Βοηθοί δικαστών: Τα προσόντα, οι θέσεις και τα καθήκοντά τους - Αυτές είναι οι προτεινόμενες διατάξεις

Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε χθες το σχέδιο νόμου για το νέο Κώδικα Δικαστικών Υπαλλήλων.

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση του Υπουργείου Δικαιοσύνης, από τις σημαντικότερες καινοτομίες που επιχειρούνται με το σχέδιο του νέου Κώδικα, είναι η δημιουργία δύο καινούργιων κλάδων δικαστικών υπαλλήλων, που έρχονται να καλύψουν ανάγκες ζωτικές για την ποιότητα, την αποτελεσματικότητα και το κύρος της Δικαιοσύνης:

α) του κλάδου ΠΕ Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου και

β) του κλάδου ΠΕ Δικαστικής Επικοινωνίας και Διεθνών Σχέσεων.

Η αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει τις προτεινόμενες διατάξεις παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς αναφέρεται σε σειρά ζητημάτων, παραθέτοντας στοιχεία για το σύστημα απονομής δικαιοσύνης στην Ελλάδα.

Ο κλάδος ΠΕ Δικαστικής Επικοινωνίας και Διεθνών Σχέσεων

Μεταξύ άλλων, στην αιτιολογική έκθεση αναφέρεται ότι η ανάγκη διαχείρισης της πληροφορίας από και προς τη Δικαιοσύνη, με τη σωστή πληροφόρηση για την έννοια των δικαστικών αποφάσεων, την ανασκευή ανακριβών δημοσιευμάτων, την ενημέρωση εν γένει του κοινού και τη συμμετοχή, όταν ενδείκνυται, των δικαστηρίων στον δημόσιο λόγο, είναι ένα ζήτημα εξαιρετικά επίκαιρο, αναδεικνυόμενο όλο και περισσότερο, στην εποχή της πληροφορίας, ως ζωτικής σημασίας για τη Δικαιοσύνη, τόσο στη χώρα μας όσο και στο εξωτερικό.

Σε πολλά ευρωπαϊκά δικαστήρια, λειτουργούν και δη συνεχώς τέτοιες υπηρεσίες, θεωρούμενες ως κεφαλαιώδους σημασίας για το κύρος της Δικαιοσύνης.

Το υπάρχον σχετικό κενό και την αμηχανία στη χώρα μας καλύπτει ο εν λόγω κλάδος, από ειδικούς δικαστικούς υπαλλήλους, προσλαμβανόμενους και αυτούς με αυστηρές διαγωνιστικές διαδικασίες, για να στελεχώσουν, σε πρώτη πιλοτική φάση τα ανώτατα δικαστήρια, αργότερα δε και κατώτερα, ιδίως στον τομέα της δικαστικής συνδρομής, επικουρώντας με τη γνώση τους τους αρμόδιους δικαστικούς λειτουργούς στις σχετικές ενέργειες, καθώς και σε όσες απαιτούνται στον τομέα των διεθνών σχέσεων των δικαστηρίων.

Πόσες θέσεις συστήνονται

Σύμφωνα με τις προτεινόμενες διατάξεις, συνιστώνται οργανικές θέσεις του Κλάδου ΠΕ Δικαστικής Επικοινωνίας και Διεθνών Σχέσεων ως εξής:

α) Από πέντε (5) θέσεις στο Συμβούλιο της Επικρατείας, τον Άρειο Πάγο και το Ελεγκτικό Συνέδριο.

β) Από δύο (2) θέσεις στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, τη Γενική Επιτροπεία της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο, τη Γενική Επιτροπεία των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων.

Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Δικαιοσύνης και Οικονομικών, μετά από πρόταση των Προέδρων των ανώτατων δικαστηρίων, του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και του Γενικού Επιτρόπου των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, κατά περίπτωση, μπορεί να αυξάνονται οι πιο πάνω θέσεις και να συνιστώνται θέσεις του ανωτέρω Κλάδου και σε άλλα δικαστήρια ή εισαγγελίες.

Οι δικαστικοί υπάλληλοι του κλάδου ΠΕ Δικαστικής Επικοινωνίας και Διεθνών Σχέσεων υπάγονται απευθείας στον Πρόεδρο του οικείου δικαστηρίου, τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου ή τον Γενικό Επίτροπο της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο ή τον Γενικό Επίτροπο των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων.

