Αδήλωτη εργασία: Διευκρινίσεις για τις νέες διατάξεις από τον ΕΦΚΑ

Με εγκύκλιό του ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης παρέχει διευκρινίσεις σχετικά με την εφαρμογή των νέων διατάξεων (Ν. 4554/18) για την αντιμετώπιση της Αδήλωτης Εργασίας.

Διαβάστε σχετικά: Πώς επιβάλλονται τα πρόστιμα για την αδήλωτη εργασία; (Υπουργική Απόφαση)

Αναλυτικά η εγκύκλιος:

Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 5-8 του Ν. 4554/18, όπως ισχύουν, και της υπ’ αριθ. 43614/996/09-08-2018 Υπουργικής Απόφασης (ΦΕΚ τ.Β’ 3521/21-08-2018), θεσπίζεται νέο πλαίσιο αντιμετώπισης της αδήλωτης εργασίας, καθορίζεται η διαδικασία επιβολής των διοικητικών κυρώσεων και επαναπροσδιορίζεται το ύψος των επιβαλλόμενων προστίμων.

Ως εκ τούτου, σας κοινοποιούμε τις ανωτέρω διατάξεις και σας παρέχουμε τις κάτωθι οδηγίες για την εφαρμογή τους

ΓΕΝΙΚΑ

Μέσω του κοινοποιούμενου νόμου καθιερώνονται νέα δεδομένα στην αντιμετώπιση τόσο της αδήλωτης όσο και της υποδηλωμένης εργασίας, ενώ εντατικοποιείται η προσπάθεια της οικιοθελούς συμμόρφωσης των εργοδοτών. Στο πλαίσιο αυτό, στοχοποιούνται οι κατ’ εξακολούθηση παραβάτες εργοδότες, για τους οποίους προβλέπεται η κλιμακωτή αύξηση του ποσού του προστίμου, ανάλογα με τη συχνότητα υποτροπής τους. 

Παράλληλα, προωθείται το καθεστώς της πλήρους απασχόλησης των εργαζομένων, καθώς παρέχεται στους εργοδότες το δικαίωμα της έκπτωσης του προστίμου, εφόσον προβούν στην πρόσληψη του απασχολούμενου που εντοπίστηκε ως αδήλωτος, με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας πλήρους απασχόλησης.

Στην κατεύθυνση της διασφάλισης και της πληρέστερης προστασίας των ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων, συνηγορεί επίσης και η καθιέρωση μαχητού τεκμηρίου που εισάγεται με τον νέο νόμο, πως η σχέση εργασίας του απασχολούμενου που εντοπίστηκε ως αδήλωτος, έχει διαρκέσει τρεις μήνες πριν την ημερομηνία του επιτόπιου ελέγχου.

Στα πλαίσια επίτευξης της προώθησης και της προστασίας των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων, όπως αναφέρθηκαν παραπάνω, θεσμοθετούνται επιπλέον διαδικασίες συνέργειας, καθώς και δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ των ελεγκτικών μηχανισμών αρμοδιότητας Υπουργείου Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ε.Φ.Κ.Α. και Σ.ΕΠ.Ε.), εφόσον μέσω του νέου νόμου αναδεικνύεται η έμφαση στην επίλυση των ζητημάτων της ανασφάλιστης και υποδηλωμένης εργασίας.

1. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΒΟΛΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΚΥΡΩΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ ΑΔΗΛΩΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ειδικότερα, με το νέο θεσμικό πλαίσιο, ρυθμίζονται:

1.1 Ύψος Επιβαλλόμενων Προστίμων για Αδήλωτη Εργασία

Α. Βασικό Ποσό Προστίμου

Με την παρ. 1 του άρθρου 5 του Ν. 4554/2018, καθορίζεται το ύψος του επιβαλλόμενου προστίμου, το οποίο ανέρχεται στο ποσό των 10.500€, για κάθε αδήλωτο εργαζόμενο που εντοπίζεται κατά τον επιτόπιο έλεγχο και για τον οποίο διαπιστώνεται η μη αναγραφή του σε ισχύοντα πίνακα προσωπικού Ε4, ανεξαρτήτως ηλικίας και ειδικότητας.

Το εν λόγω πρόστιμο επιβάλλεται από τους αρμόδιους ελεγκτές των Π.Ε.Κ.Α. ή τους ελεγκτές των αρμοδίων υπηρεσιών του ΕΦΚΑ, κατά δέσμια αρμοδιότητα, ήτοι άμεσα και χωρίς προηγούμενη πρόσκληση του εργοδότη για παροχή εξηγήσεων.

Για τη διαπίστωση παράβασης αδήλωτης εργασίας, συντάσσεται από τα ελεγκτικά όργανα του ΕΦΚΑ, σχετικό Δελτίο Ελέγχου το οποίο συμπληρώνεται κατά τον επιτόπιο έλεγχο και επιδίδεται στον εργοδότη.

Βάσει του Δελτίου Ελέγχου αυτού, συντάσσεται η Πράξη Επιβολής Προστίμου (ΠΕΠ) στην οποία προσδιορίζονται το ύψος του προστίμου που αντιστοιχεί στην παράβαση που διαπιστώθηκε κατά τον επιτόπιο έλεγχο, καθώς και τα πλήρη στοιχεία του εργαζόμενου που βρέθηκε να απασχολείται ως αδήλωτος.

