Οι νέες διατάξεις για την απασχόληση συνταξιούχων γήρατος

Με εγκύκλιό του το Υπουργείο Εργασίας προχώρησε στη γνωστοποίηση διατάξεων άρθρου 27 του ν. 4670/2020 για την απασχόληση συνταξιούχων γήρατος και παροχή οδηγιών για την εφαρμογή τους.

Αναλυτικά η εγκύκλιος αναφέρει:

Με τις διατάξεις του άρθρου 27 του ν. 4670/2020 αντικαθίσταται το άρθρο 20 του ν.4387/2016 και εισάγεται ένα νέο ενιαίο ρυθμιστικό πλαίσιο για την απασχόληση συνταξιούχων. Η κοινοποιούμενη διάταξη από την 28.2.2020 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν.4670/2020) αφορά το σύνολο των απασχολούμενων συνταξιούχων, με εξαίρεση τις περιπτώσεις όπου προβλέπεται μεταβατικό στάδιο ένταξης στη νέα ρύθμιση, προκειμένου για την ομαλή υπαγωγή στο νέο νομοθετικό πλαίσιο.

Για την εφαρμογή της διάταξης παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες:

Α. Πεδίο Εφαρμογής – Έναρξη εφαρμογής

Οι διατάξεις του άρθρου 27 του ν. 4670/2020 εφαρμόζονται στους συνταξιούχους λόγω γήρατος όλων των ενταχθέντων στον e-ΕΦΚΑ φορέων και του δημοσίου, συμπεριλαμβανομένων και των προσώπων που λαμβάνουν χορηγία ή βουλευτική σύνταξη, οι οποίοι είτε έχουν αναλάβει εργασία ή ιδιότητα ή δραστηριότητα πριν την 28.2.2020 ή θα αναλάβουν εργασία ή αυτοαπασχόληση μετά την ισχύ του ν. 4670/2020, δηλαδή από 28.2.2020, εφόσον για την εργασία ή την ιδιότητα ή την δραστηριότητα προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης στον e-ΕΦΚΑ, σύμφωνα με τις σχετικές γενικές ή ειδικές ή καταστατικές διατάξεις των πρώην φορέων που εντάχθηκαν στον e-ΕΦΚΑ.

Επομένως η κοινοποιούμενη διάταξη και οι προβλεπόμενες από αυτή επιπτώσεις στην κύρια και στην επικουρική σύνταξη γήρατος δεν αφορούν στις περιπτώσεις ανάληψης δραστηριότητας για την οποία δεν προκύπτει βάσει γενικών, ειδικών ή καταστατικών διατάξεων υποχρέωση ασφάλισης στον eΕΦΚΑ, ακόμη και εάν από την ασκούμενη επαγγελματική δραστηριότητα προκύπτει εισόδημα.

Με βάση τα ανωτέρω οι συνταξιούχοι που αναλαμβάνουν εργασία ή δραστηριότητα για την οποία είτε λαμβάνουν αμοιβές (π.χ. έξοδα κίνησης) που δεν υπόκεινται βάσει νόμου σε ασφαλιστικές εισφορές κλάδου κύριας σύνταξης ή λαμβάνουν αποδοχές για τις οποίες από την ισχύουσα νομοθεσία υφίσταται δυνατότητα παραίτησης και παραιτούνται του δικαιώματος είσπραξής τους, δεν εμπίπτουν στις ρυθμίσεις του άρθρου 27 του ν.4670/2020 περί αναστολής ή περικοπής της σύνταξής τους, κύριας και επικουρικής.

Είναι, επίσης, ευνόητο ότι η καταβαλλόμενη στον απασχολούμενο συνταξιούχο επικουρική σύνταξη αναστέλλεται ή περικόπτεται μόνο εφόσον προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ (τ. ΕΤΕΑΕΠ) για την αναληφθείσα εργασία ή ιδιότητα ή δραστηριότητα.