Έχουν ως καθήκον την επικουρία των αρμόδιων, κατά τον οικείο κανονισμό, οργάνων του δικαστηρίου, εισαγγελίας ή επιτροπείας όσον αφορά την ενημέρωση του κοινού για τις δραστηριότητες και τη νομολογία τους, τη σύνταξη ανακοινώσεων, τη διοργάνωση συνεντεύξεων τύπου, τη μέριμνα για την παρουσία τους στο διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τη συστηματική παρακολούθηση και τον εντοπισμό οποιασδήποτε σχετικής αναφοράς, την επικοινωνία και συνεργασία με αλλοδαπά δικαστήρια, οργανισμούς, ενώσεις και δίκτυα, την οργάνωση επιστημονικών συνεδρίων και συναφών εκδηλώσεων στο εσωτερικό και το εξωτερικό, την οργάνωση επίσημων και μη επισκέψεων και την επιμέλεια σχετικών εκδόσεων, τη μέριμνα για ζητήματα εθιμοτυπίας, την οργάνωση αρχείου και κάθε άλλο ζήτημα συναφές με τις διεθνείς σχέσεις του δικαστηρίου, εισαγγελίας ή επιτροπείας και την επικοινωνία τους με το κοινό.

Οι δικαστικοί υπάλληλοι του Κλάδου απαιτείται να διαθέτουν τα προσόντα που ορίζονται για τον Κλάδο ΠΕ Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου.

Ο Κλάδος ΠΕ Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου - "Βοηθοί δικαστών"

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, ο νέος Κλάδος ΠΕ Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου θεσπίζεται για να καλύψει την αισθητή έλλειψη υποστήριξης των δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών στην άσκηση των καθηκόντων τους, ειδικά στα ανώτατα αλλά και στα λοιπά μεγάλα δικαστήρια της χώρας.

Η έλλειψη αυτή συνίσταται κυρίως, αφ’ ενός μεν στην πλήρη ή μερική απουσία ευρετηρίων της νομολογίας των ανώτατων δικαστηρίων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εσωτερική συνοχή της νομολογίας τους, καθώς και τη γνώση και την ενότητα της νομολογίας εν γένει, αφ’ ετέρου δε στην απουσία υποστήριξης των δικαστών και των εισαγγελέων σε όλα εκείνα τα έργα που είναι αναγκαία για την ταξινόμηση, τον προγραμματισμό και συντονισμό, την πρακτική εν γένει διεκπεραίωση, καθώς και την τεκμηρίωση (νομοθετική, νομολογιακή και βιβλιογραφική) των υποθέσεων που χειρίζονται. Η επίδραση των ελλείψεων αυτών στη δημιουργία των προβλημάτων της ελληνικής Δικαιοσύνης, τόσον ως προς την ποιότητα όσο και ως προς την ταχύτητα της απονομής της, είναι προφανής.

Πόσες θέσεις συστήνονται - Τα προσόντα και οι αρμοδιότητες

Οι οργανικές θέσεις του Κλάδου ΠΕ Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου κατανέμονται ως εξής:

α) Από τριάντα (30) θέσεις στο Συμβούλιο της Επικρατείας, τον Άρειο Πάγο και το Ελεγκτικό Συνέδριο.

β) Δέκα (10) θέσεις στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου.

γ) Από τρεις (3) θέσεις στη Γενική Επιτροπεία των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων και στη Γενική Επιτροπεία της Επικρατείας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

δ) Από δέκα (10) θέσεις στο Εφετείο Αθηνών, το Πρωτοδικείο Αθηνών, το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών και το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών.

ε) Από πέντε (5) θέσεις στο Εφετείο Θεσσαλονίκης, το Εφετείο Πειραιά, το Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, το Πρωτοδικείο Πειραιά, το Διοικητικό Εφετείο Θεσσαλονίκης, το Διοικητικό Εφετείο Πειραιά, το Διοικητικό Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης και το Διοικητικό Πρωτοδικείο Πειραιά.

στ) Από δέκα (10) θέσεις στην Εισαγγελία Εφετών Αθηνών και την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών.

ζ) Από πέντε (5) θέσεις στην Εισαγγελία Εφετών Θεσσαλονίκης, την Εισαγγελία Εφετών Πειραιά, την Εισαγγελία Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης και την Εισαγγελία Πρωτοδικών Πειραιά.

