί και αντιμετωπισθεί εγκαίρως, «ο ασθενής θα είχε, έστω και περιορισμένες, πιθανότητες διάσωσης της όρασής του από τον αριστερό οφθαλμό του» και θ) ότι, από την συνεκτίμηση της προαναφερθείσης Διατάξεως του Εισαγγελέως του Στρατοδικείου ..., προέκυπτε η εκ μέρους του ΕΠ.ΟΠ.  …….. τέλεση, εις βάρος του Στρατιώτη ………, του αδικήματος της σωματικής βλάβης από αμέλεια, κατ’ άρθρο 314 (παρ. 1 εδ. α΄) του Π.Κ., έκρινε ότι «η σωματική βλάβη της υγείας του στρατιώτη ……… ... οφείλεται αφενός μεν στην παραπάνω πράξη του δεκανέα …………, ο οποίος προκάλεσε τον τραυματισμό του ανωτέρω στρατιώτη κατά την εκτέλεση εργασίας επ’ ευκαιρία ή εξ αφορμής άσκησης των καθηκόντων του, αφετέρου στις πράξεις και παραλείψεις του ειδικευόμενου οφθαλμιάτρου του εναγόμενου Νοσοκομείου, ……., ο οποίος, εάν καλούσε την ειδική οφθαλμίατρο κατά την πρώτη στιγμή της μεταφοράς του στρατιώτη στο Γενικό Νοσοκομείο …….., θα απέτρεπε την αρνητική έκβαση της υγείας του τελευταίου, στο μέτρο που θα καθιστούσε δυνατή την έγκαιρη διάγνωση της βλάβης και της επιπλοκής που προκλήθηκε, με πιθανό ενδεχόμενο τη διάσωση του αριστερού οφθαλμού του ασθενούς», ότι «οι παραπάνω πράξεις και παραλείψεις του οργάνου του ... Δημοσίου και του οργάνου του ... Νοσοκομείου … αποτελούν παράνομες κατά την έννοια των άρθρων 105 και 106 του Εισ.Ν.Α.Κ. πράξεις, συνδέονται δε αιτιωδώς με την επελθούσα σωματική βλάβη της υγείας του ασθενούς, αφού ήταν ικανές, σύμφωνα με όσα προκύπτουν από τις προαναφερόμενες μαρτυρικές καταθέσεις, αλλά και τα διδάγματα της κοινής πείρας και κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, ενόψει των ειδικών συνθηκών της συγκεκριμένης περίπτωσης, να επιφέρουν το ως άνω ζημιογόνο αποτέλεσμα της απώλειας όρασης από τον αριστερό οφθαλμό του στρατιώτη ………» και ότι «στοιχειοθετείται ευθύνη του ... Δημοσίου και του ... Νοσοκομείου, καταρχάς, για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, την οποία υπέστη ο ενάγων από την παραπάνω αιτία,». Κατόπιν τούτου, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, αφού έλαβε υπ’ όψιν «τις περιστάσεις συντελέσεως των παραπάνω παράνομων πράξεων των οργάνων του Δημοσίου και του Νοσοκομείου, τον βαθμό υπαιτιότητας αυτών, την αμέλεια του δεκανέα …… ως προς τον τραυματισμό του ενάγοντος [ήδη εφεσιβλήτου], τη σχετικά καλή κλινική εικόνα της υγείας του τραυματισθέντος κατά την εισαγωγή του στο Γενικό Νοσοκομείο ……., η οποία δικαιολογεί εν μέρει παραπλάνηση του ειδικευόμενου οφθαλμιάτρου ως προς την ειδοποίηση εγκαίρως της ειδικής οφθαλμιάτρου για διερεύνηση της σοβαρότητας της κατάστασης του ασθενούς και την ορθή διάγνωση του τραυματισμού, τον ελάχιστο χρόνο εμπειρίας (3 μήνες) του ανωτέρω ιατρού στην άσκηση της συγκεκριμένης ειδικότητας και τη, συνεπεία αυτού, καθυστέρηση στην έγκαιρη διάγνωση της βαρύτητας του τραυματισμού (διατιτραίνον τραύμα), τις συνθήκες κάτω από τις οποίες επήλθε η επιδείνωση της κατάστασης της υγείας του ασθενούς και την ηλικία του (... ετών ...), που, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, προκάλεσε στον ενάγοντα [ήδη εφεσίβλητο] ακόμα βαθύτερο πόνο, την επίδραση της απώλειας της οράσεως από τον αριστερό οφθαλμό του στην προσωπικότητά του και στην ψυχική του υγεία (αίσθημα κατωτερότητας και διαφορετικότητας έναντι του κοινωνικού του περίγυρου, περιθωριοποίηση και περιφρόνηση)» προσδιόρισε, κατ’ εύλογη εκτίμηση, σε 80.000 ευρώ, την κατ’ άρθρο 932 ΑΚ χρηματική ικανοποίηση, λόγω της ηθικής του βλάβης. Εξ άλλου, το πρωτοβάθμιο δικαστήριο, αφού έλαβε υπ’ όψιν ότι «η παραμόρφωση του παθόντος αφορά την απώλεια οράσεως στον αριστερό οφθαλμό του, η οποία βλάβη, παρά τη διατήρηση του οφθαλμού του, βαίνει μη αναστρέψιμη ... και θα επιδράσει, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, στο μέλλον του, δηλαδή στην επαγγελματική, οικονομική και κοινωνική εξέλιξή του», ότι «οι δυσμενείς συνέπειες δύναται να επέλθουν στον ενάγοντα, εφόσον θελήσει να εργασθεί σε περιβάλλον με σκόνη ή να απασχοληθεί σε βαριά ανθυγιεινά επαγγέλματα», την αλλοίωση της σωματικής του ακεραιότητας, σε συνδυασμό με την ηλικία του (19 ετών), κατά τον χρόνο επέλευσης της ζημιογόνου πράξης, και την έλλειψη οποιασδήποτε συνυπαιτιότητάς του στην πρόκληση του τραυματισμού του, έκρινε ότι το Ελληνικό Δημόσιο και το Γενικό Νοσοκομείο …….. ευθύνονται και για καταβολή της ιδιαίτερης αυτοτελούς χρηματικής παροχής του άρθρου 931 του Α.Κ., την οποία προσδιόρισε σε 20.000 ευρώ. Ακολούθως, δέχθηκε εν μέρει την αγωγή και αναγνώρισε ότι τα ήδη εκκαλούντα οφείλουν να καταβάλουν στον ήδη εφεσίβλητο, ευθυνόμενα αλληλεγγύως και εις ολόκληρον, τα ανωτέρω ποσά (80.000 και 20.000 ευρώ), νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής σε αυτά.