Σύμφωνα με την παρ. 3 της κοινοποιούμενης Υ.Α., η ΠΕΠ συντάσσεται και επιδίδεται στον εργοδότη εντός επτά (7) εργάσιμων ημερών από την ημέρα επίδοσης του Δελτίου Ελέγχου σε αυτόν.

Β. Υποτροπή Εργοδότη

Σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 5 του Ν. 4554/18, σε περίπτωση υποτροπής του εργοδότη, η οποία διαπιστώνεται εντός τριών (3) ετών από τον πρώτο έλεγχο που διενεργήθηκε από την ημέρα ισχύος του κοινοποιούμενου νόμου, το βασικό ποσό προστίμου των 10.500€ προσαυξάνεται ως εξής: α) κατά 100% για την πρώτη μετά την αρχική παράβαση και β) κατά 200% για κάθε μεταγενέστερη παράβαση από αυτήν της παραπάνω περίπτωσης.

1.2 Δικαίωμα και Προϋποθέσεις Έκπτωσης Προστίμου

Α. Παροχή εκπτώσεων προστίμου

Με τις διατάξεις του άρθρου 6 του Ν. 4554/18, παρέχεται το δικαίωμα της έκπτωσης στο βασικό ποσό του προστίμου, εφόσον ο εργοδότης προβεί στη σύναψη σύμβασης εξαρτημένης εργασίας πλήρους απασχόλησης με τον εργαζόμενο που εντοπίστηκε ως αδήλωτος, μέσα σε προθεσμία δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την ημέρα του ελέγχου. Έτσι, το βασικό ποσό του προστίμου μειώνεται ως εξής:

• Στο ποσό των επτά χιλιάδων ευρώ (7.000€), σε περίπτωση πρόσληψης με σύμβαση εργασίας διάρκειας τουλάχιστον τριών (3) μηνών.
• Στο ποσό των πέντε χιλιάδων ευρώ (5.000€), σε περίπτωση πρόσληψης με σύμβαση εργασίας διάρκειας τουλάχιστον έξι (6) μηνών.
• Στο ποσό των τριών χιλιάδων ευρώ (3.000€), σε περίπτωση πρόσληψης με σύμβαση εργασίας τουλάχιστον ενός (1) έτους.

Στις περιπτώσεις εποχικών εργασιών, εφόσον ο χρόνος λειτουργίας της επιχείρησης δεν επαρκεί για τη συμπλήρωση του ελάχιστα απαιτούμενου χρόνου απασχόλησης, ο εργοδότης δύναται να προβεί σε κατάτμηση της σύμβασης ορισμένου χρόνου κατά την περίοδο λειτουργίας που διενεργήθηκε ο έλεγχος και κατά την επόμενη περίοδο εποχικής λειτουργίας. Διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας περί υποχρέωσης επαναπρόσληψης εργαζομένων εποχικών επιχειρήσεων εξακολουθούν να ισχύουν. 

Β. Προθεσμίες και προϋποθέσεις για την άσκηση του δικαιώματος έκπτωσης

Προκειμένου για τη χορήγηση του δικαιώματος της έκπτωσης, ο εργοδότης αποδέχεται το πρόστιμο και παραιτείται του δικαιώματος άσκησης των προβλεπόμενων ένδικων βοηθημάτων.

Επίσης, ο εργοδότης δεν δύναται να κάνει χρήση του δικαιώματος της έκπτωσης, εφόσον υπάρχει διαπιστωμένη υποτροπή αυτού, κατά τα προβλεπόμενα στην παρ. 3 του άρθρου 5 του Ν. 4554/18, όπως περιγράφηκε παραπάνω (σχετ. 1.1 Β).

Περαιτέρω, εκτός των ανωτέρω, καθώς και της βασικής προϋπόθεσης της πρόσληψης του/των εργαζομένου/ων που εντοπίστηκε/αν ως αδήλωτος/οι εντός της παραπάνω αναφερόμενης προθεσμίας των δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την ημέρα του ελέγχου, ο εργοδότης υποχρεούται επιπλέον:

α) Να καταβάλλει το επιβληθέν μειωμένο ποσό του προστίμου, που αντιστοιχεί ανά περίπτωση σε συνάρτηση με τη διάρκεια της σύμβασης εργασίας, εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία επίδοσης της Πράξης Επιβολής Προστίμου.

β) Στη συνέχεια, να καταθέσει στην αρμόδια Υπηρεσία έκδοσης του προστίμου, εντός πέντε (5) εργάσιμων ημερών από την ημέρα καταβολής του μειωμένου ποσού του προστίμου:

i. το σχετικό πρωτότυπο διπλότυπο είσπραξης,

ii. το Έντυπο Αναγγελίας Πρόσληψης Ε3 και Ε4 Συμπληρωματικός Πίνακας Προσωπικού Νέας Πρόσληψης, καθώς και

iii. Υ.Δ. επιλογής της διάρκειας της σύμβασης, μη υποτροπής κατά το άρθρο 5 παρ. 3 του ν. 4554/2018, αποδοχής του προστίμου και παραίτησης από την άσκηση των προβλεπόμενων ένδικων βοηθημάτων.  

Δείτε αναλυτικά την εγκύκλιο εδώ.