logo-print

Η αποτελεσματικότητα της υπό όρο απόλυσης στη διαδικασία της απεξάρτησης: Η περίπτωση του ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ

Μία ενδιαφέρουσα έρευνα σχετικά με τη λειτουργία του όρου παρακολούθησης θεραπευτικού προγράμματος, ως ενισχυτικού παράγοντα παραμονής σε αυτό

22/03/2021

23/03/2021

Κώδικας Ποινικής Δικονομίας ΙΙ
Η απόδειξη στην ποινική δίκη

Άγγελος Ι. Κωνσταντινίδης

 

ΠΟΙΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ / ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Η αποτελεσματικότητα της υπό όρο απόλυσης στη διαδικασία της απεξάρτησης: Η περίπτωση του ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ

Καταγής Βασίλης, MSc Ποινικό Δίκαιο και Εξαρτήσεις, MSc Διοίκηση Μονάδων Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας, Επιστημονικός Υπεύθυνος Θεραπευτικού Προγράμματος ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ

Τζαβέλα Σοφία, Υπεύθυνη Τμήματος Έρευνας ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ

Ειρήνη Τσαλέρα, Υπεύθυνη Τμήματος Εκπαίδευσης ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ, Εκπαιδεύτρια Εκπαιδευτών Ενηλίκων

Περίληψη

Ο Νόμος 4139/2013, όπως έχει τροποποιηθεί, εμφανίζεται ως ο περισσότερο θεραπευτικοκεντρικός, από όσους σχετικούς νόμους μέχρι σήμερα ρύθμισαν θέματα που αφορούσαν στην παραβατικότητα και στην εξάρτηση από τις ναρκωτικές ουσίες.

Ο περιοριστικός όρος που αφορά στη θεραπεία απεξάρτησης από ουσίες, παρουσιάζεται ως εξής: στο στάδιο της ανακριτικής διαδικασίας και μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης, μετά την καταδικαστική απόφαση και μέχρι την κατ’ έφεση δίκη αλλά και ως όρος που επιβάλλεται για την αποφυλάκιση (άρθρο 105 του Ποινικού Κώδικα).

Στόχος της έρευνας, είναι να διερευνήσει την επίδραση της εφαρμογής της υπό όρο απόλυσης, στο χρόνο παραμονής ενός ατόμου στο Θεραπευτικό Πρόγραμμα ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ, σε σχέση με την παραμονή των ατόμων στη διαδικασία της απεξάρτησης χωρίς τον περιοριστικό όρο. Για το σκοπό αυτό, θα μελετηθούν 515 περιπτώσεις διαφορετικών ατόμων που παρακολούθησαν την κύρια φάση θεραπείας του Κέντρου Υποδοχής Αποφυλακισμένων του ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ κατά την περίοδο 2006- 2017.

Εισαγωγή

Ο πληθυσμός που προσέρχεται στο Θεραπευτικό Πρόγραμμα ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ αφορά σε άτομα που έχουν εμπλακεί με το ποινικό σύστημα είτε ως κατηγορούμενοι είτε ως καταδικασμένοι και αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα για τη μελέτη των αποτελεσμάτων της υπό όρο απόλυσης, σε σχέση με την ενίσχυση κινήτρου για απεξάρτηση.

Στόχος είναι να μελετηθεί, πόσοι από αυτούς που παρακολούθησαν το πρόγραμμα χωρίς περιοριστικό όρο αποφοίτησαν και πόσοι διέκοψαν κατά τη διάρκεια της θεραπευτικής διαδικασίας, σε ανάλογη αντιστοιχία με αυτούς που είχαν περιοριστικό όρο. Η σύγκριση αυτή, μας επιτρέπει να διερευνήσουμε, εάν σε αυτούς που επιβλήθηκε ο περιοριστικός όρος παρακολούθησης ανοικτού προγράμματος θεραπείας, παρουσιάζουν υψηλότερο ή χαμηλότερο δείκτη ολοκλήρωσης του προγράμματος, σε σχέση με αυτούς που παρακολουθούν το θεραπευτικό πρόγραμμα εθελούσια μεν αλλά χωρίς περιοριστικό όρο.

Το ερευνητικό ερώτημα αποσκοπεί στο να διερευνηθεί, εάν η επιβολή περιοριστικού όρου θεραπείας σε οποιοδήποτε στάδιο της ποινικής διαδικασίας, μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα στην ολοκλήρωση του Θεραπευτικού Προγράμματος, ειδικά όταν ο εγκλεισμός είναι το μόνο άλλο ενδεχόμενο.