Επειδή, με την 1η κρινομένη έφεση, όπως αναπτύσσεται με το κατατεθέν την ...υπόμνημα, το εκκαλούν Ελληνικό Δημόσιο προβάλλει ότι έσφαλε το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο με την εκκαλουμένη απόφασή του, ότι δεν ευθύνεται κατ’ άρθρο 105 του ΕισΝΑΚ σε αποζημίωση, αφού ο τραυματισμός του εφεσιβλήτου δεν οφείλεται σε παράνομη πράξη οργάνου του Ελληνικού Στρατού, αλλά σε απρόοπτο και τυχαίο περιστατικό και συγκεκριμένα στην εκτόξευση βελόνας από την σύριγγα που κρατούσε ο  ……., την στιγμή που ο εφεσίβλητος εισερχόταν στο σιδηρουργείο. Περαιτέρω, με το ανωτέρω υπόμνημα προβάλλει ότι, εν πάση περιπτώσει, το ποσό που επιδικάσθηκε για την χρηματική ικανοποίηση της ηθικής βλάβης του εφεσιβλήτου είναι υπερβολικά υψηλό και δεν θα έπρεπε να υπερβαίνει τα 20.000,00 ευρώ. Ζητεί δε την εξαφάνιση της εκκαλουμένης αποφάσεως και την απόρριψη της αγωγής ως αβασίμου.