Σύμφωνα με τις προτεινόμενες διατάξεις, οι υποψήφιοι δικαστικοί υπάλληλοι του Κλάδου ΠΕ Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου απαιτείται να διαθέτουν τα προσόντα και να μην έχουν τα κωλύματα που προβλέπονται για τους δικαστικούς υπαλλήλους εν γένει και επιπλέον:

α) Να έχουν άδεια άσκησης του δικηγορικού επαγγέλματος από δικηγορικό σύλλογο της χώρας ή από αρμόδια αρχή κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή να είναι υπάλληλοι μόνιμοι ή με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, που περιλαμβάνονται στις απαριθμούμενες στην παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 4440/2016 (Α΄ 224) κατηγορίες, καθώς και δικαστικοί υπάλληλοι, εφόσον διαθέτουν όλα τα τυπικά προσόντα που προβλέπονται στο παρόν άρθρο, εκτός από εκείνο της άδειας άσκησης δικηγορικού επαγγέλματος, και κατέχουν πτυχίο Νομικής Σχολής ημεδαπού πανεπιστημίου ή πτυχίο Νομικής Σχολής αλλοδαπού πανεπιστημίου εφόσον έχει τύχει ακαδημαϊκής ή επαγγελματικής αναγνώρισης, κατά τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις.

β) Να έχουν γνώση χειρισμού ηλεκτρονικού υπολογιστή στα αντικείμενα: (α) επεξεργασία κειμένων, (β) υπολογιστικά φύλλα και (γ) υπηρεσίες διαδικτύου, αποδεικνυόμενη με τον τρόπο που προβλέπεται από τις διατάξεις που ισχύουν για τους δημόσιους διοικητικούς υπαλλήλους.

Διευκρινίζεται παράλληλα ότι με την προκήρυξη του διαγωνισμού μπορεί να ορίζονται και πρόσθετα τυπικά προσόντα, ενώ διατάξεις που ευνοούν ειδικές κατηγορίες υποψηφίων ή καθορίζουν ειδικές προσαυξήσεις της βαθμολογίας δεν έχουν εφαρμογή.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, οι αρμοδιότητες των υπαλλήλων του Κλάδου είναι οι ακόλουθες:

Πρώτον, οι υπάλληλοι που ανήκουν σ’ αυτόν θα επικουρούν άμεσα τους δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς στο έργο τους, παρέχοντάς τους τη ζητούμενη βοήθεια στην επεξεργασία των πραγματικών και νομικών ζητημάτων των υποθέσεων, όπως ιδίως στην αναζήτηση κρίσιμων στοιχείων προς συμπλήρωση του φακέλου, στην ταξινόμηση και παρουσίαση των στοιχείων της δικογραφίας, στον εντοπισμό αναφυόμενων νομικών ή πραγματικών ζητημάτων, στην έρευνα και συλλογή της νομοθεσίας, νομολογίας και ενδεχομένως βιβλιογραφίας και αρθρογραφίας, στη σύνταξη σχεδίων νομικών κειμένων και στη διεξαγωγή ελέγχων.

Δεύτερον, κατά την εισαγωγή των υποθέσεων στα δικαστήρια και τις εισαγγελίες θα ταξινομούν τις υποθέσεις, προσδιορίζοντας τον αρμόδιο δικαστικό σχηματισμό και εντοπίζοντας, στο μέτρο του δυνατού, τις όμοιες ή συναφείς μεταξύ τους, εκείνες που εμφανίζουν επείγοντα χαρακτήρα, ή αυτές με το αντικείμενο των οποίων είναι ιδιαίτερα εξοικειωμένοι συγκεκριμένοι δικαστικοί ή εισαγγελικοί λειτουργοί. Θα εντοπίζουν επίσης τις ενέργειες στις οποίες το δικαστήριο ή η εισαγγελία πρέπει να προβεί αυτεπαγγέλτως, όπως η εντολή για κοινοποιήσεις, και θα συντάσσουν τα αναγκαία σχέδια. Θα συγκεντρώνουν την εκ πρώτης όψεως κρίσιμη νομοθεσία και νομολογία και θα διεξάγουν ορισμένες απλές έρευνες σε ζητήματα παραδεκτού ή βασίμου που είναι προφανή ή έχουν επιλυθεί από τη νομολογία, συντάσσοντας, ενδεχομένως, και σχέδιο απόφασης, ώστε η υπόθεση να διαβιβάζεται στον αρμόδιο για τη χρέωση των υποθέσεων και τελικά στον δικαστικό ή εισαγγελικό λειτουργό μετά από μία πρώτη επεξεργασία.

