Δημοσιεύθηκε η απόφαση για το Μητρώο Ελληνικών και Ξένων ΜΚΟ και των μελών τους

Την Τρίτη 14 Απριλίου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως [ΦΕΚ τ.Β’ 1382] η ΚΥΑ 3063/27-3-2020 των Υπουργών Οικονομικών και Μετανάστευσης & Ασύλου, με την οποία ρυθμίζονται ζητήματα λειτουργίας του ανασυσταθέντος «Μητρώου Ελληνικών και Ξένων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ)» και του νεοσυσταθέντος «Μητρώου Μελών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ)», για το οποίο έγινε πολλή συζήτηση το προηγούμενο χρονικό διάστημα.

Ειδικότερα,

● Με τα άρθρα 1 έως 9 ρυθμίζονται ζητήματα λειτουργίας του «Μητρώου Ελληνικών και Ξένων Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ)» που προβλέφθηκε στην παράγραφο 3 του άρθρου 14 του π.δ. 122/2017 (Α` 149) και ρυθμίστηκε αρχικώς με την ΥΑ 7586/2018 (ΦΕΚ Β 4794/26.10.2018).

Σύμφωνα με τις προβλέψεις των άρθρων αυτών:

- Στο Μητρώο αυτό υποχρεούνται να εγγραφούν τα Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα και οι ΜΚΟ, που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα σε θέματα διεθνούς προστασίας, μετανάστευσης και κοινωνικής ένταξης. Τα νομικά πρόσωπα αυτά δύναται να έχουν τη νομική μορφή :α) Σωματείου, β) Αστικής εταιρείας Μη Κερδοσκοπικού Χαρακτήρα, γ) Ένωσης προσώπων του άρθρου 107 Α.Κ., δ) Κοινωφελούς Ιδρύματος του ν. 4182/2013, ε) Ιδρύματος που έχει συσταθεί με ειδικό νόμο, στ) Ειδικώς αναγνωρισμένου φορέα (με ειδική νομοθετική ρύθμιση), και ζ) Παραρτήματος ξένης ΜΚΟ στην Ελλάδα.

- Προϋπόθεση για την ένταξη φορέων στο Μητρώο είναι η σωρευτική εκπλήρωση οκτώ προϋποθέσεων που ορίζονται στο άρθρο 2, μεταξύ των οποίων να προβλέπουν στο Καταστατικό τους, ως σκοπό σύστασης, την υλοποίηση δραστηριοτήτων Κοινωνικού και Ανθρωπιστικού Χαρακτήρα, Διεθνούς Προστασίας, Μετανάστευσης ή Κοινωνικής Ένταξης, να μην έχουν κερδοσκοπικό χαρακτήρα, να μην διανέμουν κέρδη στα μέλη και τους εταίρους τους και να δηλώσουν πλήρη στοιχεία για τη λειτουργία τους, συμπεριλαμβανομένων αυτών του νομίμου εκπροσώπου τους, του αριθμού των ωφελουμένων από τη δράση τους, των οικονομικών στοιχείων των τελευταίων δύο ετών και της κινητής και ακίνητης περιουσίας τους.

- Για την εγγραφή φορέα στο Μητρώο υποβάλλεται ηλεκτρονική αίτηση εγγραφής μέσω της σχετικής διαδικτυακής εφαρμογής του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου “ngo.migration.gov.gr, συνοδευόμενη από όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Κατόπιν εξέτασης του σχετικού φακέλου και εφόσον πληρούνται οι προβλεπόμενες προϋποθέσεις εγγραφής, ο φορέας δύναται να εγγραφεί στο Μητρώο, με απόφαση του Ειδικού Γραμματέα Συντονισμού Εμπλεκομένων Φορέων του Υπουργείου, κατόπιν σχετικής εισήγησης της αρμόδιας υπηρεσίας.

