Υποχρεωτικός εμβολιασμός παιδιών: «Πράσινο φως» από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

Σε σημερινή του απόφαση, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) έκρινε τον υποχρεωτικό εμβολιασμό των παιδιών στην Τσεχία σύμφωνο με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).

Συγκεκριμένα, το τμήμα ευρείας συνθέσεως του ΕΔΔΑ έκρινε κατά πλειοψηφία στην υπόθεση Vavřička και λοιποί κατά Τσέχικης Δημοκρατίας (αιτήσεις αριθ. 47621/13 και πέντε ακόμα) ότι δεν υπήρχε παραβίαση του άρθρου 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Διαβάστε επίσης: ΣτΕ: Συνταγματική η απόφαση διαγραφής ανεμβολίαστου νηπίου από παιδικό σταθμό

Κατά τους ισχυρισμούς των προσφευγόντων, οι συνέπειες από τη μη συμμόρφωσή τους με τους κανόνες που επιβάλλουν τον εμβολιασμό στα παιδιά αντίκεινται με το δικαίωμα σεβασμού του ιδιωτικού βίου κατά το άρθρο 8 της Σύμβασης.

Ειδικότερα, στον πρώτο προσφεύγοντα επιβλήθηκε πρόστιμο επειδή αρνήθηκε να εμβολιάσει τα παιδιά του, αναφορικά δε με τους υπόλοιπους προσφεύγοντες, δεν έγινε δεκτή η εισαγωγή των μη εμβολιασμένων παιδιών στο νηπιαγωγείο.

Κατά τη νομολογία του Δικαστηρίου, ο υποχρεωτικός εμβολιασμός, ως μία χωρίς συναίνεση ιατρική επέμβαση, εντάσσεται καταρχήν στο πλαίσιο προστασίας και σεβασμού της ιδιωτικής ζωής κατά το άρθρο 8 της Σύμβασης.

Στην παρούσα περίπτωση, ωστόσο, διαπιστώθηκε πως κανένας από τους επίδικους εμβολιασμούς δεν έλαβε πράγματι χώρα, αλλά τα άτομα που θεωρούνταν νομικά υπεύθυνα για τον εμβολιασμό ανέλαβαν τις συνέπειες της άρνησής τους, ήτοι την επιβολή προστίμου ή την μη πρόσβαση στην προσχολική εκπαίδευση κατά περίπτωση.

Περαιτέρω, το Δικαστήριο αναγνώρισε πως σκοπός της πολιτικής της Τσεχίας, εντός της οποίας περιλαμβάνεται η υποχρέωση εμβολιασμού, αποτελεί η προστασία της υγείας όλων, τονίζοντας πως ο εμβολιασμός προστατεύει τόσο εκείνους που τον λαμβάνουν, όσο και εκείνους που, για ιατρικούς λόγους, δεν μπορούν να εμβολιαστούν και, συνεπώς, βασίζονται στη λεγόμενη «ανοσία της αγέλης» για την προστασία τους έναντι σοβαρών μεταδοτικών ασθενειών.

Τόνισε, επίσης, ότι ο υποχρεωτικός εμβολιασμός υποστηρίχθηκε σθεναρά από τις αρμόδιες ιατρικές αρχές της Τσέχικης Δημοκρατίας, ως το πλέον κατάλληλο μέτρο προς την άμεση και επιτακτική ανάγκη διαφύλαξης της ατομικής και δημόσιας υγείας από τις εν λόγω ασθένειες.

Το Δικαστήριο, επιπλέον, επεσήμανε πως το συμφέρον των παιδιών πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο, γεγονός με το οποίο συμβαδίζει η πολιτική υποχρεωτικού εμβολιασμού της Τσεχίας, προς το σκοπό της προστασίας της υγείας τους από σοβαρές μεταδοτικές ασθένειες.

Εξετάζοντας το σκοπό, το πεδίο εφαρμογής, τις προβλεπόμενες εξαιρέσεις καθώς και τις διαδικαστικές εγγυήσεις του επιβαλλόμενου μέτρου, έκρινε πως ναι μεν η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα των εμβολίων δεν είναι εγγυημένη, ωστόσο οι συνέπειες που επέρχονται από την άρνηση εμβολιασμού (ήτοι, επιβολή προστίμου, αποκλεισμός από προσχολική εκπαίδευση) τελούν σε λογική σχέση αναλογικότητας με τον νόμιμο στόχο της προστασίας των πολιτών από σοβαρούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία, τον οποίο επιδιώκει το τσεχικό κράτος.

Διευκρινίζοντας, τέλος, πως, εν προκειμένω, κρίσιμο δεν είναι το ζήτημα του εάν θα μπορούσαν να υιοθετηθούν διαφορετικά, πιθανόν λιγότερο παρεμβασικά μέτρα, όπως συμβαίνει σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, αλλά εάν τα υπό κρίση μέτρα υπερβαίνουν τα ευρύτερα περιθώρια επέμβασης των αρχών στα δικαιώματα των πολιτών, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως τα εν λόγω μέτρα κρίνονται αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία.

Στην Τσεχική Δημοκρατία υπάρχει γενικό νομικό καθήκον να εμβολιάζονται τα παιδιά από εννέα ασθένειες που είναι γνωστές στην ιατρική επιστήμη. Σε γονείς που δεν συμμορφώνονται, χωρίς βάσιμο λόγο, μπορούν να επιβληθούν πρόστιμα. Παιδιά που δεν έχουν εμβολιαστεί δεν γίνονται δεκτά στο νηπιαγωγεία (γίνεται εξαίρεση για όσα δεν μπορούν να εμβολιαστούν για λόγους υγείας).

Η συλλογιστική του Δικαστηρίου ξεκινά με τη διευκρίνιση ότι η υπόθεση αφορά το πρότυπο και ρουτίνας εμβολιασμός παιδιών κατά ασθενειών που είναι γνωστές στην ιατρική επιστήμη και υποχρεωτικός χαρακτήρας των σχετικών εμβολίων στην Τσεχική Δημοκρατία.

Ο στόχος της σχετικής νομοθεσίας ήταν η προστασία από ασθένειες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν σοβαρές κίνδυνος για την υγεία. Αυτό αναφέρεται τόσο σε εκείνους που έλαβαν τους σχετικούς εμβολιασμούς όσο και σε αυτούς που δεν μπορούσαν να εμβολιαστούν και έτσι ήταν σε κατάσταση ευπάθειας, βασιζόμενοι στην επίτευξη ενός υψηλό επίπεδο εμβολιασμού στην ευρύτερη κοινωνία για την προστασία από τις εν λόγω μεταδοτικές ασθένειες.

Δείτε αναλυτικά τις ερωταπαντήσεις από την εν λόγω υπόθεση εδώ.