Προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ από παραβιάσεις του κράτους δικαίου: Το Ευρωκοινοβούλιο “στρέφει τα βέλη του” στην Κομισιόν

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ) δηλώνει διατεθειμένο να κινηθεί δικαστικά σε περίπτωση που η Επιτροπή καθυστερήσει περαιτέρω την εφαρμογή του μηχανισμού αιρεσιμότητας για το κράτος δικαίου.

Συγκεκριμένα, σε ψήφισμα που εγκρίθηκε από την Ολομέλεια του ΕΚ την Πέμπτη, 25-05-2021, με 529 ψήφους υπέρ, 148 κατά και 10 αποχές, οι ευρωβουλευτές υπενθυμίζουν ότι ο μη σεβασμός του κράτους δικαίου από τα κράτη μέλη μπορεί να επηρεάσει τη χρηστή διαχείριση του προϋπολογισμού της ΕΕ. 

Υπό το πρίσμα αυτό, προειδοποιούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι εάν δεν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της βάσει του νομικά δεσμευτικού κανονισμού περί αιρεσιμότητας και δεν λάβει όλα τα κατάλληλα μέτρα για την υπεράσπιση των οικονομικών συμφερόντων και αξιών της ΕΕ, το Κοινοβούλιο «θα θεωρήσει ότι τούτο συνιστά παράλειψη» και θα προσφύγει στη δικαιοσύνη σύμφωνα με το άρθρο 265 ΣΛΕΕ.

Οι ευρωβουλευτές τονίζουν ότι πρέπει να εφαρμόζονται οι υφιστάμενοι κανόνες για το κράτος δικαίου και ότι δεν μπορούν να εξαρτώνται από την έγκριση κατευθυντήριων γραμμών, τις οποίες έχει δηλώσει ότι ετοιμάζει η Επιτροπή. Εάν η Επιτροπή κρίνει αναγκαίες τις εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές, το ψήφισμα ζητεί να είναι έτοιμες έως την 1η Ιουνίου 2021 και να ζητηθεί η γνώμη του Κοινοβουλίου πριν από την έγκρισή τους. 

Οι ευρωβουλευτές επαναλαμβάνουν τη σημασία της άμεσης εφαρμογής του μηχανισμού για το κράτος δικαίου, ιδίως δεδομένων των πιθανών επιπτώσεων στην επικείμενη εκταμίευση πόρων του ταμείου ανάκαμψης NextGenerationEU.

Ιστορικό

Το ψήφισμα αποκρυσταλλώνει τη συζήτηση που πραγματοποιήθηκε κατά την προηγούμενη σύνοδο της Ολομέλειας του ΕΚ, στην οποία οι ευρωβουλευτές υπενθύμισαν στην Επιτροπή ότι ο μηχανισμός αιρεσιμότητας για το κράτος δικαίου έχει ήδη τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2021.

Σχεδόν όλοι οι ομιλητές στη συζήτηση εκείνη επανέλαβαν ότι ο κανονισμός είναι νομικά δεσμευτικός, ανεξάρτητα από τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τα οποία δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα, αλλά και παρά τις εν εξελίξει διαδικασίες ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες δεν έχουν ανασταλτικό χαρακτήρα. 

Ο μηχανισμός αιρεσιμότητας για το κράτος δικαίου είναι το νέο εργαλείο που έχει σχεδιαστεί για την προστασία των κονδυλίων της ΕΕ από περιστατικά κατάχρησης από κυβερνήσεις της ΕΕ οι οποίες διαπιστώνεται ότι δεν σέβονται το κράτος δικαίου.