Η παρούσα έρευνα είναι ποσοτική και συμπεριλήφθηκε στην αξιολόγηση των υπηρεσιών του Θεραπευτικού Προγράμματος ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ. Πραγματοποιήθηκε από το Τμήμα Έρευνας του προγράμματος και συνέβαλε στην αποτύπωση της αποτελεσματικότητας των υπηρεσιών.

Ο Ν. 4139/2013 και η θεραπεία απεξάρτησης

Σύμφωνα με το προοίμιο της αιτιολογικής έκθεσης του νόμου 4139/13 (προοϊμιο,εγγρ.,7937329), η διάδοση των ναρκωτικών είναι φαινόμενο με παγκόσμιες διαστάσεις, τεράστιες και καταστροφικές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία και την εξέλιξη των κοινωνιών.

Στην Ελλάδα, σημειώνονται μεγάλα ποσοστά θανάτων από ναρκωτικά. Ιδιαίτερα επιβαρυντικό είναι το γεγονός, ότι σε μεγάλο ποσοστό, ο πληθυσμός στις ελληνικές φυλακές σχετίζεται με παραβάσεις σχετικές με τα ναρκωτικά. Αυτό θεωρείται και ένας από τους κύριους λόγους υπερπληθυσμού των φυλακών. Επιπρόσθετα, η πρόοδος της τεχνολογίας και η διάδοση των ναρκωτικών στους νέους, ως καινούριος τρόπος ψυχαγωγίας, με την ταυτόχρονη και εύκολη διακίνησή τους, οδηγεί στη δημιουργία οργανωμένου εγκλήματος, ως μία άλλη όψη του φαινομένου, που αντιμετωπίζεται πολύ συχνά στην ποινική δικαιοσύνη.

Με τον συγκεκριμένο νόμο, επιδιώκεται η εναλλακτική της έκτισης της ποινής του εξαρτημένου, με την «επιβολή», από τις αρχές της χώρας, της παρακολούθησης θεραπευτικού προγράμματος. Με αυτόν τον τρόπο, η πολιτεία αντιμετωπίζει τη χρήση ως ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο και τον χρήστη όχι ως εγκληματία, αλλά ως ένα άτομο, η συναισθηματική ωρίμανση του οποίου, έχει συντελεστεί μέσα από επώδυνες και βίαιες συνθήκες που ξεκινούν από την παιδική ηλικία. Επομένως, η χρήση και η παραβατικότητα αποτελούν συμπτώματα των παραπάνω βιωμάτων. Η διαδικασία της απεξάρτησης, όπως αυτή ορίζεται από τα στεγνό πρόγραμμα Ψυχικής απεξάρτησης του ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ, αποτελεί την έναρξη, όχι του σωφρονισμού, αλλά τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του κάθε ατόμου-κρατούμενου και μέλους θεραπευτικού προγράμματος.

Γίνεται φανερή λοιπόν, η σπουδαιότητα της θεραπείας και της απεξάρτησης, συγκριτικά με τη φυλάκιση, σε επίπεδο ειδικής και γενικής πρόληψης.

Συγκεκριμένα: Με το νόμο 4139/2013 «περί εξαρτησιογόνων ουσιών» εισήχθησαν μια σειρά από καινοτόμες ρυθμίσεις αναφορικά με τη μεταχείριση των εξαρτημένων παραβατών. Συγκεκριμένα, με τα άρθρα 31-35, ορίστηκε τόσο το δικαίωμα στη θεραπεία του εξαρτημένου κρατούμενου όσο και η δυνατότητα επιβολής εναλλακτικών, αντί της φυλάκισης, μέτρων από το δικαστήριο. Ειδικά στη διάταξη του αρθ. 35 (πρβλ. το άρθρο 31 παρ. 10 Ν 3459/2006) προβλέπεται ο θεσμός της Υπό όρο απόλυσης, για όσους έχουν ολοκληρώσει εγκεκριμένο συμβουλευτικό ή θεραπευτικό πρόγραμμα ψυχικής απεξάρτησης, εντός σωφρονιστικού καταστήματος.

