GDPR, μηχανισμός μίας στάσης και εξουσία εποπτικών αρχών για κίνηση ένδικων διαδικασιών (Προτάσεις γεν. εισαγγελέα ΔΕΕ)

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Με τις δημοσιευθείσες στις 13-01-2021 προτάσεις του, ο γενικός εισαγγελέας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Michal Bobek πρότεινε στο Δικαστήριο να αποφανθεί ότι η αρχή προστασίας δεδομένων στο κράτος όπου ο ελεγκτής δεδομένων ή ο υπεύθυνος για την επεξεργασία τους  έχει την κύρια εγκατάσταση στην ΕΕ έχει γενική αρμοδιότητα να κινήσει δικαστική διαδικασία για παραβάσεις του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 [Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (ΓΚΠΔ)] σε σχέση με διασυνοριακή επεξεργασία δεδομένων.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον γεν. εισαγγελέα, οι λοιπές ενδιαφερόμενες εθνικές αρχές προστασίας δεδομένων δικαιούνται να κινήσουν τέτοια διαδικασία στο αντίστοιχο κράτος μέλος τους σε περιπτώσεις όπου ο ΓΚΠΔ ειδικά τους το επιτρέπει.

Ιστορικό της υπόθεσης

Τον Σεπτέμβριο του 2015, η βελγική αρχή προστασίας δεδομένων προσέφυγε ενώπιον των βελγικών δικαστηρίων κατά εταιριών που ανήκουν στον όμιλο Facebook, δηλαδή κατά της Facebook Inc., της Facebook Ireland Ltd., που είναι η κύρια εγκατάσταση του ομίλου στην ΕΕ, και της Facebook Belgium BVBA. Στο πλαίσιο των διαδικασιών αυτών, η αρχή προστασίας δεδομένων ζήτησε η Facebook να υποχρεωθεί να παύσει, όσον αφορά οποιονδήποτε χρήστη διαδικτύου εγκατεστημένο στο Βέλγιο, την εγκατάσταση cookies, χωρίς την συγκατάθεσή τους, στην συσκευή που χρησιμοποιούν όταν επισκέπτονται ιστοσελίδες του διαδικτυακού τόπου Facebook.com ή ιστοσελίδες τρίτων, καθώς και την συλλογή δεδομένων μέσω τεχνολογιών, όπως τα social plugins και τα pixel σε ιστοσελίδες τρίτων με υπερβολικό τρόπο. Επιπρόσθετα, ζήτησε την καταστροφή όλων των προσωπικών δεδομένων που αποκτήθηκαν μέσω cookies και social plugins για κάθε χρήστη διαδικτύου εγκατεστημένο στο Βέλγιο.

Οι εν λόγω διαδικασίες εκκρεμούν επί του παρόντος ενώπιον του Hof van beroep te Brussel (Εφετείου Βρυξελλών, Βέλγιο) με το πεδίο εφαρμογής τους, ωστόσο, να περιορίζεται στην Facebook Belgium, καθώς το δικαστήριο αυτό διαπίστωσε προηγουμένως ότι δεν έχει διεθνή δικαιοδοσία να κρίνει επί των αιτημάτων της αγωγής που αφορούν την Facebook ΙΝC και την Facebook Ireland Ltd. 

Στο πλαίσιο αυτό, η Facebook Belgium ισχυρίζεται ότι, από την ημερομηνία που ο ΓΚΠΔ τέθηκε σε εφαρμογή (25η Μαΐου 2018), η βελγική αρχή προστασίας δεδομένων έχει χάσει την αρμοδιότητα να κινεί τις συγκεκριμένες δικαστικές διαδικασίες κατά της Facebook. Υποστηρίζει ότι, βάσει του ΓΚΠΔ, μόνο η αρχή προστασίας δεδομένων του κράτους όπου η Facebook έχει κύρια εγκατάσταση στην ΕΕ (η λεγόμενη ‘επικεφαλής’ εποπτική αρχή προστασίας δεδομένων στην ΕΕ για την Facebook), δηλαδή, η Ιρλανδική Επιτροπή προστασίας δεδομένων, δύναται να κινήσει δικαστικές διαδικασίες κατά της  Facebook για παραβάσεις του ΓΚΠΔ όσον αφορά την διασυνοριακή επεξεργασία δεδομένων.

Yπό αυτές τις συνθήκες, το Eφετείο Βρυξελλών ερωτά το Δικαστήριο εάν ο ΓΚΠΔ εμποδίζει πράγματι μια εθνική αρχή προστασίας δεδομένων που δεν αποτελεί την επικεφαλής αρχή προστασίας δεδομένων από το να κινεί δικαστικές διαδικασίες στο κράτος μέλος της για παραβάσεις των κανόνων του όσον αφορά την διασυνοριακή επεξεργασία δεδομένων.

Προτάσεις γεν. εισαγγελέα ΔΕΕ

Με τις δημοσιευθείσες προτάσεις του, ο γενικός εισαγγελέας ΔΕΕ Michal Bobek, πρώτον, διαπίστωσε ότι οι διατάξεις του ΓΚΠΔ επιτρέπουν στην εποπτική αρχή κράτους μέλους να προσφύγει ενώπιον δικαστηρίου του κράτους αυτού για προβαλλόμενη παράβαση του κανονισμού σε σχέση με διασυνοριακή επεξεργασία δεδομένων, μολονότι η ίδια δεν είναι η επικεφαλής εποπτική αρχή, εφόσον αυτό γίνεται στις περιπτώσεις και σύμφωνα με τις διαδικασίες που προβλέπονται στον εν λόγω κανονισμό. 

Δεύτερον, σύμφωνα με τον γεν. εισαγγελέα, ο ΓΚΠΔ απαγορεύει σε εποπτική αρχή να συνεχίσει ένδικη διαδικασία η οποία κινήθηκε μεν πριν από την ημερομηνία κατά την οποία τέθηκε σε εφαρμογή ο κανονισμός, αλλά αφορά συμπεριφορές μεταγενέστερες της ημερομηνίας αυτής.

Tρίτον, ο γεν. εισαγγελέας κατέληξε ότι το άρθρο 58, παράγραφος 5, του ΓΚΠΔ έχει άμεσο αποτέλεσμα, στο μέτρο που εθνική εποπτική αρχή μπορεί να το επικαλεστεί προκειμένου να κινήσει ή να συνεχίσει ένδικη διαδικασία ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων, ακόμη και αν η διάταξη αυτή δεν έχει μεταφερθεί ειδικώς στο εθνικό δίκαιο.

Γίνεται υπόμνηση ότι οι προτάσεις του γενικού εισαγγελέα δεν δεσμεύουν το Δικαστήριο. Έργο του γενικού εισαγγελέα είναι να προτείνει στο Δικαστήριο, με πλήρη ανεξαρτησία, νομική λύση για την υπόθεση που του έχει ανατεθεί. Η υπόθεση τελεί υπό διάσκεψη στο Δικαστήριο, ενώ η απόφαση θα εκδοθεί αργότερα.

Υπενθυμίζεται ακόμα ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.

Το πλήρες κείμενο των προτάσεων είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο CURIA