Επειδή, με την 2η κρινομένη έφεση, το εκκαλούν Ν.Π.Δ.Δ. «………» προβάλλει ότι έσφαλε το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο με την εκκαλουμένη απόφαση, ότι η καθυστέρηση στην εξέτασή του δεν ήταν αιτία απώλειας της οράσεώς του, αφού από τις μαρτυρίες και τα έγγραφα προκύπτει ότι η φαρμακευτική αγωγή παρέμεινε η ίδια, όπως την χορηγήσε ο ειδικευόμενος ιατρός, ότι απλώς συνεστήθη η μεταφορά του στο 424 ΓΣΝΕ για να χειρουργηθεί και είναι αμφίβολο εάν θα σωζόταν η όρασή του, ότι η χειρουργική επέμβαση δεν έγινε άμεσα και η συνοδός ενδοφθαλμίτιδα αντιμετωπίσθηκε με φαρμακευτική αγωγή, ότι στον εφεσίβλητο συνεστήθη επανεξέταση την επομένη του τραυματισμού, ήτοι την ... αλλά αυτός προσήλθε την ..., ότι, συγκεκριμένα, ο ειδικευόμενος ιατρός έστειλε τον ήδη εφεσίβλητο στην μονάδα του με εντολή για επανεξέταση εντός είκοσι τεσσάρων ωρών, οπότε αυτός έπρεπε να εμφανισθεί απ’ ευθείας στο Νοσοκομείο για επανεξέταση και διάνοιξη και όχι στον ιατρό της μονάδος, ότι, ενώ ο εφεσίβλητος, αφού διεπίστωσε επιδείνωση, έπρεπε να μεταβεί αμέσως στο Νοσοκομείο, αυτός άφησε να παρέλθουν πολλές ώρες, με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται συνεχώς το τραύμα του, ότι, κατόπιν τούτου, ο ήδη εφεσίβλητος βαρύνεται με ίδιο πταίσμα, αφού όχι μόνον δεν επανήλθε για επανεξέταση στο Νοσοκομείο, αλλά δεν ενόχλησε ούτε τον ιατρό της Μονάδος του ούτε ζήτησε ιατρική βοήθεια από ιατρό του Νοσοκομείου, της Μονάδος του ή ιδιώτη, ότι, ο εφεσίβλητος, όταν επισκέφθηκε τον ιατρό της μονάδος του μετά το ατύχημα, είτε μόνος του είτε με την βοήθεια τρίτου, είχε αφαιρέσει την βελόνα από τον οφθαλμό του, ενδεχομένως επιβαρύνοντας το τραύμα του, ότι αποκλειστικώς υπεύθυνος για την ζημία του εφεσιβλήτου είναι ο …… του ….., ότι από κανένα στοιχείο δεν προκύπτει ότι ο οποιοσδήποτε ειδικός οφθαλμίατρος θα έπραττε κάτι διαφορετικό ή θα ενεργούσε διαφορετικά με τα δεδομένα που υπήρχαν την στιγμή της ιατρικής εξετάσεως του εφεσιβλήτου, ότι, συγκεκριμένα, δεν προκύπτει ότι εάν ο ειδικευόμενος ιατρός καλούσε την ειδική οφθαλμίατρο …….., η αντιμετώπιση του τραύματος θα ήταν διαφορετική, ακόμη και αν το χαρακτήριζαν ως διατιτραίνον, ότι, αντιθέτως, η αντιμετώπιση θα ήταν ακριβώς η ίδια, αφού και στο 424 ΓΣΝΕ η αντιμετώπιση του τραύματος αρχικά ήταν φαρμακευτική αγωγή με τα ίδια φάρμακα που είχε συστήσει ο ειδικευόμενος ιατρός, ότι από κανένα στοιχείο δεν προκύπτει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ πράξεων ή παραλείψεων οργάνων του Νοσοκομείου και της ζημίας του εφεσιβλήτου, καθώς και ότι το αίτημα της αγωγής για επιδίκαση εύλογης αποζημιώσεως (άρθρο 931 ΑΚ) έπρεπε να έχει απορριφθεί ως αόριστο, αφού δεν προέκυπτε η παρούσα επαγγελματική ενασχόληση του εφεσιβλήτου ούτε εάν παρέμεινε στον Στρατό, ούτε αναφέρονταν στην αγωγή τα κρίσιμα στοιχεία που έπρεπε να εκτιμηθούν από το δικαστήριο για την επιδίκαση της εν λόγω αποζημιώσεως, όπως οι συνθήκες υπό τις οποίες επήλθε η ζημία, ο βαθμός της τυχόν υπαιτιότητας των οργάνων του Νοσοκομείου …….., καθώς και ο βαθμός υπαιτιότητας άλλων προσώπων, συμπεριλαμβανομένου και του εφεσιβλήτου. Ζητεί δε την εξαφάνιση της εκκαλουμένης αποφάσεως και την απόρριψη της αγωγής ως αβασίμου.