Παράλληλα, χρειάζεται να παρέχεται βεβαίωση από αναγνωρισμένο θεραπευτικό πρόγραμμα απεξάρτησης, που λειτουργεί εκτός του σωφρονιστικού συστήματος, ότι οι ευεργετούμενοι του νόμου, γίνονται αποδεκτοί, κατά παρέκκλιση των όρων που προβλέπονται στο άρθρο 105 του ΠΚ. Ο χρόνος παραμονής του κρατούμενου στο συγκεκριμένο πρόγραμμα απεξάρτησης, θεωρείται ως χρόνος έκτισης της ποινής. Τυπικός χρονικός όρος της απόλυσης είναι να έχει εκτιθεί το ένα έκτο (1/6) της ποινής (άρθρο 32 παρ. 1, Ν. 4322/2015), χωρίς να απαιτείται η συμπλήρωση των γενικών χρονικών ορίων που προβλέπονται στο άρθρο 105 του ΠΚ. Στο βαθμό που το μέτρο της απόλυσης αφορά σε αμιγώς θεραπευτικό σκοπό, η τυπική προϋπόθεση του 1/6 της ποινής, αφορά σε πλασματικό υπολογισμό πραγματικής έκτισης, συμπεριλαμβανομένων δηλαδή και των ευεργετικά υπολογιζόμενων ημερών.

Παράλληλα, ο Επιστημονικός Υπεύθυνος του θεραπευτικού προγράμματος, έχει την υποχρέωση (Νόμος 4139/2013), να ενημερώνει την πρώτη ημέρα κάθε δεύτερου μήνα τη δικαστική αρχή και να συμπληρώνει ειδικό δελτίο, στο οποίο αναφέρεται ρητά η συνεχής παρακολούθηση, η συναφής πρόοδος, η σταθεροποίηση και η επιτυχής ολοκλήρωση του Θεραπευτικού Προγράμματος. Η διακοπή της παρακολούθησης του προγράμματος, αναφέρεται άμεσα στον αρμόδιο εισαγγελέα πλημμελειοδικών και το συμβούλιο πλημμελειοδικών προχωρεί σε ανάκληση της απόλυσης.

ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ

Το Θεραπευτικό Πρόγραμμα ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ (https://www.kethea-endrasi.gr), με έδρα την Αθήνα, παρέχει υπηρεσίες συμβουλευτικής στήριξης, θεραπείας και κοινωνικής επανένταξης σε κρατούμενους και αποφυλακισμένους χρήστες και πρώην χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών. Ειδικότερα, παρέχει υπηρεσίες στο Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού Ι, στο Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού ΙΙ, στο Νοσοκομείο Κορυδαλλού «Άγιος Παύλος», στο Κατάστημα Κράτησης Γυναικών Ελεώνα Θηβών και στην πόλη της Λιβαδειάς, με τη λειτουργία Συμβουλευτικών Κέντρων και Θεραπευτικών Κοινοτήτων.

Στο Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού Ι, στο Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού ΙΙ, καθώς και στο Κατάστημα Κράτησης Γυναικών Ελεώνα Θηβών, λειτουργεί ομώνυμη Θεραπευτική Κοινότητα σε ειδικά παραχωρημένο χώρο. Το καθημερινό πρόγραμμα περιλαμβάνει υπηρεσίες θεραπείας, εκπαίδευσης και κατάρτισης.

Στο κέντρο της Αθήνας λειτουργεί το Κέντρο Υποδοχής Αποφυλακισμένων και το Κέντρο Κοινωνικής Επανένταξης ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ, όπου παραπέμπονται αποφυλακισμένοι χρήστες και πρώην χρήστες ουσιών.

Με δεδομένο το ιστορικό των μελών, ιδιαίτερο βάρος δίνεται στη συνεχή επαφή τους με την ευρύτερη κοινότητα, μέσα από εκπαιδευτικές, επαγγελματικές και κοινωνικές δραστηριότητες. Στο πλαίσιο της πολυδιάστατης κι ολοκληρωμένης θεραπευτικής παρέμβασης εντός και εκτός του σωφρονιστικού συστήματος, οι λειτουργίες του Προγράμματος, έχουν ως στόχο την κοινωνική, εκπαιδευτική και επαγγελματική επανένταξη των ανθρώπων καθώς και την καλλιέργεια των δεξιοτήτων εκείνων που θα τους βοηθήσουν να πάρουν τον έλεγχο της ζωής τους.

