Τεχνητή Νοημοσύνη και Δικηγορικό Επάγγελμα και ο γαλλικός νόμος που απαγορεύει την διατήρηση στατιστικών στοιχείων για το περιεχόμενο των αποφάσεων

Τα συμπεράσματα της πρόσφατης συνεδρίασης της Επιτροπής του Συμβουλίου των Δικηγορικών Συλλόγων της Ευρώπης (CCBE) για το Μέλλον του Δικηγορικού Επαγγέλματος και των Νομικών Υπηρεσιών (Κοπεγχάγη 12.9.2019), κοινοποίησαν τα μέλη της ελληνικής αντιπροσωπείας (ΔΣΑ), Νικόλαος Κουτκιάς και Παναγιώτης Περάκης.

Τεχνητή Νοημοσύνη & Δικηγορικό Επάγγελμα

Σε συνέχεια της εξελισσόμενης συζήτησης για τα προϊόντα της τεχνητής νοημοσύνης συζήτηθηκε η ανάγκη διαμόρφωσης επίσημης θέσης, που πρέπει ή όχι να λάβει η CCBE σχετικά με την αξιοποίηση των επιτευγμάτων της Τεχνητής Νοημοσύνης στο νομικό επάγγελμα. Ακολούθησε συζήτηση και σχόλια των παρισταμένων επί του ενημερωτικού κειμένου που συντάσσεται από το CCBE για την ενημέρωση όλων των εθνικών αντιπροσωπειών περί του τι είναι η τεχνητή νοημοσύνη και καθώς και τη θέση του CCBE για τα ηλεκτρονικά εργαλεία της τεχνολογικής εξέλιξης στον χώρο απονομής δικαιοσύνης.

Τονίστηκε ακόμη ότι η τεχνολογική ανάπτυξη καθιστά αναπόφευκτη την εισαγωγή εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης στην παροχή των νομικών υπηρεσιών, προοπτική που θα επηρεάσει αφενός το περιβάλλον εργασίας των δικηγόρων και, αφετέρου, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του συστήματος απονομής δικαιοσύνης.

Διαβάστε επίσης: Εγκρίθηκε το Ευρωπαϊκό συντονισμένο σχέδιο για την τεχνητή νοημοσύνη (Artificial Intelligence)

Οι συνέπειες αυτές γίνονται σταδιακά αντιληπτές από τις δικηγορικές κοινότητες-εθνικές αντιπροσωπείες και είναι επιβεβλημένο οι δικηγόροι να είναι ενημερωμένοι τόσο για τις ευκαιρίες όσο και για τους κινδύνους και τα «ρίσκο» της υπό διαμόρφωση πραγματικότητας. Είναι προφανές ότι ως Εθνικές Αντιπροσωπείες έχουμε υποχρέωση να ενημερώσουμε τους συλλόγους μας για τις προοπτικές και πιθανές εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης στα νομικά επαγγέλματα.

Τις εξελίξεις από την ψηφιοποίηση της οικονομίας και την εισαγωγή των έξυπνων μηχανών αντιμετωπίζει ήδη η Γερμανία, όπου το Υπουργείο Δικαιοσύνης της χώρας επεξεργάζεται σχέδιο νόμου για την διαμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας Δικηγορικών Εταιρειών με αποκλειστικά ψηφιακές υπηρεσίες(π.χ μεσιτειες αγοροπωλησιών), όπου θα υπάγονται στην δικαιοδοσία των τοπικών δικηγορικών συλλόγων και θα αρκεί η συμμετοχή ενός και μόνον Γερμανού/Κοινοτικού Δικηγόρου στην εταιρική σύνθεση της εταιρείας για την νόμιμη έναρξη λειτουργίας αυτής.

Σύμφωνα με τον Γερμανό Συνάδελφό μας υπάρχει ο φόβος σε υποθέσεις real estate κινέζοι δικηγόροι και κινέζοι υπάλληλοι να κατακλύσουν την γερμανική αγορά υπο τα νέα εταιρικά σχήματα. Προβληματισμός υπάρχει κατά πόσον οι μη δικηγόροι-υπήκοοι τρίτων χωρών θα απολαμβάνουν το προνόμιο του επαγγελματικού απορρήτου, που διέπει μια δικηγορική εταιρεία και κατά πόσο οι ειδικοί τεχνοκράτες δεσμεύονται σε τέτοια οικονομικά σύνολα από την υποχρέωση επαγγελματικής εμπιστευσης. Στο ζήτημα αυτό τα μέλη της Επιτροπής θα επανέλθουν.

