Υπόκειται σε ΦΠΑ η παράδοση θερμότητας από ένωση ιδιοκτητών οριζόντιων ιδιοκτησιών στους ιδιοκτήτες που μετέχουν στην ένωση αυτή;

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Με τη δημοσιευθείσα στις 17-12-2020 απόφασή του, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) αποφάνθηκε ότι η παράδοση θερμότητας από ένωση ιδιοκτητών οριζόντιων ιδιοκτησιών στους ιδιοκτήτες που μετέχουν στην ένωση αυτή υπόκειται σε ΦΠΑ.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το ΔΕΕ, μια τέτοια οικονομική δραστηριότητα δεν εμπίπτει στην προβλεπόμενη από την οδηγία ΦΠΑ απαλλαγή των πάσης φύσεως μισθώσεων.

Ιστορικό της υπόθεσης

H WEG Tevesstraße, ένωση ιδιοκτητών οριζόντιων ιδιοκτησιών και τμημάτων ενός ακινήτου, στην οποία μετέχουν μία εταιρία περιορισμένης ευθύνης, μία δημόσια αρχή και ένας δήμος, εκμεταλλεύεται, επί του οικοπέδου που ανήκει στα μέλη της, μονάδα συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας. Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια παραδίδεται από τη WEG Tevesstraße σε εταιρία διανομής ενέργειας, αλλά η παραγόμενη θερμότητα παραδίδεται στα μέλη της WEG Tevesstraße.

Όσον αφορά την παράδοση της θερμότητας, η Finanzamt Villingen-Schwenningen (φορολογική αρχή του Villingen-Schwenningen, Γερμανία) αρνήθηκε την έκπτωση του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) που είχε καταβληθεί ως φόρος εισροών στο πλαίσιο της απόκτησης και της εκμετάλλευσης της μονάδας συμπαραγωγής, με την αιτιολογία ότι η παράδοση θερμότητας από ένωση ιδιοκτητών στους ιδιοκτήτες που μετέχουν σε αυτή είναι πράξη που απαλλάσσεται από τον ΦΠΑ, σύμφωνα με τον γερμανικό νόμο περί φόρου κύκλου εργασιών. Αντιθέτως, η Finanzamt Villingen-Schwenningen έκανε δεκτή την έκπτωση του ΦΠΑ εισροών για το τμήμα του φόρου που αφορούσε την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Το Finanzgericht Baden-Württemberg (φορολογικό δικαστήριο Βάδης-Βυρτεμβέργης, Γερμανία), ενώπιον του οποίου προσέφυγε η WEG Tevesstraße, υπέβαλε στο Δικαστήριο το ερώτημα αν η οδηγία ΦΠΑ [οδηγία 2006/112/ΕΚ σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 2009/162/ΕΕ] αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση η οποία απαλλάσσει από τον ΦΠΑ την παράδοση θερμότητας από ένωση ιδιοκτητών οριζόντιων ιδιοκτησιών στους ιδιοκτήτες που μετέχουν στην ένωση αυτή.

Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Με την απόφασή του αυτή, το Δικαστήριο απάντησε στο υποβληθέν ερώτημα καταφατικά.

Το Δικαστήριο επισήμανε, κατ’ αρχάς, ότι η οδηγία ΦΠΑ τυγχάνει εν προκειμένω εφαρμογής και ότι η επίμαχη παράδοση θερμότητας συνιστά παράδοση αγαθού, υποκείμενη κατ’ αρχήν σε ΦΠΑ.

Το Δικαστήριο επισήμανε επ’ αυτού ότι η παράδοση θερμότητας από την WEG Tevesstraße συνιστά οικονομική δραστηριότητα. Πράγματι, αφενός, φαίνεται ότι όσοι μετέχουν στην ένωση καταβάλλουν σε αυτήν αντιπαροχή βάσει της ατομικής κατανάλωσης θερμότητας. Αφετέρου, είναι αδιάφορο αν η εν λόγω δραστηριότητα γίνεται με σκοπό να αποφέρει κέρδος και, ακόμη και αν υποτεθεί ότι πρόκειται για καθήκοντα που ανατίθενται από την εθνική νομοθεσία, το γεγονός αυτό δεν ασκεί αφ’ εαυτού επιρροή στον χαρακτηρισμό της εν λόγω δραστηριότητας ως οικονομικής δραστηριότητας.