Η ανάγκη στήριξης χρηστών ή πρώην χρηστών που υπήρξαν έγκλειστοι, αποτέλεσε την αφορμή το 2003,για τη δημιουργία ενός Κέντρου Υποστήριξης Αποφυλακισμένων, που είχε και έχει σκοπό, να ικανοποιήσει τις ιδιαίτερες ανάγκες των ατόμων, οι οποίοι, ως διπλά στιγματισμένοι (εξαρτημένοι - κρατούμενοι), επιλέγουν να ολοκληρώσουν τη θεραπεία απεξάρτησης και να ενταχθούν ισότιμα στο κοινωνικό σύνολο σε οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό και διαπροσωπικό επίπεδο.

Όλες οι υπηρεσίες παρέχονται σε εξωτερική ημερήσια βάση, με δυνατότητα φιλοξενίας στον ξενώνα του Κέντρου, όσων δεν διαθέτουν στέγη ή προέρχονται από περιοχές εκτός Αττικής.

Η εφαρμογή του περιοριστικού όρου σε συνάρτηση με τη διαδικασία απεξάρτησης στο πρόγραμμα ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, στόχος του Θεραπευτικού Προγράμματος ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ, είναι να προετοιμάζει τον εξαρτημένο αλλά και τον πρώην κρατούμενο, να αντιμετωπίσει τη διαδικασία της αλλαγής και να θέσει σταδιακά, ο ίδιος προτεραιότητες, ώστε να αναλάβει πλήρως τον έλεγχο της ζωής του.

Ένας εξαρτημένος με παραβατική συμπεριφορά, προσεγγίζει το Θεραπευτικό Πρόγραμμα ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ:

Α. Με δική του πρωτοβουλία

  • πριν την εμπλοκή του με την ποινική διαδικασία
  • κατά τη διάρκεια της κράτησής του
  • μετά την αποφυλάκισή του, είτε

Β. Με περιοριστικό όρο κατά την προδικασία (στάδιο ανάκρισης)

  • Η παρακολούθηση θεραπευτικού προγράμματος ορίζεται ως περιοριστικός όρος αντί προσωρινής κράτησης, είτε

Γ. Με περιοριστικό όρο από το Δικαστήριο (στάδιο εκδίκασης υπόθεσης)

  • Η παρακολούθηση θεραπευτικού προγράμματος τίθεται ως όρος για τη χορήγηση αναστολής εκτέλεσης της ποινής μέχρι την εκδίκαση της έφεσης, είτε

Δ. Με περιοριστικό όρο από το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών (στάδιο αποφυλάκισης)

  • Η παρακολούθηση θεραπευτικού προγράμματος ορίζεται ως όρος αποφυλάκισης ανεξάρτητα από τις προϋποθέσεις του αρ.105 ΠΚ, κατά αρ. 35 Ν.4139/2013.

Στην παρούσα έρευνα, συγκρίνεται η αποτελεσματικότητα του ενδεχόμενου Α, σε σχέση με τα ενδεχόμενα Β, Γ, Δ. Τα αριθμητικά στοιχεία που παρατίθενται, αφορούν στη συνέχιση και ολοκλήρωση του προγράμματος θεραπείας:

α) των ατόμων που παρακολουθούσαν το πρόγραμμα χωρίς περιοριστικό όρο και

β) αυτών που συμμετείχαν έχοντας ως περιοριστικό όρο την παρακολούθηση του προγράμματος.

ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Η παρούσα έρευνα έχει στόχο να διερευνήσει την αποτελεσματικότητα της επιβολής της υπό όρου απόλυσης, αναφορικά με τον χρόνο παραμονής του κάθε εξυπηρετούμενου στο Θ. Πρόγραμμα, σε αντιπαραβολή με τον χρόνο παραμονής στο Θ. Πρόγραμμα όσων εξυπηρετούμενων προσέγγισαν το πρόγραμμα εθελοντικά, χωρίς παρέμβαση της δικαστικής αρχής.

Το ερευνητικό ερώτημα που τίθεται είναι το ακόλουθο:

«Πώς επηρεάζει η επιβολή της υπό όρο απόλυσης, τον χρόνο παραμονής του εξυπηρετούμενου στο Θεραπευτικά Πρόγραμμα ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ».