Επειδή, από την άλλη πλευρά, ο εφεσίβλητος, με το κατατεθέν την ... υπόμνημα, ζητεί την απόρριψη των εφέσεων, ως αβασίμων, επαναλαμβάνοντας, κατά βάση, τα όσα είχε υποστηρίξει με την αγωγή του ενώπιον του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου. Στο ως άνω υπόμνημα έχει ενσωματώσει και βεβαίωση της ιατρού- χειρουργού οφθαλμιάτρου …….. (………), η οποία όμως δεν λαμβάνεται υπ’ όψιν προεχόντως διότι δεν αναγράφει χρονολογία εξετάσεως του εφεσιβλήτου ούτε φέρει χρονολογία συντάξεώς της. Επιπλέον, προσκομίζει την από ... ενδεκασέλιδη επιστολή του ιατρού βιοπαθολόγου …….. (……..), απευθυνόμενη στον εφεσίβλητο, που περιέχει το ιστορικό της αγωγής, καθώς και εκτίμηση των στοιχείων του φακέλου της υποθέσεως και καταλήγει στο συμπέρασμα της ευθύνης του ειδικευόμενου ιατρού του Γενικού Νοσοκομείου ………. Όμως, η εν λόγω επιστολή (την οποία έχει ενσωματώσει και στο ως άνω υπόμνημα) δεν λαμβάνεται υπ’ όψιν ούτε ως πραγματογνωμοσύνη ή εξώδικη μαρτυρία, διότι για την λήψη της δεν τηρήθηκε η διαδικασία του άρθρου 159 επόμενα ή 185 του ΚΔΔικ, ούτε ως απλή γνωμάτευση του άρθρου 168 του ΚΔΔικ, διότι συνετάγη από ιατρό μικροβιολόγο, ήτοι ιατρό με ειδικότητα που προδήλως δεν σχετίζεται προς τα ανακύπτοντα στην υπόθεση ιατρικά ζητήματα (πρβλ. ΣτΕ 2447/2021).

Επειδή, υπαίτιος για την επέλευση του προπεριγραφέντος ατυχήματος και των συνεπειών του τυγχάνει ο ως άνω ΕΠ.ΟΠ.  (ΠΣ) …….., όργανο του Ελληνικού Δημοσίου, διότι, κατά την εκτέλεση των ανατεθειμένων σε αυτόν καθηκόντων, στα πλαίσια ασκήσεως δημόσιας υπηρεσίας και, ειδικότερα, εργαζόμενος στο σιδηρουργείο της μονάδος που υπηρετούσε, ενεργώντας αμελώς και μη επιδεικνύοντας την δέουσα σύνεση και προσοχή, την ..., εκτόξευσε αντικείμενο (βελόνα σύριγγας) στον αριστερό οφθαλμό του εφεσιβλήτου, με αποτέλεσμα τον βαρύ τραυματισμό του, αφού προκάλεσε στον οφθαλμό διατιτραίνον (διαμπερές) τραύμα, το οποίο, κατ’ αντικειμενική πρόγνωση και κατά την συνήθη πορεία των πραγμάτων, θα συνεπάγετο πολύ μεγάλη έως ολική απώλεια της οράσεως από τον εν λόγω οφθαλμό, όπως συνέβη εν προκειμένω.