Εν συνεχεία, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η διάταξη της οδηγίας ΦΠΑ κατά την οποία τα κράτη μέλη απαλλάσσουν από τον ΦΠΑ «τις πάσης φύσεως μισθώσεις ακινήτων» δεν επιτρέπει να απαλλαγεί από τον ΦΠΑ η παράδοση θερμότητας από ένωση ιδιοκτητών οριζόντιων ιδιοκτησιών στους ιδιοκτήτες που μετέχουν στην ένωση αυτή, όπως προβλέπει ο γερμανικός νόμος περί φόρου κύκλου εργασιών.

Ειδικότερα, η απαλλαγή που προβλέπεται από την οδηγία ΦΠΑ εξηγείται από το ότι η μίσθωση ακινήτων, καίτοι συνιστά οικονομική δραστηριότητα, αποτελεί κατά κανόνα μια σχετικώς παθητική δραστηριότητα που δεν παράγει σημαντική προστιθέμενη αξία.

Εν προκειμένω, η WEG Tevesstraße, προβαίνοντας στην παράδοση θερμότητας, πωλεί απλώς ενσώματο αγαθό το οποίο αποτελεί τον καρπό από την εκμετάλλευση άλλου ενσώματου αγαθού, αγαθού το οποίο είναι, βεβαίως, ακίνητο, χωρίς ωστόσο να παρέχει στους αγοραστές της θερμότητας, ήτοι στους ιδιοκτήτες που μετέχουν στην εν λόγω ένωση, το δικαίωμα να κατέχουν ακίνητο, εν προκειμένω τη μονάδα συμπαραγωγής, και να αποκλείουν κάθε άλλο πρόσωπο από την απόλαυση τέτοιου δικαιώματος.

Το Δικαστήριο πρόσθεσε ότι η προβλεπόμενη στον γερμανικό νόμο περί φόρου κύκλου εργασιών απαλλαγή από τον ΦΠΑ για την παράδοση θερμότητας από ένωση ιδιοκτητών οριζόντιων ιδιοκτησιών στα μέλη της δεν μπορεί να δικαιολογηθεί βάσει δήλωσης του Συμβουλίου και της Επιτροπής που έχει περιληφθεί στα πρακτικά συνόδου του Συμβουλίου το 19771, κατά την οποία τα κράτη μέλη μπορούν να προβλέψουν μια τέτοια απαλλαγή. Συγκεκριμένα, ούτε η ισχύουσα οδηγία ΦΠΑ ούτε η οδηγία την οποία αυτή αντικατέστησε περιλαμβάνουν την παραμικρή ένδειξη που θα επέτρεπε να συναχθεί ότι το περιεχόμενο της εν λόγω δήλωσης βρήκε έκφραση στο κείμενο των οδηγιών αυτών.

Γίνεται υπόμνηση ότι η διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως παρέχει στα δικαστήρια των κρατών μελών τη δυνατότητα να υποβάλουν στο Δικαστήριο, στο πλαίσιο της ένδικης διαφοράς της οποίας έχουν επιληφθεί, ερώτημα σχετικό με την ερμηνεία του δικαίου της Ένωσης ή με το κύρος πράξεως οργάνου της Ένωσης. Το Δικαστήριο δεν αποφαίνεται επί της διαφοράς που εκκρεμεί ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου. Στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να επιλύσει τη διαφορά αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την απόφαση του Δικαστηρίου. Η απόφαση αυτή δεσμεύει, ομοίως, άλλα εθνικά δικαστήρια ενώπιον των οποίων ανακύπτει παρόμοιο ζήτημα.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα CURIA

• 1. Πρακτικά υπ’ αριθ. 7 της συνόδου του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 17ης Μαΐου 1977, σχετικά με το άρθρο 13 της έκτης οδηγίας.