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Η παρούσα έρευνα, εστιάζει και στοχεύει στην εκτίμηση της αποτελεσματικότητας της επιβολής της υπό όρο απόλυσης με τη χρήση πρωτογενών δεδομένων (primary sources) του προγράμματος (φυσικό και ηλεκτρονικό αρχείο του Θεραπευτικού προγράμματος) όπου καταγράφεται η πορεία του κάθε μέλους ξεχωριστά, από την στιγμή που εισάγεται στο πρόγραμμα ως την στιγμή της αποχώρησής του από αυτό.

Επιπλέον, συνδυαστικά, τα ευρήματα βασίζονται σε δημόσια έγγραφα (όροι, αποφυλακιστήρια) από τα αντίστοιχα δικαστήρια και τις εισαγγελικές αρχές.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ

Από τον Ιανουάριο του 2006 έως τον Δεκέμβριο του 2017, στα αρχεία του ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ έχουν συνολικά καταγραφεί 120 περιπτώσεις διαφορετικών ατόμων τα οποία είτε

Α) παρακολουθούσαν θεραπευτικά προγράμματα εντός φυλακής και αποφυλακίσθηκαν με όρο από τη δικαστική αρχή για να παρακολουθήσουν το θεραπευτικό πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ, είτε

Β) παραπέμφθηκαν στο συγκεκριμένο πρόγραμμα με τον περιοριστικό όρο της παρακολούθησης του θεραπευτικού προγράμματος αντί του εγκλεισμού στη φυλακή (πίνακας 1).

Αναφορικά με το αποτέλεσμα της προσπάθειας των 120 ατόμων που αποφυλακίσθηκαν με τον όρο καταγράφηκαν τα εξής: (πίνακας 2)

  • Το 36% (43 άτομα) των ατόμων που τους είχε επιβληθεί περιοριστικός όρος, κατάφεραν να ολοκληρώσουν τη θεραπευτική διαδικασία και να αποφοιτήσουν.
  • Το 41% (50) διέκοψε κατά την διάρκεια της θεραπευτικής του πορείας.
  • Το 7% (8 άτομα) παραπέμφθηκε σε κάποιο άλλο θεραπευτικό πρόγραμμα.
  • Το 6% (7 άτομα) δεν εμφανίστηκε ποτέ στο πρόγραμμα παρόλο που υπήρχε περιοριστικός όρος από δικαστική αρχή.
  • Το 4% (5 άτομα) είναι ενεργό στην φάση της κοινωνικής επανένταξης.
  • Το 2% (2 άτομα) είναι ενεργό στην κύρια φάση θεραπείας.
  • Το 2% (2 άτομα) βρίσκεται στην φάση του Follow Up.
  • Το 2% (3 άτομα) άλλαξε τον όρο του για άλλο πρόγραμμα πριν ενταχτεί στο ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ.

Στον πίνακα 2, καταγράφονται τα ποσοστά του γενικού πληθυσμού που προσέγγισε τη θεραπευτική κοινότητα του ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ από το 2006 έως το 2017, σε αντιπαραβολή με όσους εισήχθησαν στην θεραπευτική διαδικασία με περιοριστικό όρο είτε ως υπόδικοι είτε ως κατάδικοι (πίνακας 2).

Συνολικά εξετάστηκαν 515 περιπτώσεις διαφορετικών ατόμων που παρακολούθησαν την κύρια φάση θεραπείας του Κέντρου Υποδοχής Αποφυλακισμένων (πίνακας 3) και του Κέντρου Κοινωνικής Επανένταξης (πίνακας 4). Από αυτούς το 21% (107 άτομα) αποφοίτησαν (πίνακας 2).

Το ποσοστό των υπό θεραπεία ατόμων του γενικού πληθυσμού που διέκοψαν, ανέρχεται στο 70% (363 άτομα), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για όσους τους είχε επιβληθεί περιοριστικός όρος είναι 41% (50 άτομα) (πίνακας 2).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Από τα παραπάνω στοιχεία, προκύπτει ότι από αυτούς που επιβλήθηκε περιοριστικός όρος παρακολούθησης του Θεραπευτικού Προγράμματος, αποφοίτησε ποσοστό 36%, ενώ στο γενικό πληθυσμό, αποφοίτησε ποσοστό 21% (πίνακας 2).

Κατά συνέπεια, η υπό όρο απόλυση φαίνεται να ενισχύει το κίνητρο του κρατούμενου χρήστη και αργότερα αποφυλακισμένου, για ψυχική απεξάρτηση αλλά παράλληλα και τη θεραπευτική διαδικασία, ως την περισσότερο ενδεδειγμένη μέθοδο, διά μέσω της πολιτείας, για τους εναλλακτικούς τρόπους σωφρονισμού παραβατικών χρηστών.