Επειδή, συνυπαίτια για την επέλευση των συνεπειών του προπεριγραφέντος ατυχήματος είναι τα όργανα του εκκαλούντος Γενικού Νοσοκομείου ………, διότι, με δεδομένη την σοβαρότητα του τραυματισμού του, είχαν νομική υποχρέωση να παρέχουν σε αυτόν την κατάλληλη ιατρική βοήθεια, συνισταμένη στην έγκαιρη εξέτασή του, κατά την μετάβαση στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών, την ... από ιατρό ειδικό οφθαλμίατρο (και όχι από τον ειδικευόμενο ιατρό …….), η οποία (εξέταση), α) θα αύξανε την πιθανότητα ορθής διαγνώσεως της παθήσεώς του, β) θα μείωνε την ιδιαιτέρως αυξημένη πιθανότητα απωλείας (σε μεγάλο βαθμό ή ολικής) της οράσεως του οφθαλμού και την πιθανότητα εμφανίσεως επιπλοκών (όπως ενδοφθαλμίτιδα) και γ) θα καθιστούσε σαφές στον εφεσίβλητο ότι η σοβαρότητα της καταστάσεώς του και οι συνέπειές της (πιθανές επιπλοκές έως και τύφλωση) οφειλόταν αποκλειστικώς στην βαρύτητα του τραυματισμού του. Αντιθέτως, ενώ ο εφεσίβλητος μετά τον τραυματισμό του, την ... και την παροχή πρώτων βοηθειών, μεταφέρθηκε άμεσα στο Τ.Ε.Π., εν τούτοις εξετάσθηκε από την ιατρό- ειδική οφθαλμίατρο ……. μόλις τις πρωινές ώρες της ...​ έχοντας εν τω μεταξύ διαγνωσθεί από τον ειδικευόμενο ιατρό, εσφαλμένως, ως υποστάς απλό τραύμα κερατοειδούς, αντί διαμπερούς (που ήταν σοβαρότερο και απαιτούσε διαφορετική αντιμετώπιση). Κατ’ αυτόν τον τρόπο, το ιατρικό προσωπικό του εκκαλούντος Νοσοκομείου παρέβη την ως άνω υποχρέωσή του, αφού ενεργώντας αντιθέτως προς τους κανόνες της ιατρικής επιστήμης, καθυστέρησε την παροχή προς τον εφεσίβλητο επείγουσας ιατρικής βοήθειας από κατάλληλο ιατρό, ήτοι ιατρό ειδικό οφθαλμίατρο, χωρίς να προκύπτει ότι συνέτρεχαν λόγοι δικαιολογούντες την καθυστέρηση αυτή, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η πιθανότητα εμφανίσεως επιπλοκών και να μειωθεί η (κατά την συνήθη πορεία των πραγμάτων μικρή) πιθανότητα ιάσεως του οφθαλμού του εφεσιβλήτου.

Επειδή, κατά συνέπεια των ανωτέρω, δεδομένου ότι δεν απεδείχθη πως το εν λόγω ατύχημα και οι συνέπειές του (τραυματισμός εφεσιβλήτου- πλημμελής ιατρική περίθαλψη- απώλεια οράσεως αριστερού οφθαλμού) οφείλονταν σε τυχηρό γεγονός ή γεγονός ανωτέρας βίας, αλλά αντιθέτως, οφείλονταν σε παράνομη πράξη οργάνου του Ελληνικού Δημοσίου (στρατιωτικού), κατά την άσκηση των καθηκόντων του (εργασίες συντηρήσεως υλικού κατόπιν αρμοδίως δοθείσης διαταγής), καθώς και σε παράνομες πράξεις και παραλείψεις οργάνων του Ν.Π.Δ.Δ. «……….» (ιατρικό προσωπικό Τ.Ε.Π.- Οφθαλμολογικής Κλινικής), κατά την άσκηση των καθηκόντων τους (παροχή περιθάλψεως) και συνδέονται αιτιωδώς με αυτήν, στοιχειοθετείται η ευθύνη του Ελληνικού Δημοσίου και του Γενικού Νοσοκομείου ……. για αποκατάσταση των ζημιών του εφεσιβλήτου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 105 του ΕισΝΑΚ και του ΑΚ.

Επειδή, ειδικότερα, ο εφεσίβλητος από την προπεριγραφείσα βλάβη της υγείας του (απώλεια οράσεως του αριστερού οφθαλμού) υπέστη ηθική βλάβη, προδήλως συνδεόμενη αιτιωδώς με την ως άνω παράνομη συμπεριφορά του οργάνου του Ελληνικού Δημοσίου. Η δε παράνομη συμπεριφορά των οργάνων του εκκαλούντος Νοσοκομείου δεν συνδέεται μεν αιτιωδώς με τον τραυματισμό του εφεσιβλήτου, βρίσκεται όμως σε πρόσφορη αιτιώδη συνάφεια με την επέλευση του εξ αυτού ζημιογόνου αποτελέσματος (μείωση των, ήδη μειωμένων, πιθανοτήτων ιάσεως του οφθαλμού του εφεσιβλήτου και, λόγω αυτής, επαύξηση της ηθικής του βλάβης που προήλθε από την σοβαρή απώλεια της οράσεώς του).

