Δικαστήριο ΕΕ: Παράνομη η αποζημίωση των δικαιούχων μέσω συστήματος χρηματοδοτήσεως από τον δημόσιο προϋπολογισμό

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε ότι η αποζημίωση των δικαιούχων πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων, μέσω συστήματος χρηματοδότησης από τον δημόσιο προϋπολογισμό, είναι αντίθετη με το δίκαιο της ΕΕ (Απόφαση C-470/14).

Σύμφωνα με το ΔΕΕ, η υπαγωγή της δίκαιης αποζημίωσης που προορίζεται για τους δικαιούχους σε ένα τέτοιο σύστημα χρηματοδότησης, δεν διασφαλίζει ότι το κόστος της δίκαιης αποζημιώσεως αυτής βαρύνει μόνον τους χρήστες αντιγράφων για ιδιωτική χρήση.

Ιστορικό

Σύμφωνα με την Οδηγία 2001/29/ΕΚ, τα κράτη μέλη πρέπει μεταξύ άλλων να διασφαλίζουν στους δικαιούχους πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων, το αποκλειστικό δικαίωμα να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν την αναπαραγωγή των έργων τους.

Ωστόσο, δύνανται να θεσπίζουν εξαιρέσεις από το αποκλειστικό αυτό δικαίωμα αναπαραγωγής, ιδίως για τις αναπαραγωγές που πραγματοποιούνται από φυσικά πρόσωπα για ιδιωτική χρήση και για μη εμπορικούς σκοπούς («εξαίρεση της ιδιωτικής αντιγραφής»). Στην περίπτωση αυτή, οι δικαιούχοι πρέπει να λαμβάνουν δίκαιη αποζημίωση.

Από το 2012, η δίκαιη αποζημίωση για ιδιωτική αντιγραφή στην Ισπανία χρηματοδοτείται από τον γενικό κρατικό προϋπολογισμό, με το ποσό της αποζημιώσεως να προσδιορίζεται ετησίως εντός των ορίων του προϋπολογισμού που τίθενται για κάθε οικονομικό έτος.

Έπειτα από αίτημα εταιρειών συλλογικής διαχειρίσεως δικαιωμάτων δημιουργών για να ακυρωθεί η επίμαχη κανονιστική ρύθμιση, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας ζήτησε από το Δικαστήριο της ΕΕ να διευκρινίσει αν η οδηγία 2001/29 αντιτίθεται στο σύστημα αυτό.

Απόφαση

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η οδηγία πράγματι αντιτίθεται σε ένα τέτοιο σύστημα, καθόσον το σύστημα αυτό δεν διασφαλίζει ότι το κόστος της δίκαιης αποζημιώσεως βαρύνει, εν τέλει, τους χρήστες αντιγράφων για ιδιωτική χρήση.

Το Δικαστήριο υπογραμμίζει ότι η οδηγία δεν αντιτίθεται, κατ’ αρχήν, στην επιλογή, εκ μέρους των κρατών μελών που έχουν αποφασίσει να θεσπίσουν την εξαίρεση της ιδιωτικής αντιγραφής, της χρηματοδοτήσεως από τον προϋπολογισμό τους (λύση η οποία έχει επιλεγεί επίσης στην Εσθονία, στη Φινλανδία και στη Νορβηγία).

Εντούτοις, το ΔΕΕ επισημαίνει ότι η εξαίρεση της ιδιωτικής αντιγραφής έχει προβλεφθεί αποκλειστικώς υπέρ των φυσικών προσώπων που προβαίνουν ή έχουν τη δυνατότητα να προβαίνουν στην αναπαραγωγή προστατευομένων έργων ή άλλων αντικειμένων, για ιδιωτική χρήση και για μη εμπορικούς σκοπούς.

Από την άλλη πλευρά, τα νομικά πρόσωπα αποκλείονται από το ευεργέτημα της εξαιρέσεως αυτής.

Στο πλαίσιο αυτό, μολονότι βεβαίως τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να θεσπίσουν σύστημα κατά το οποίο τα νομικά πρόσωπα, υπό ορισμένες προϋποθέσεις και για πρακτικούς λόγους, οφείλουν να χρηματοδοτούν τη δίκαιη αποζημίωση, τα εν λόγω νομικά πρόσωπα δεν είναι δυνατόν να παραμείνουν εν τέλει οφειλέτες της επιβαρύνσεως αυτής.

Εν προκειμένω, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας επισημαίνει ότι το σύστημα χρηματοδοτήσεως της δίκαιης αποζημιώσεως από τον ισπανικό προϋπολογισμό δεν διασφαλίζει ότι το κόστος της αποζημιώσεως φέρουν, εν τέλει, μόνον οι χρήστες των αντιγράφων για ιδιωτική χρήση.

Πράγματι, εφόσον δεν υπάρχει διάθεση συγκεκριμένων εσόδων για συγκεκριμένες δαπάνες, η θέση του προϋπολογισμού που προορίζεται για την καταβολή της δίκαιης αποζημιώσεως πρέπει να θεωρείται ως χρηματοδοτούμενη από όλους τους πόρους που έχουν εγγραφεί στον γενικό κρατικό υπολογισμό και από το σύνολο των φορολογουμένων, μεταξύ των οποίων τα νομικά πρόσωπα.

Ολόκληρη την απόφαση μπορείτε να βρείτε εδώ.