Η συνεργασία των αρχών με το ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ, ενισχύει τη δημιουργία κλίματος συναίνεσης μεταξύ της δικαστικής εξουσίας και των φορέων απεξάρτησης, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στη μείωση της διοχέτευσης θυμού στα υπόλοιπα κοινωνικά στρώματα, που για κάποιους από τους κρατούμενους χρήστες εκπροσωπούν το κατεστημένο.

Η πολύχρονη εμπειρία του Θεραπευτικού Προγράμματος ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ καταγράφει, ότι το πρώτο διάστημα μετά την αποφυλάκιση, παρατηρείται αποσταθεροποίηση των αποφυλακισμένων μελών, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε διακοπή της θεραπευτικής διαδικασίας. Ο περιοριστικός όρος, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, δείχνει να λειτουργεί «προστατευτικά» για τη συνέχιση της θεραπείας απεξάρτησης καθώς τους οδηγεί να επανεξετάσουν την απόφαση τους να διακόψουν, σε περίπτωση που δυσκολεύονται για προσωπικούς λόγους να αφομοιωθούν στο σύστημα του Θεραπευτικού Προγράμματος.

Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι η γενικότερη φιλοσοφία του ν. 4139/2013 να μεταχειρίζεται διαφορετικά τον μη εξαρτημένο από τον εξαρτημένο χρήστη, θεωρώντας τον δεύτερο ως άτομο που χρήζει βοήθειας και όχι ως εγκληματία, με στόχο την ψυχική απεξάρτηση και την κοινωνική του επανένταξη, αποτελεί μία καλή πρακτική, εναλλακτική της έκτισης ποινής, η οποία αντιμετωπίζει ολιστικά το θέμα της εξάρτησης από ουσίες.

Επιπρόσθετα, τα αποτελέσματα της έρευνας κοινοποιήθηκαν σε όλες τις εισαγγελίες ανά την Ελλάδα. Η ανταπόκριση υπήρξε άμεση και οδήγησε σε επικοινωνία για περισσότερες πληροφορίες που αφορούν στην αξιοποίηση του όρου από το Θεραπευτικό Πρόγραμμα ΚΕΘΕΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ.

Πίνακας 1

Αποφυλακίσεις με όρο

Έτος

 

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Σύνολο ατόμων

 

1

1

4

6

13

15

25

15

13

9

12

6

Άτομα που αποφοίτησαν

1

1

4

3

9

9

11

4

-

1

-

-

Άτομα που παραπέμφθηκαν

-

-

-

1

1

-

-

1

2

-

3

-

Άτομα που συνεχίσουν στο Follow Up

-

-

-

-

-

-

-

1

1

-

-

-

Άτομα που συνεχίσουν στην επανένταξη

-

-

-

-

-

-

-

-

-

2

2

1

Άτομα που συνεχίσουν στην κοινότητα

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

2

Άτομα που διέκοψαν

-

-

-

1

3

5

13

8

8

5

4

3

Άτομα που δεν εμφανιστήκαν

-

-

-

1

-

1

1

1

2

-

1

-

Άτομα που άλλαξαν όρο για άλλο πρόγραμμα

-

-

-

-

-

-

-

-

-

1

2

-

Πίνακας 2

Αποφυλακίσεις με όρο και γενικός πληθυσμός

 

Αποφυλακίσεις με όρο

Γενικός Πληθυσμός

 

Σύνολο ατόμων

Ποσοστό %

Σύνολο ατόμων

Ποσοστό %

Άτομα που αποφοίτησαν

43 άτομα

36%

107

21%

Άτομα που παραπέμφθηκαν

8 άτομα

7%

12

2%

Άτομα που συνεχίσουν στο Follow Up

2 άτομα

2%

15

3%

Άτομα που συνεχίσουν στην επανένταξη

5 άτομα

4%

13

3%

Άτομα που συνεχίσουν στην κοινότητα

2 άτομα

2%

13

3%

Άτομα που διέκοψαν

50 άτομα

41%

363

70%

Άτομα που δεν εμφανιστήκαν

7 άτομα

6%

 

 

Άτομα που άλλαξαν όρο για άλλο πρόγραμμα

3 άτομα

2%

 

 

Πίνακας 3

Γενικός πληθυσμός

(Κύρια φάση θεραπείας
Κέντρου Υποδοχής Αποφυλακισμένων)