Τρίτον, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, θα συντάσσουν, εφόσον το προβλέπει ο Κανονισμός του οικείου δικαστηρίου ή εισαγγελίας, ευρετήρια και δελτία νομολογίας, ενδεχομένως δε και νομοθεσίας, βιβλιογραφίας και αρθρογραφίας. Παρά τη βοήθεια που προσφέρουν οι βάσεις δεδομένων, τα καθ’ ύλην και τα αριθμητικά ευρετήρια της νομολογίας των ανώτατων ιδίως δικαστηρίων συμβάλλουν καθοριστικά στην ποιοτική αλλά και ποσοτική απόδοση της Δικαιοσύνης, στην ποιοτική άσκηση του δικηγορικού λειτουργήματος, στην ανάπτυξη της θεωρίας των οικείων κλάδων του Δικαίου και στη συνάδουσα με τη νομική πράξη διδασκαλία των φοιτητών των νομικών σχολών και της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών.

Η διεθνής πρακτική, το παράδειγμα της Γαλλίας και οι ελληνικές πρωτοτυπίες

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση και τα σχετικά παραδείγματα που παρατίθενται, αρμοδιότητες όπως οι ανωτέρω ασκούνται στα περισσότερα εθνικά δικαστήρια των ευρωπαϊκών κρατών, στα δικαστήρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, κατά κανόνα από οργανωμένα Τμήματα στελεχωμένα με εξειδικευμένους και κατάλληλα καταρτισμένους υπαλλήλους.

Για παράδειγμα, στη Γαλλία οι βοηθοί δικαστών (greffiers des services judiciaires) είναι μόνιμοι, επιλέγονται με διαγωνισμό είτε από ιδιώτες είτε από ήδη υπηρετούντες υπαλλήλους, εκπαιδεύονται επί δεκαοκτώ μήνες στη Σχολή Δικαστικών Υπαλλήλων και έχουν ως κύρια καθήκοντα την επικουρία των δικαστικών λειτουργών στον σχηματισμό και τη διαχείριση της δικογραφίας, τη νομική έρευνα και τη σύνταξη σχεδίων αποφάσεων και κατηγορητηρίων. Είναι δυνατόν να ασκήσουν και καθήκοντα επαγγελματικής εκπαίδευσης σε άλλους υπαλλήλους.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, το σύστημα αυτό, στις γενικές του γραμμές, είναι το πλέον κατάλληλο για τη Χώρα μας.

Μεταξύ άλλων, η αιτιολογική έκθεση αναφέρεται σε ορισμένες "πρωτοτυπίες" των ανώτατων δικαστηρίων της Ελλάδας.

Συγκεκριμένα, στην έκθεση αναφέρεται ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας παρουσιάζει την παγκόσμια για ανώτατο δικαστήριο πρωτοτυπία να έχει, κατά πλήρη αντιστροφή των γενικώς ισχυόντων και της κοινής λογικής, πολλαπλάσιους δικαστικούς λειτουργούς απ’ ό,τι υπαλλήλους, οι οποίοι όχι μόνο δεν είναι εξειδικευμένοι στην παροχή νομικών υπηρεσιών, αλλά δεν έχουν καν πτυχίο νομικής.

Οι 171 δικαστικοί λειτουργοί του ανώτατου διοικητικού δικαστηρίου επικουρούνται από 66 δικαστικούς υπαλλήλους και 5 υπαλλήλους με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, από τους οποίους (66+5=71) μόνον οι 2 έχουν πτυχίο νομικής. Στην έλλειψη εξειδικευμένων υπαλλήλων οφείλονται αποκλειστικά: α) το ότι ενώ το δικαστήριο είχε καθ’ ύλην ευρετήρια το 1929, δεν έχει το 2018 και β) ότι το σύστημα προκαταρκτικής επεξεργασίας υποθέσεων, αν και προβλέπεται στον Κανονισμό του από το 2008 (άρθρο 10 του Κανονισμού που κωδικοποιήθηκε με την 19/2013 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας σε Ολομέλεια και Συμβούλιο, ΦΕΚ Β΄ 2462), ουδέποτε εφαρμόστηκε.