Επισημαίνεται ότι η εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 27 του ν. 4670/2020 αφορά στη χρονική περίοδο που παρέχεται η αναληφθείσα επαγγελματική δραστηριότητα, για την οποία προκύπτει η υποχρέωση ασφάλισης στον e-ΕΦΚΑ, και όχι στη χρονική περίοδο καταβολής των σχετικών αμοιβών για την αναληφθείσα δραστηριότητα.

Παράδειγμα 1: Εάν ο συνταξιούχος απασχολήθηκε για το σύνολο του έτους 2020 και στη συνέχεια διέκοψε την απασχόλησή του, όμως η σχετική αμοιβή για την παρασχεθείσα κατά το έτος 2020 εργασία καταβληθεί το έτος 2021, θα θεωρηθεί ότι απασχολήθηκε το έτος 2020 και συνεπώς η σύνταξη αναστέλλεται ή περικόπτεται για το έτος 2020, ενώ για το έτος 2021 η σύνταξη καταβάλλεται χωρίς περιορισμό, δεδομένου ότι έχει διακοπεί η αναληφθείσα δραστηριότητα.

Το νέο καθεστώς απασχόλησης συνταξιούχων αφορά πρόσωπα που συνταξιοδοτούνται από 28.2.2020 και μετά, ανεξάρτητα εάν η ασκούμενη δραστηριότητα αναλήφθηκε πριν ή μετά την συνταξιοδότησή τους (σχετική η αριθ. 531/2008 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους), καθώς και πρόσωπα που έχουν ήδη συνταξιοδοτηθεί μέχρι την ανωτέρω ημερομηνία, με βάση το προγενέστερο του ν. 4670/2020 νομοθετικό πλαίσιο, και αναλαμβάνουν την ασκούμενη δραστηριότητα μετά την 28.2.2020.

Προκειμένου για τους συνταξιούχους, οι οποίοι είχαν αναλάβει εργασία πριν την 13.5.2016 και δεν ενέπιπταν στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 20 του ν. 4387/2016 και βάσει του προϊσχύοντος νομοθετικού πλαισίου εξαιρούνταν από τις επιπτώσεις της απασχόλησης τους αυτής, με βάση ειδικές διατάξεις, και οι οποίοι συνεχίζουν την εργασία τους και μετά την 28.2.2020 (έναρξη ισχύος του κοινοποιούμενου άρθρου), δίδεται μεταβατική περίοδος ενός έτους για την υπαγωγή τους στις διατάξεις του άρθρου 27. Συγκεκριμένα, θα συνεχίζουν να εξαιρούνται έως και την 28.2.2021. Οι συνταξιούχοι αυτοί, εφόσον συνεχίζουν την απασχόληση τους αυτή, θα υπαχθούν στο ρυθμιστικό πεδίο των διατάξεων του άρθρου 27 του ν. 4670/2020 από την 1.3.2021.

Παράδειγμα 2: Συνταξιούχος του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου που παρέχει εκπαιδευτικό έργο στη Δημόσια Εκπαίδευση και ο οποίος είχε εξαιρεθεί από την προϊσχύουσα διάταξη του άρθρου 20 του ν. 4387/2016, εφόσον συνεχίζει και μετά την 28.2.2020 να απασχολείται με το ίδιο έργο, θα ενταχθεί στην κοινοποιούμενη διάταξη από 1.3.2021.

Από το πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 27 εξαιρούνται οι συνταξιούχοι που λαμβάνουν αυτοτελή σύνταξη από τον e-ΕΦΚΑ είτε αναλογική σύνταξη, με βάση τις διατάξεις περί συνυπολογισμού περιόδων ασφάλισης, των ΕΚ 883/04 και του Εφαρμοστικού του 987/09, οι οποίοι αναλαμβάνουν εργασία σε άλλο κράτος – μέλος της ΕΕ. Και τούτο γιατί, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 27, προϋπόθεση για την επιβολή των προβλεπόμενων από την ίδια τη διάταξη περιορισμών είναι η ανάληψη εργασίας ασφαλιστέας στον e-ΕΦΚΑ.