Έτος

 

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Σύνολο ατόμων

 

41

35

30

38

42

56

60

61

45

31

29

47

Άτομα που παραπέμφθηκαν στην επανένταξη

 

6

8

10

10

8

6

22

24

8

10

7

7

Άτομα που διέκοψαν

 

29

34

21

20

25

34

50

28

42

26

19

35

Άτομα παραπέμφθηκαν σε άλλο πρόγραμμα

0

0

0

3

0

3

0

1

1

2

1

1

Πίνακας 4

Γενικός πληθυσμός (Κέντρο Κοινωνικής Επανένταξης)

Έτος

 

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Σύνολο ατόμων

 

16

8

10

10

10

20

21

25

12

13

7

7

Άτομα που παραπέμφθηκαν στο Follow Up

 

2

3

8

6

6

12

12

19

15

18

15

7

Άτομα που διέκοψαν

 

0

0

3

0

4

2

4

2

7

3

3

2

Άτομα που αποφοίτησαν

 

5

2

3

0

13

6

12

6

9

19

17

15

The effectiveness of conditional dismissal in the detoxification process: The case of KETHEA EN DRASEI

Katagis Vasilis, MSc Health and Social Welfare Management, Scientific Therapeutic Program Manager KETHEA EN DRASEI

Tzavela Sofia, Head of Research Department KETHEA EN DRASEI

Tsalera Irene, Head of Department of Education KETHEA EN DRASEI, Adult Trainer

Abstract

Law 4139 (2013), as amended, appears to be the most therapeutic-centered of all laws that deal with issues related to drug offenses and dependence until today.

The restrictive term for the treatment of drug addiction is presented as follows: at the stage of the interrogation procedure and until the case is adjudicated, after the conviction and up to the appeal court, but also as a term for release under article 105 of the Penal Code.

The purpose of this research is to investigate / compare the effect of restrictive conditional release on a client’s progress in the Therapeutic Program of KETHEA EN DRASEI in relation to those without a restrictive term. In order to accomplish the purpose of the specific study, it has been analysed the progress of 515 cases of different clients who attended the main treatment phase of the Welcoming Released Centre during the period 2006 – 2017.

Βιβλιογραφία

Βιδάλη, Σ. (2013). Εισαγωγή στην Εγκληματολογία. Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη.

Ζαχαράκη, Β. (2018). Αποκαταστατική Δικαιοσύνη και Διαμεσολάβηση: Εργαστήριο Παντείου Πανεπιστημίου. Crime Times, 6. Ανακτήθηκε 29 Οκτωβρίου 2018 από http://www.crimetimes.gr/apokatastatikh-dikaiosynh-kai-egklhma-sthn-ellada/

Κατσαούνος, Ε. (2018) Ποινικό Δίκαιο και χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών. (Δημοσιευμένη Μεταπτυχιακή εργασία). Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη. Ανακτήθηκε 29 Οκτωβρίου 2019 από https://ikee.lib.auth.gr/record/297778/files/GRI-2018-21538.pdf

Κατσαβός, Κ. (2010) Ο χαρακτηρισμός των εγκλημάτων περί τα ναρκωτικά που τελούνται από δράστη τοξικομανή υπό το πρίσμα των νέων τροποποιήσεων του Κώδικα Νόμων για τα Ναρκωτικά με τον Ν 3811/2009. Ποινική Δικαιοσύνη, 3/2010, σ. 333-335.

Ν. 4139/2013 (ΦΕΚ. Α΄74/20.3.2013) «Νόμος περί εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες διατάξεις».

Ανακτήθηκε από http://www.ministryofjustice.gr/site/LinkClick.aspx?fileticket=YTYbJcYuEkI%3D&tabid=132

Αιτιολογική Έκθεση στο σχέδιο νόμου «Νόμος Περί Ναρκωτικών και άλλες διατάξεις”. Προοίμιο, έγγραφο 7937329.Εισηγητές:Νεράντζης Α.,Κατριβάνου Β.

Ανακτήθηκε από

https://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/c8827c35-4399-4fbb-8ea6-aebdc768f4f7/%CE%88%CE%B3%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%BF%20(7937329).pdf

https://www.kethea-endrasi.gr

Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως ΙΙΙ/α Β έκδοση
Επιδόσεις στο εξωτερικό Β έκδοση
send