Επίσης για άλλη μια φορά ακούστηκαν διαφορετικές απόψεις σχετικά με τον ρόλο και την επιρροή των προϊόντων της τεχνητής νοημοσύνης στο πεδίο των νομικών υπηρεσιών. Η συζήτηση αυτή πέραν του τεχνικού χαρακτήρα φέρει και πολιτικό υπόβαθρο σχετικά με την αφετηρία ,απ’όπου πρέπει να ξεκινήσει η CCBE για την διαμόρφωση συγκεκριμένης τοποθέτησης.

Η μία άποψη προσιδιάζει στον ρεαλισμό, ότι δηλαδή η εξέλιξη της τεχνολογίας δεν διακόπτεται και εάν δεν προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα , θα αποβληθούμε νομοτελειακά από την αγορά, η δε αντίθετη είναι περισσότερη ανθρωποκεντρική αλλα΄και συνδικαλιστική, ότι δηλαδή ως CCBE είμαστε οργάνωση Δικηγόρων και πρέπει να υπερασπιστούμε τους Δικηγόρους και να μην επιτρέψουμε την παροχή των δικηγορικών υπηρεσιών από τις μηχανές και τα ρομποτ.

Γαλλικός ποινικός νόμος απαγορεύει την διατήρηση στατιστικών στοιχειων για το περιεχόμενο των αποφάσεων, που εκδίδει ο Δικαστής.

Πρόσφατα η Γαλλική Δημοκρατία θέσπισε νόμο, που απαγορεύει σε οποιονδήποτε να αναλύει και να φυλάττει δεδομένα σχετικά με δικαστικές αποφάσεις των δικαστών.

Οι παραβάτες αυτής της νομικής επιταγής που αντιμετωπίζουν ποινή φυλάκισης μέχρι πέντε έτη.

Οι υποστηρικτές της απαγόρευσης δηλώνουν ότι είναι απαραίτητο να προστατεύεται η ιδιωτικότητα των δικαστών, καθώς η στατιστική ανάλυση μπορεί να χαρτογραφήσει τους δικαστές και να αποκαλύψει με στατιστικές για το πώς συμπεριφέρονται ορισμένοι δικαστές.

Από την άλλη πλευρά ο αντίλογος στην εφαρμογή αυτού του κανόνα δικαίου είναι ότι πρώτον, η απαγόρευση αυτή περιορίζει την ελευθερία του λόγου και της νομικής επιστήμης.

Παρόλο που το ίδιο το δικαστικό σώμα επιτρέπει την δημοσιοποίηση των ονομάτων των δικαστών στην δημοσίευση των εκδιδόμενων αποφάσεων η ταυτότητά τους δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την «αξιολόγηση, ανάλυση, σύγκριση τους».

Για παράδειγμα, ένας δημοσιογραφικός ιστότοπος δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τα αρχεία του δικαστηρίου για να δημοσιεύσει μια στατιστική σύγκριση του τρόπου με τον οποίοι οι διάφοροι δικαστές με συγκεκριμένη ταυτότητα χειρίστηκαν συναφείς φύσεως δικαστικές υποθέσεις.

Ωστόσο τέτοιου είδους περιορισμοί στην ελευθερία του λόγου περιορίζουν τελικά το κοινό από την πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με το δικαστικό σύστημα.

Στην άσκηση κριτικής για την καινούρια διάταξη υποστηρίζεται ότι ο γαλλικός νόμος περιορίζει κατ’αυτό τον τρόπο την χρήση εργαλείων τα οποία οι ίδιοι οι δικαστές θα μπορούσαν να επωφεληθούν για να βελτιώσουν την παραγωγικότητά τους, καθώς οι ίδιοι οι δικαστές θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν εργαλεία ανάλυσης για να εντοπίσουν τα προβληματικά σημεία στις αποφάσεις τους σε σχέση με τους συναδέλφους τους και τις αποφάσεις, που εκείνοι εκδίδουν.

Αυτός ο τύπος ανάλυσης θα μπορούσε να βοηθήσει τους δικαστές να γίνουν πιο αμερόληπτοι στη λήψη αποφάσεων και την διαπίστωση των τυχόν σφαλμάτων στις δικαστικές τους κρίσεις.

Οι δικαστικές αναλύσεις είναι μια αναπτυσσόμενη περιοχή, και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να χαιρετίσουν τη χρήση αυτής της τεχνολογίας.

Σύμφωνα με τους επικριτές ο νέος γαλλικός νόμος περιορίζει την ελευθερία του λόγου, μειώνει την παραγωγικότητα μεταξύ των δικαστών, καθώς στερούνται οι ίδιοι εργαλείων αυτοαξιολόγησης.

Διαβάστε επίσης: GDPR: Τήρηση ανωνυμίας στις προδικαστικές υποθέσεις ανακοίνωσε το Δικαστήριο της ΕΕ