- Ακόμη και στην περίπτωση όπου πληρούνται, κατά τα ανωτέρω, οι προϋποθέσεις εγγραφής, ο Ειδικός Γραμματέας Συντονισμού Εμπλεκομένων Φορέων διατηρεί το δικαίωμα επαλήθευσης των υποβληθέντων στοιχείων με όλες τις αρμόδιες κρατικές αρχές καθώς και το δικαίωμα όπως, κατά την διακριτική του ευχέρεια, απορρίψει την αίτηση εγγραφής του φορέα, λαμβάνοντας υπόψιν του «στοιχεία που αφορούν τη δράση» του υπό ένταξη φορέα.

- Οι φορείς που εγγράφονται στο Μητρώο λαμβάνουν πιστοποίηση, εφόσον πληρούνται τα κριτήρια της αποτελεσματικότητας, της διοικητικής οργανωτικής ικανότητας και της λογοδοσίας, όπως αυτά εξειδικεύονται στο άρθρο 5. Η πιστοποίηση αποτελεί αναγνώριση ότι ο φορέας «διαθέτει συγχρόνως κατάλληλη νομική προσωπικότητα, τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά και εμπειρία, καθώς και τις προϋποθέσεις τήρησης των προδιαγραφών ποιότητας, που υπαγορεύονται από το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο» και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη δραστηριοποίηση του φορέα σε κάθε είδους δομές, Περιφερειακά Γραφεία Ασύλου και μονάδες στέγασης, καθώς και για τη λήψη χρηματοδότησης τόσο από εθνικούς, όσο και από ενωσιακούς ή άλλους πόρους.

- Φορείς που έχουν εγγραφεί στο Μητρώο μπορούν να διαγράφονται από αυτό για έναν από τους λόγους του άρθρου 8, κατόπιν τήρησης διαδικασίας προηγούμενης ακροάσεως ενώπιον ειδικής Επιτροπής Ακροάσεων. Η διαδικασία αυτή δεν εφαρμόζεται στις περιπτώσεις όπου ο λόγος διαγραφής συνίσταται στη μη εκπλήρωση των προϋποθέσεων υπό της οποίες ο φορέας ενεγράφη αρχικώς.

- Φορείς που έχουν ήδη υποβάλει αίτηση ένταξης στο Μητρώο σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΚΥΑ 7586/2018 (Β’ 4794), καθώς και φορείς που έχουν ήδη ενταχθεί σε αυτό υποχρεούνται να υποβάλλουν εκ νέου αίτηση για την εγγραφή και την πιστοποίησή τους, σύμφωνα με τις διατάξεις της νέας Υπουργικής Απόφασης, με την έκδοση της οποίας καταργείται η προϊσχύσασα.

● Με τα άρθρα 10 έως 15 ρυθμίζονται ζητήματα λειτουργίας του «Μητρώου Μελών Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων» που συστάθηκε με το άρθρο 191 του Ν.4662/2020.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις των άρθρων αυτών:

- Οι φορείς που έχουν νομίμως εγγραφεί και πιστοποιηθεί στο Μητρώο Φορέων υποχρεούνται να εγγράψουν στο «Μητρώο Μελών ΜΚΟ», τα φυσικά πρόσωπα που είναι μέλη, υπάλληλοι ή συνεργάτες τους επ’ αμοιβή ή σε εθελοντική βάση και ασκούν δραστηριότητά επ’ ονόματί τους σε οποιαδήποτε δομή, Περιφερειακό Γραφείο Ασύλου ή μονάδα στέγασης αρμοδιότητας του Υπουργείου Μετανάστευσης.