Επίσης, ενώ οι Πάρεδροι του δικαστηρίου, οι οποίοι είναι οι εισηγητές της συντριπτικής πλειονότητας των υποθέσεων, επικουρούνται -κατά τον τυπικό νόμο - από Εισηγητές, αυτό συμβαίνει μόνο σε ελάχιστες υποθέσεις∙ η επικουρία τους από εξειδικευμένους υπαλλήλους στις υπόλοιπες υποθέσεις θα άμβλυνε το πρόβλημα. Είναι προφανές ότι η έλλειψη εξειδικευμένων νομικών υπαλλήλων συμβάλλει σημαντικά στη μεγάλη καθυστέρηση στην έκδοση αποφάσεων και στην επίταση του κινδύνου απώλειας της εσωτερικής συνοχής της νομολογίας του δικαστηρίου.

Ο Άρειος Πάγος παρουσιάζει την παγκόσμια για ανώτατο δικαστήριο πρωτοτυπία οι δικαστικοί και εισαγγελικοί λειτουργοί του να μην έχουν βοηθούς.

Η έλλειψη μπορεί να καλυφθεί είτε με την άσκηση των καθηκόντων αυτών από δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς κατώτερων δικαστηρίων και εισαγγελιών, από τα οποία όμως θα λείψουν, είτε από εξειδικευμένους υπαλλήλους. Το Ελεγκτικό Συνέδριο φαίνεται να βρίσκεται σε καλύτερη κατάσταση, δεδομένου ότι έχει, τουλάχιστον, εξειδικευμένους για την άσκηση των εκτεταμένων ελεγκτικών αρμοδιοτήτων του υπαλλήλους. Η στελέχωσή του και με υπαλλήλους κατάλληλους για την άσκηση των έργων που προαναφέρθηκαν, θα μπορούσε να συμβάλει περαιτέρω στην αποδοτικότερη λειτουργία του. Τα κατώτερα δικαστήρια και εισαγγελίες δεν διαθέτουν εξειδικευμένους υπαλλήλους νομικούς.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, καθίσταται προφανές από τα ανωτέρω ότι η δημιουργία αυτού του Κλάδου υπαλλήλων είναι ζωτικής σημασίας για την καλή λειτουργία της Δικαιοσύνης. Θα εξοικονομείται πολύς χρόνος και ενέργεια από τους δικαστικούς λειτουργούς, οι οποίοι θα μπορούν να επικεντρώνονται στα σοβαρότερα ζητήματα των υποθέσεων που χειρίζονται, με αποτέλεσμα την παραγωγή ανώτερου ποιοτικά και ποσοτικά έργου. Εξάλλου, όλα τα στοιχεία αναδεικνύουν και την οικονομική διάσταση του θεσμού: το κόστος των ωρών που θα αφιερώνουν οι υπάλληλοι του Κλάδου στα ήσσονος σημασίας ζητήματα επεξεργασίας των υποθέσεων και σύνταξης ευρετηρίων, με τα οποία προηγουμένως ασχολούνταν οι δικαστικοί και εισαγγελικοί λειτουργοί, θα αποτελεί κλάσμα του κόστους που απαιτεί η ενασχόληση των τελευταίων με τα καθήκοντα αυτά.

Ποιο είναι το "προφίλ" των βοηθών δικαστών

Στην αιτιολογική έκθεση αναφέρεται πως οι κατηγορίες προσώπων από τις οποίες θα προέρχονται οι υπάλληλοι του εν λόγω Κλάδου αναμένεται να είναι οι ακόλουθες:

Ι. Νέοι νομικοί, που έχουν αποκτήσει την άδεια δικηγορίας, και, ως εκ τούτου, έχουν ηλικία άνω των 23 ετών. Δεδομένου ότι για την εισαγωγή στην Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών το κατώτατο όριο ηλικίας είναι το 28ο έτος, οι νέοι δικηγόροι που δεν το έχουν συμπληρώσει (αλλά και πολλοί που το έχουν συμπληρώσει) και ενδιαφέρονται να υπηρετήσουν σε δικαστήρια ή εισαγγελίες με καθαρά νομικό αντικείμενο απασχόλησης, έχουν την ευκαιρία, εφόσον επιτύχουν στον απαιτητικό, όσον αφορά στην πρακτική αντιμετώπιση νομικών ζητημάτων, διαγωνισμό, να εκπαιδευτούν από δικαστικούς και εισαγγελικούς λειτουργούς και να διοριστούν τελικά, ως δικαστικοί υπάλληλοι, με μονιμότητα.