Επειδή, περαιτέρω, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις προπεριγραφείσες συνθήκες του τραυματισμού και της πλημμελούς νοσοκομειακής περιθάλψεως του εφεσιβλήτου, το είδος και την έκταση του τραύματος που προκλήθηκε από την ανωτέρω παράνομη συμπεριφορά (απώλεια οράσεως αριστερού οφθαλμού), την αποκλειστική υπαιτιότητα των οργάνων των εκκαλούντων για την επέλευση της ως άνω βλάβης, την διάρκεια της νοσηλείας του εφεσιβλήτου στο 424 Γ.Σ.Ν.Ε., κατά την οποία υπεβλήθη σε τρεις χειρουργικές επεμβάσεις, την πολύ νεαρή ηλικία (...), την κοινωνική, επαγγελματική, οικονομική και οικογενειακή κατάστασή του (... που υπηρετούσε την υποχρεωτική στρατιωτική του θητεία, χωρίς να προκύπτει ότι είχε προλάβει να ασκήσει κάποιο επάγγελμα), καθώς και την έλλειψη υπαιτιότητός του, το Δικαστήριο κρίνει ότι η εύλογη χρηματική ικανοποίηση της κατά τα ανωτέρω ηθικής βλάβης του εφεσιβλήτου πρέπει να προσδιορισθεί σε 80.000 ευρώ, όπως νομίμως και ορθώς έκρινε και το πρωτοβάθμιο δικαστήριο με την εκκαλουμένη απόφαση, αναγνωρίζοντας ότι το ανωτέρω ποσό, οφείλεται από τα εκκαλούντα, ευθυνόμενα αλληλεγγύως και εις ολόκληρον, στον εφεσίβλητο, νομιμοτόκως από της (επιμελεία του εφεσιβλήτου) επιδόσεως της αγωγής σε αυτά, απορριπτομένων ως αβασίμων των όσων περί του αντιθέτου προβάλλουν τα εκκαλούντα.

Επειδή, εξ άλλου, λαμβάνοντας ειδικότερα υπ’ όψιν ότι η απώλεια οράσεως στον αριστερό οφθαλμό του εφεσιβλήτου συνιστά, παρά την διατήρηση του οφθαλμού, μόνιμη παραμόρφωση του σώματός του και, ιδίως λόγω του νεαρού της ηλικίας του (... ετών), θα επιδράσει, κατά την συνήθη πορεία των πραγμάτων, δυσμενώς στο μέλλον του, δηλαδή στην οικονομική και κοινωνική ζωή του (επαγγελματική αποκατάσταση, κοινωνικές συναναστροφές, σύναψη σχέσεων, δημιουργία οικογένειας), το Δικαστήριο κρίνει ότι το Ελληνικό Δημόσιο και το Γενικό Νοσοκομείο ……… ευθύνονται και για καταβολή της ιδιαίτερης αυτοτελούς χρηματικής παροχής του άρθρου 931 του ΑΚ, η οποία πρέπει να προσδιορισθεί στο ποσό των 20.000 ευρώ, όπως νομίμως και ορθώς έκρινε το πρωτοβάθμιο δικαστήριο με την εκκαλουμένη απόφαση, αναγνωρίζοντας ότι το ανωτέρω ποσό, οφείλεται από τα εκκαλούντα στον εφεσίβλητο, νομιμοτόκως από της (επιμελεία του εφεσιβλήτου) επιδόσεως της αγωγής σε αυτά.

Επειδή, κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει οι κρινόμενες εφέσεις να απορριφθούν, ως αβάσιμες, αλλά, κατ’ εκτίμηση των περιστάσεων, να απαλλαγούν τα εκκαλούντα από τα δικαστικά έξοδα του εφεσιβλήτου (άρθρο 275 παρ. 1 του ΚΔΔικ).

ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ

Συνεκδικάζει τις …….. (…………) και ………… (………) εφέσεις.

Απορρίπτει αυτές.

Απαλλάσσει τα εκκαλούντα από τα δικαστικά έξοδα του εφεσιβλήτου.

Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Κομοτηνή, την 1-3-2022.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

και λόγω αφυπηρετήσεως αυτού και της αρχαιότερης δικαστού της συνθέσεως,

το μέλος και εισηγητής