Στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο παραπέμπεται η υπόθεση του Σκοπευτηρίου Καισαριανής (ΣτΕ Ολομ. 2362/2017)

Αναδημοσίευση από humanrightscaselaw.gr

ΣτΕ Ολομ. 2362/2017 (παραπεμπτική στο Α.Ε.Δ., λόγω αντίθεσης προς την ΑΠ 20/2001)

Δικαίωμα περιουσίας – Ανάκληση, δια νόμου του 1987, της παραχώρησης, με νόμο του 1930, κυριότητας έκτασης στην Πανελλήνια Σκοπευτική Εταιρεία

Οι διατάξεις του άρθρου 50 του ν. 1731/1987, με τις οποίες ανακλήθηκε η παραχώρηση προς το αναιρεσίβλητο σωματείο της κυριότητας γηπέδου 710 στρεμμάτων στην περιφέρεια του Δήμου Καισαριανής, σε όση έκταση αυτό είχε απομείνει κατά τον χρόνο δημοσίευσης του νόμου, δεν προσκρούουν στις διατάξεις του άρθρου 17 του Συντάγματος, διότι από τις διατάξεις του ν. 4778/1930 προκύπτει ότι με τον νόμο αυτόν δεν μεταβιβάσθηκε στην Πανελλήνια Σκοπευτική Εταιρεία οριστικά, ήτοι χωρίς τη δυνατότητα ανάκλησης της παραχώρησης, το δικαίωμα κυριότητας επί της επίμαχης έκτασης.

Αντιθέτως, όπως συνάγεται από τους όρους της παραχώρησης, προκειμένου να ικανοποιηθεί επιτακτικός σκοπός δημοσίου συμφέροντος, συνιστάμενος στην εκπαίδευση των στρατιωτικών μονάδων και των πολιτών στη σκοποβολή για λόγους εθνικής άμυνας, με τον ν. 4778/1930 μεταβιβάσθηκε στο αναιρεσίβλητο σωματείο μετακλητό δικαίωμα κυριότητας, δηλαδή δυνάμενο να ανακληθεί για τον εφεξής χρόνο.

Τα ανωτέρω προκύπτουν από τον σκοπό του νόμου, αλλά και από διάφορες επιμέρους διατάξεις του.

Επομένως, εξ αντιδιαστολής συνάγεται ότι, αν οι επικρατούσες στη χώρα συνθήκες στον συγκεκριμένο τομέα μεταβληθούν ριζικά, αν δηλαδή, κατά την εκτίμηση του νομοθέτη, «η εξάσκησις των πολιτών εις την σκοποβολήν» παύσει να «αποτελεί σπουδαίον παράγοντα της προετοιμασίας του έθνους δια την άμυνάν του», δεν κωλύεται ο νομοθέτης να ανακαλέσει την παραχώρηση.

Τέλος, οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν με το ν. 4778/1930 στην ελεύθερη χρήση και διάθεση του προαναφερθέντος ακινήτου, και μάλιστα πριν από την ισχύ του Αστικού Κώδικα, ήσαν ουσιώδεις και, καταρχήν, προσιδιάζουν μόνο σε δημόσια πράγματα, τα οποία έχουν καθιερωθεί για την εκπλήρωση ειδικού δημόσιου σκοπού.

Συνεπώς, το παραχωρηθέν με τον ν. 4778/1930 δικαίωμα δεν ήταν το δικαίωμα της πλήρους και ανεμπόδιστης, κατά το ιδιωτικό δίκαιο, κυριότητας, αλλά ιδιόρρυθμο δικαίωμα κυριότητας, που παραχωρήθηκε από το νόμο, και όχι με πράξη ιδιωτικής βουλήσεως, και εμπεριείχε αυτονοήτως επιφύλαξη ανάκλησης αν οι λόγοι δημοσίου συμφέροντος που υπαγόρευσαν την παραχώρηση εκλείψουν λόγω πλήρους μεταβολής των συνθηκών και εκτιμήσεων που οδήγησαν στην παραχώρηση αυτή.

Η ανάκληση δε της παραχώρησης, υπό τα ανωτέρω δεδομένα, ήταν επιτρεπτή, παρά τη μεταγραφή του σχετικού παραχωρητηρίου συμβολαίου, και δεν αντίκειται στις προστατευτικές της ιδιοκτησίας συνταγματικές διατάξεις, διότι δεν αφαιρέθηκε νομίμως κτηθείσα κυριότητα, αλλά κατ’ ουσίαν ανακλήθηκε ο τίτλος που αποτέλεσε τη νόμιμη προϋπόθεση της κυριότητας επί της παραχωρηθείσας έκτασης.

Περαιτέρω, η ανάκληση της παραχώρησης δεν εμποδίζεται ούτε από την πάροδο μακρού χρόνου από την παραχώρηση, ενώ το γεγονός ότι εξέλιπε ο ειδικός δημόσιος σκοπός για τον οποίο είχε παραχωρηθεί η κυριότητα του επίδικου γηπέδου εξετάζεται αντικειμενικώς και ανεξαρτήτως υπαιτιότητας του αναιρεσίβλητου σωματείου.

Επίσης, η επίμαχη ανάκληση δεν προσκρούει στην αρχή της χρηστής διοίκησης ή στην αρχή της προστατευόμενης εμπιστοσύνης, διότι η ύπαρξη του ειδικού σκοπού για τον οποίο είχε παραχωρηθεί η κυριότητα του γηπέδου αποτελεί νόμιμη προϋπόθεση διατήρησης ισχυρής της παραχώρησης .

Τέλος, η επίμαχη ανάκληση της παραχώρησης της κυριότητας του γηπέδου δεν προσκρούει ούτε στις διατάξεις του άρθρου 1 του ΠΠΠ ΕΣΔΑ, οι οποίες δεν αποκλείουν την ανάκληση παραχώρησης κυριότητας δημόσιας έκτασης, που είχε λάβει χώρα χωρίς αντάλλαγμα, για τον λόγο ότι εξέλιπε ο ειδικός δημόσιος σκοπός της παραχώρησης, έστω και μετά την παρέλευση μεγάλου χρονικού διαστήματος.

Παραπέμπεται στο ΑΕΔ η επίλυση των ζητημάτων περί την έννοια των διατάξεων των άρθρων 1 έως 5 του ν. 4778/1930 και της συνταγματικότητας του άρθρου 50 του ν. 1731/1987.