ΙΙ. Ώριμοι δικηγόροι, με υψηλού επιπέδου νομική κατάρτιση, οι οποίοι, υπό τις σημερινές συνθήκες άσκησης της δικηγορίας, όπως τις βιώνουν, προτιμούν μία μόνιμη θέση σε δικαστήρια ή εισαγγελίες σε καθαρά νομικό αντικείμενο. Η νομική τους κατάρτιση θα είναι υψηλού επιπέδου και επικαιροποιημένη, αφού η επιτυχία τους στον απαιτητικό εισαγωγικό διαγωνισμό προϋποθέτει μεταξύ άλλων ουσιαστική γνώση της πρόσφατης νομολογίας και μάλιστα όχι μόνο των εθνικών δικαστηρίων, αλλά και του ΔΕΕ/ΔΕΚ και του ΕΔΔΑ. Η εισφορά της εμπειρίας και της γνώσης τους θα είναι πολύτιμη για τη Δικαιοσύνη.

ΙΙΙ. Δικαστικοί υπάλληλοι και υπάλληλοι του δημόσιου τομέα, οι οποίοι τεκμαίρεται ότι ενδιαφέρονται ιδιαίτερα να απασχοληθούν ως υπάλληλοι του Κλάδου, δεδομένου ότι: α) έχουν ήδη εξασφαλισμένη απασχόληση, β) θα πρέπει να αφιερώσουν χρόνο και ενέργεια για την προετοιμασία τους για τον εισαγωγικό διαγωνισμό, γ) γνωρίζουν ότι τα καθήκοντά τους στον νέο Κλάδο είναι ιδιαίτερα απαιτητικά.

Συνεπώς, οι προερχόμενοι από αυτή την κατηγορία προσώπων υπάλληλοι του Κλάδου θα εισφέρουν -πέραν της διαπιστωμένης στον εισαγωγικό διαγωνισμό και κατά την εισαγωγική τους εκπαίδευση νομικής τους κατάρτισης - τη διοικητική τους εμπειρία, ενδεχομένως δε και την εμπειρία τους στον χειρισμό νομικών ζητημάτων και τον ζήλο τους.

Η θέση των ανώτατων δικαστηρίων

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η συνολική εκτίμηση θεσμού από τις Διοικητικές Ολομέλειες των ανώτατων δικαστηρίων και της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου, καθώς και από τις γενικές επιτροπείες.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, η Διοικητική Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, αφού διατύπωσε ορισμένες επιμέρους παρατηρήσεις, κατέληξε ομόφωνα ότι: «… ο Κλάδος ΠΕ Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου αποτελεί μια σημαντική καινοτομία στο χώρο της δικαιοσύνης που έρχεται να θεραπεύσει την έλλειψη επικουρίας των δικαστικών λειτουργών σε όλα εκείνα τα έργα που είναι αναγκαία για την ταξινόμηση, τον προγραμματισμό και συντονισμό, την πρακτική εν γένει διεκπεραίωση, καθώς και την τεκμηρίωση (νομοθετική, νομολογιακή και βιβλιογραφική) των υποθέσεων που χειρίζονται, αλλά και την ανάγκη συστηματικής, επιστημονικής καθ’ ύλην ευρετηρίασης της νομολογίας των ανωτάτων ιδίως δικαστηρίων, η χρησιμότητα της οποίας για την όλη λειτουργία της Δικαιοσύνης είναι προφανής. Η έλλειψη εξειδικευμένων υπαλλήλων που να φέρουν εις πέρας το έργο αυτό αποτελεί αρνητική πρωτοτυπία της χώρας μας σε σχέση με δικαστήρια τόσο της Ευρώπης όσο και των ΗΠΑ. Ενόψει τούτων η Ολομέλεια θεωρεί ότι οι διατάξεις των άρθρων 23 έως 65 πρέπει να διατηρηθούν με τις επί μέρους παρατηρήσεις της».

Η Διοικητική Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με μειοψηφία δύο μελών, έκρινε υπέρ της θεσμοθέτησης του Κλάδου «με δεδομένη τη σκοπούμενη ωφέλεια στην αναβάθμιση του δικαστικού έργου που προοιωνίζεται η σχετική ρύθμιση».