- Κύρια προϋπόθεση για την εγγραφή φυσικού προσώπου είναι να μην έχει καταδικαστεί τελεσίδικα για οποιοδήποτε ποινικό αδίκημα (εξαιρουμένων αυτών του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας),

- Το Μητρώο επικαιροποιείται για τυχόν αλλαγές, σε τακτά χρονικά διαστήματα με αποκλειστική ευθύνη των φορέων. Οποιαδήποτε μεταβολή στα προσωπικά στοιχεία των φυσικών προσώπων πρέπει να δηλώνεται εντός 24 ωρών από την επέλευση του γεγονότος, ενώ το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση αποχώρησης του προσώπου από την ελληνική επικράτεια ή από το πεδίο δράσεων ή σε περίπτωση διακοπής της συνεργασίας του, οπότε ο φορέας πρέπει παράλληλα να αιτείται τη διαγραφή από το Μητρώο και την άρση της πιστοποίησης. Η μη τήρηση των υποχρεώσεων αυτών οδηγεί σε αυτοδίκαιη διαγραφή, όχι μόνο του προσώπου, αλλά και του φορέα από το αντίστοιχο Μητρώο Φορέων, με άρση της πιστοποίησής και του ιδίου.

- Η καταχώριση των στοιχείων των φυσικών προσώπων γίνεται από τους ίδιους τους φορείς στην πλατφόρμα (ngo.migration.gov.gr) στην οποία έχουν εγγραφεί και οι ίδιοι.

- Κατ’ αντιστοιχίαν με τη διαδικασία εγγραφής και πιστοποίησης των φορέων, ο Ειδικός Γραμματέας Συντονισμού Εμπλεκομένων Φορέων έχει το δικαίωμα να επαληθεύει τα υποβληθέντα στοιχεία με όλες τις αρμόδιες κρατικές αρχές καθώς και το δικαίωμα, κατόπιν συνεκτίμησης αυτών «με στοιχεία που αφορούν στην προσωπικότητα και την μέχρι τότε δράση» του εγγραφομένου προσώπου, να απορρίψει την αίτηση εγγραφής αυτού. Η πιστοποίηση, που ακολουθεί την εγγραφή στο Μητρώο, συνιστά άδεια για την άσκηση καθηκόντων, δια της χορήγησης ειδικής ταυτότητας, με την οποία τα πρόσωπα μπορούν να εισέρχονται και να δραστηριοποιούνται σε δομές και όλους τους χώρους αρμοδιότητας του Υπουργείου.

- Πρόσωπο που έχει εγγραφεί στο Μητρώο διαγράφεται, η δε πιστοποίηση του ανακαλείται, όταν, μεταξύ άλλων, διαπιστώνεται η εμπλοκή του σε παράνομες πράξεις, για την απόδειξη της οποίας δεν απαιτείται υποχρεωτικά τελεσίδικη δικαστική απόφαση, αλλά αρκεί και σχετικό έγγραφο αρμόδιας δημόσιας αρχής. Με έγγραφο αρμόδιας διοικητικής αρχής μπορεί να αποδεικνύεται και η πλημμελής εκτέλεση του έργου που έχει αναλάβει μέλος του Μητρώου, η οποία επίσης συνιστά λόγο διαγραφής.

Αξίζει να επισημανθεί ότι, παρά το ότι η ΚΥΑ αφορά στη δημιουργία και λειτουργία δύο διακριτών ηλεκτρονικών αρχείων, για τις οποίες απαιτείται η συλλογή και επεξεργασία μεγάλου αριθμού προσωπικών δεδομένων όλων των σχετιζομένων με τα αρχεία προσώπων, δεν δίνονται διευκρινίσεις σε ζητήματα σχετιζόμενα με τις διατάξεις του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων. Εξαίρεση αποτελεί το άρθρο 4, στο οποίο προβλέπεται ότι ως υπεύθυνος επεξεργασίας και των δύο αρχείων (σύμφωνα με και το άρθρο 12 παρ.4) ορίζεται η Ειδική Γραμματεία Συντονισμού Εμπλεκομένων Φορέων του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, ενώ γίνεται και αναφορά στην υποχρέωση τήρησης και φύλαξης των δεδομένων «σε ασφαλές περιβάλλον» και την τήρηση αρχείου καταγραφής για κάθε πρόσβαση, επεξεργασία και μεταβολή των δεδομένων.

Δείτε αναλυτικά την απόφαση.