Αντίθετα οι ρυθμίσεις του άρθρου 27 του ν. 4670/2020 εφαρμόζονται στην περίπτωση συνταξιούχου του e-ΕΦΚΑ ο οποίος από 28.2.2020 και εφεξής εργάζεται ως μισθωτός ή αυτοαπασχολείται ή σε χώρα εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε χώρα με την οποία δεν έχει συναφθεί διμερής σύμβαση κοινωνικής ασφάλειας. Και τούτο γιατί εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 7 του ν. 2335/1995 οι οποίες ορίζουν ότι κατά την εφαρμογή των διατάξεων περί μειώσεως, αναστολής, διακοπής, θεμελιώσεως και υπολογισμού των πάσης φύσεως παροχών κοινωνικής ασφάλισης, λόγω σωρεύσεώς τους με άλλες κοινωνικοασφαλιστικές παροχές ή με κάθε είδους εισοδήματα ή λόγω παροχής εργασίας, λαμβάνονται υπόψη και οι παροχές που χορηγούνται βάσει νομοθεσίας ξένων κρατών, τα εισοδήματα που αποκτώνται στην αλλοδαπή, καθώς και η παρεχόμενη εργασία στο εξωτερικό.

Επισημαίνεται τέλος ότι, όσον αφορά στους απασχολούμενους συνταξιούχους λόγω αναπηρίας/ανικανότητας, δεν έχουν εφαρμογή οι κοινοποιούμενες διατάξεις, αλλά εφαρμόζονται οι διατάξεις της νομοθεσίας κάθε ενταχθέντος στον e-ΕΦΚΑ φορέα (παρ. 2 του άρθρου 27).

Β. Περικοπή – Αναστολή Σύνταξης

Β1. Απασχολούμενοι στον ιδιωτικό τομέα

Σύμφωνα με την παρ. 1α του άρθρου 27 του ν. 4670/2020, σε περίπτωση που, με βάση τα ανωτέρω, προκύπτει απασχόληση συνταξιούχου, το ποσό της ακαθάριστης σύνταξης, ή συντάξεων σε περίπτωση συρροής, κύριας και επικουρικής, καταβάλλεται μειωμένο κατά 30% για όσο χρονικό διάστημα ο συνταξιούχος απασχολείται και έχει υποχρέωση ασφάλισης στους Κλάδους Κύριας και Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ.

Ως εκ τούτου, το ποσό της σύνταξης που λαμβάνει ο συνταξιούχος που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 27, καταβάλλεται μειωμένο κατά 30% για όλο το χρονικό διάστημα για το οποίο προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης.

Παράδειγμα 3: Συνταξιούχος του e-ΕΦΚΑ λαμβάνει κύρια σύνταξη ύψους €800,00 και επικουρική σύνταξη ύψους €100,00, και αναλαμβάνει εργασία στον ιδιωτικό τομέα, είτε με πλήρη απασχόληση (25 ημέρες ασφάλισης), είτε με μερική (ανεξαρτήτως τις ώρες ή ημέρες απασχόλησης). Ο εν λόγω συνταξιούχος θα λάβει μειωμένη κύρια και επικουρική σύνταξη κατά 30%, δηλαδή η μηνιαία κύρια σύνταξη θα ανέρχεται σε €560,00 [(€800,00 – (30% x €800,00)] και η μηνιαία επικουρική σύνταξη θα ανέρχεται σε €70,00 [€100,00 – (30% x €100,00)].

Για τους συνταξιούχους, οι οποίοι είχαν αναλάβει εργασία ή είχαν αποκτήσει ιδιότητα ή δραστηριότητα υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ πριν την 28.2.2020 η οποία συνεχίζεται χωρίς διακοπή, και για τους οποίους προβλεπόταν εξαίρεση από το άρθρο 20 του ν. 4387/2016, καθώς και από τις προϊσχύουσες αυτού διατάξεις, η κατά 30% περικοπή των κύριων και επικουρικών συντάξεων, με βάση τις διατάξεις του κοινοποιούμενου άρθρου, αρχίζει από την 1.3.2021.

Δείτε αναλυτικά την εγκύκλιο στο diavgeia.gov.gr