Άρθρο 16 - Κώδικας Ποινικής Δικονομίας - Ποιοι και πότε προτείνουν την εξαίρεση

1. Δικαίωμα να προτείνουν την εξαίρεση έχουν ο εισαγ­γελέας, ο κατηγορούμενος, ο πολιτικός ενάγων και ο αστι­κός υπεύθυνος.

2. Η αίτηση για εξαίρεση υποβάλλεται: στο στάδιο της ανάκρισης έως την παράδοση των έγγραφων από τον ανα­κριτή στον εισαγγελέα μετά την τελευταία ανακριτική πρά­ξη (άρθρο 308), στην κύρια διαδικασία πριν αρχίσει η συ­ζήτηση (άρθρο 339) και, τέλος, στη διαδικασία του δικαστι­κού συμβουλίου πριν από την έκδοση του βουλεύματος. Γι' αυτό το σκοπό οι διάδικοι έχουν το δικαίωμα να πληροφορηθούν τη σύνθεση του συμβουλίου από τη στιγμή που ο εισαγγελέας υποβάλλει σ' αυτό την πρότασή του. Αν η αίτηση αφορά την εξαίρεση ολοκλήρου του πολυμελούς δικαστηρίου (άρθρο 136 εδ. α'), ή περισσότερα από ένα μέλη αυτού, η κατάθεσή της γίνεται τουλάχιστον οκτώ (8) μέρες πριν από την ημέρα που έχει προσδιοριστεί για τη συζήτηση της υπόθεσης.

3. Οι αιτήσεις εξαίρεσης κατά των δικαστικών προσώπων που συμπράττουν ή πρόκειται να συμπράξουν στην ίδια υπόθεση υποβάλλονται εφάπαξ ως προς όλους τους λόγους εξαίρεσης και καθ' όλων των προσώπων αυτών πριν από την επιχείρηση της διαδικαστικής ενέργειας. Το δικαστήριο ή το δικαστικό συμβούλιο αποφαίνονται με ενιαία απόφαση. Κάθε μεταγενέστερη αίτηση δεν λαμβάνεται υπόψη και απορρίπτεται ως απαράδεκτη από το ίδιο δικαστήριο ή συμβούλιο εκτός αν ταυτόχρονα αποδεικνύεται ότι ο λόγος εξαίρεσης έγινε γνωστός ή ανέκυψε μεταγενέστερα. Όταν η αίτηση εξαίρεσης κατά ενός, περισσοτέρων ή όλων των μελών του δικαστηρίου ή του συμβουλίου, κρίνεται ότι είναι αόριστη ως προς τα πραγματικά γεγονότα ή προδήλως ανεπίδεκτη εκτίμησης ή ασκείται καταχρηστικά απορρίπτεται στην ίδια συνεδρίαση από την ίδια σύνθεση του δικαστηρίου ή συμβουλίου στο οποίο υποβάλλεται.

4. Δεν επιτρέπεται αίτηση εξαίρεσης: α) μελών ή του εισαγγελέα ή του γραμματέα του δικαστηρίου ή του δικα­στικού συμβουλίου, που αποφασίζει για την αίτηση εξαίρε­σης κατά το άρθρο 20, β) τόσων μελών από καθένα των ποινικών τμημάτων του Αρείου Πάγου, ώστε με τα λοιπά μέλη να μην είναι δυνατή η συγκρότηση του δικαστηρίου κατά τον κανονισμό λειτουργίας του Αρείου Πάγου, γ) περισσοτέρων των πέντε αντεισαγγελέων του Αρείου Πάγου, δ) περισσοτέρων των οκτώ δικαστών ή δύο εισαγγελέων συνολικά για κάθε δικαστήριο ή εισαγγελία, όπου υπηρε­τούν πράγματι τουλάχιστον δώδεκα δικαστές ή τρεις εισαγ­γελείς αντίστοιχα, ε) περισσοτέρων των τεσσάρων δικασ­τών για κάθε δικαστήριο στο οποίο υπηρετούν τουλάχισ­τον επτά δικαστές και περισσοτέρων των δύο όταν υπηρε­τούν λιγότεροι των επτά δικαστών.