Η Διοικητική Ολομέλεια της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου έκρινε ομόφωνα υπέρ της θεσμοθέτησης του Κλάδου, με την επισήμανση ότι «η σημαντικότερη καινοτομία [του νέου Κώδικα] είναι η δημιουργία δύο καινούργιων κλάδων δικαστικών υπαλλήλων που φιλοδοξεί να καλύψει ζωτικές ανάγκες για την ποιότητα, την αποτελεσματικότητα και το κύρος της Δικαιοσύνης».

Ο Γενικός Επίτροπος της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο ζήτησε να προβλεφθούν περισσότερες θέσεις υπαλλήλων του Κλάδου στην οικεία γενική επιτροπεία. Ο Γενικός Επίτροπος της Επικρατείας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων διατύπωσε μόνο επιμέρους παρατηρήσεις, εγκρίνοντας επομένως επί της αρχής τη θεσμοθέτηση του Κλάδου.

Αντιθέτως, η Διοικητική Ολομέλεια του Αρείου Πάγου γνωμοδότησε ομόφωνα υπέρ της μη θεσμοθέτησης του Κλάδου, θεωρώντας ότι προέχει η κάλυψη των αναγκών των δικαστηρίων με υπαλλήλους των Κλάδων Γραμματέων και Πληροφορικής και ότι οι ανάγκες που προβλέπεται να καλύψουν οι υπάλληλοι του Κλάδου είτε μπορούν να καλυφθούν με απλούστερο τρόπο (π.χ. η κατάρτιση ευρετηρίων και η ταξινόμηση των υποθέσεων με αξιοποίηση ήδη υπηρετούντων πτυχιούχων υπαλλήλων κατόπιν εκπαίδευσής τους), είτε δεν είναι ανάγκη να καλυφθούν (π.χ. οι δικαστικοί λειτουργοί έχουν πλέον πρόσβαση στις υπάρχουσες τράπεζες νομικών πληροφοριών με αποτέλεσμα να μη χρειάζονται βοήθεια ως προς την αναζήτηση της νομολογίας και της νομοθεσίας).

Επιπλέον, ορισμένα από τα προβλεπόμενα καθήκοντα των υπαλλήλων του Κλάδου, όπως η ταξινόμηση και παρουσίαση των στοιχείων της δικογραφίας, μπορούν να ασκηθούν μόνο από δικαστικούς λειτουργούς.

Τέλος, αναφέρεται ότι για την επιλογή και εκπαίδευση των υπαλλήλων του Κλάδου θα απαιτείται πρόσθετη απασχόληση δικαστικών λειτουργών.

Τέλος, η Διοικητική Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, επισημαίνοντας πως, σύμφωνα με την παράγραφο 8 του άρθρου 38, οι δόκιμοι υπάλληλοι μπορεί, για εκπαιδευτικούς λόγους, να καλούνται από τον Υπεύθυνο Πρακτικής Άσκησης, κατόπιν έγκρισης του Υπευθύνου Εκπαίδευσης, να παρίστανται μεταξύ άλλων κατά τη συζήτηση υποθέσεων στο ακροατήριο και να μετέχουν χωρίς δικαίωμα λόγου ή ψήφου στις διασκέψεις, χωρίς η συμμετοχή τους να καταχωρίζεται στις εκθέσεις, στα πρακτικά ή στις αποφάσεις, παρατηρεί ότι η διάταξη αυτή θα μπορούσε να εγείρει ζήτημα ως προς τη συμμετοχή τους στις διασκέψεις του δικαστηρίου, οι οποίες είναι μυστικές.

Όμως, προς διασφάλιση της μυστικότητας των διασκέψεων προβλέπονται οι ακόλουθες εγγυήσεις:

Πρώτον, αυτοί οι (δόκιμοι) υπάλληλοι δίνουν όρκο (άρθρα 34 παρ. 1 και 15).

Δεύτερον, η παραβίαση της μυστικότητας της διάσκεψης συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα όπως και στους δικαστικούς λειτουργούς (63 περ. α΄) και ποινικό αδίκημα (ΠΚ 261 παρ. 2).

Τρίτον, μετέχουν σε κάθε συγκεκριμένη διάσκεψη μόνον κατόπιν κλήσης από τον Υπεύθυνο Πρακτικής Άσκησης και έγκρισης από τον Υπεύθυνο Εκπαίδευσης, οι οποίοι είναι δικαστικοί λειτουργοί (38 παρ. 8).

Δείτε αναλυτικά το σχέδιο νόμου στο opengov.gr