Νέοι ποινικοί κώδικες: Δημοσιεύθηκε ο Ν. 4855/2021 με τις αλλαγές σε Ποινικό Κώδικα και Κώδικα Ποινικής Δικονομίας

Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο Νόμος 4855/2021 "Τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα, του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και άλλες επείγουσες διατάξεις".

Δείτε του νέους συγκριτικούς πίνακες διατάξεων.

Με το νέο Νόμο τροποποιούνται οι διατάξεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας με γνώμονα το πόρισμα που υποβλήθηκε στο Υπουργείο Δικαιοσύνης από τη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή που συστήθηκε τον Μάρτιο του 2020 για την παρακολούθηση της εφαρμογής του νέου Ποινικού Κώδικα και του νέου Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, μετά την έναρξη ισχύος τους την 1η.7.2019.

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση, με το νέο νόμο επιδιώκεται η αναθεώρηση διατάξεων του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας με σκοπό να ενισχυθούν η ασφάλεια και η προστασία του κοινωνικού συνόλου από την ολοένα αυξανόμενη εγκληματικότητα αλλά και από το νομοθετικό κενό που προκάλεσε η κατάργηση ή η υποβάθμιση μείζονος ποινικής απαξίας παραδοσιακών αδικημάτων μετά την ισχύ των νέων κωδίκων.

Επιπλέον, το νομικό οπλοστάσιο θωρακίζεται ακόμα περισσότερο απέναντι στις εγκληματικές συμπεριφορές και εναρμονίζεται με ευρωπαϊκές συμβάσεις που ρυθμίζουν τα δικαιώματα προστασίας και αξιολόγησης των ανηλίκων και ενηλίκων θυμάτων.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Υπουργείου Δικαιοσύνης, μεταξύ άλλων, με τις νέες αλλαγές στους Κώδικες:

• Προβλέπεται ως μοναδική ποινή η ισόβια κάθειρξη για τα αδικήματα της εσχάτης προδοσίας, ανθρωποκτονίας, της θανατηφόρας ληστείας και του ομαδικού βιασμού.
• Αυστηροποιούνται οι τυπικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις για την απόλυση υπό όρο του κρατουμένου. Ειδικότερα, σε περίπτωση πρόσκαιρης κάθειρξης για τα εγκλήματα του νόμου περί ναρκωτικών (σε διακεκριμένη μορφή), για εγκληματική οργάνωση, τρομοκρατικές πράξεις, εσχάτη προδοσία, ανθρωποκτονία, ληστεία, εμπρησμός, εμπρησμός σε δάση, εκβίαση, βιασμό ανηλίκου, εμπορία ανθρώπων, αρπαγή ανηλίκου και όλα τα κατά της γενετήσιας ελευθερίας εγκλήματα, δίνεται η δυνατότητα για απόλυση υπό όρο μόνο αν έχουν εκτιθεί με ευεργετικό υπολογισμό τα 4/5 της ποινής. Άρα, από τα 3/5 που ισχύει σήμερα, αυξάνεται στα 4/5. Ως εκ τούτου, αυστηροποιείται για τα ανωτέρω αδικήματα η διάταξη, και ακόμα και με τον ευεργετικό υπολογισμό της ποινής, κατά τα ανωτέρω, ο κρατούμενος θα παραμένει περισσότερο χρόνο στο σωφρονιστικό κατάστημα. Επιπλέον, για τα παραπάνω εγκλήματα, θα απαιτείται πραγματική παραμονή σε σωφρονιστικό κατάστημα, ίση με τα 3/5 της ποινής (πραγματική έκτιση της ποινής). Άρα, από τα 2/5 που ισχύει σήμερα αυξάνεται στα 3/5. Ακόμη, προβλέπεται ότι σε περίπτωση καταδίκης για τα παραπάνω εγκλήματα σε ποινή ισοβίου καθείρξεως, το κατώτατο όριο παραμονής στο σωφρονιστικό κατάστημα του καταδίκου αυξάνεται από 16 έτη σε 18 έτη (πραγματική έκτιση). Επίσης προβλέπεται ότι στις περιπτώσεις των ανωτέρω κακουργημάτων δεν επιτρέπεται απόλυση υπό τον όρο της κατ’ οίκον έκτισης της ποινής με ηλεκτρονική επιτήρηση.
• Η παραγραφή για τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας που τελούνται σε βάρος ανηλίκου θα αρχίζει ένα έτος μετά την ενηλικίωσή του, εφόσον η πράξη είναι πλημμέλημα και τρία έτη εφόσον είναι κακούργημα. Με τον τρόπο αυτό, δίνεται η δυνατότητα, ειδικά για τα αδικήματα αυτά, τα οποία έχουν ιδιάζουσα, λόγω της φύσης τους, απαξία, να υπάρχει επαρκής χρόνος, κατά τον οποίο ο ανήλικος θα μπορεί να τα καταγγείλει, ώστε να ασκούνται διώξεις και να μη μένουν ατιμώρητα.
• Προβλέπεται ότι το αδίκημα του εμπρησμού δάσους τιμωρείται ως κακούργημα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι συνήθως εμπνεόμενες από επιδίωξη οικονομικού κέρδους συμπεριφορές και για τις οποίες η πρόσφατη εμπειρία έδειξε ότι χρειάζονται αυστηρότερη αντιμετώπιση.
• Αυστηροποιείται η ποινή για το αδίκημα της πρόκλησης βαριάς σωματικής βλάβης στην περίπτωση κατά την οποία ο δράστης επεδίωκε την πρόκλησή της και προστίθενται στην έννοια της βαριάς σωματικής βλάβης η αναπηρία και η μόνιμη παραμόρφωση.
• Προστίθεται νέα ποινική διάταξη κατά την οποία συνιστά επιβαρυντική περίσταση η τέλεση σωματικής βλάβης σε βάρος υπαλλήλου κατά την εκτέλεση της εργασίας ή στο πλαίσιο της εργασίας του.
• Αυστηροποιείται το πλαίσιο ποινής στην εμπορία ανθρώπων προκειμένου να προστατευτούν οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως πολίτες τρίτων χωρών και θύματα σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης.
• Η προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας, όταν τελείται στο χώρο εργασίας τιμωρείται πλέον μόνο με φυλάκιση και διώκεται αυτεπάγγελτα.
• Προβλέπεται ρητά για πρώτη φορά η περίπτωση βιασμού σε βάρος ανηλίκου, με προβλεπόμενη ποινή την ισόβια κάθειρξη.
• Ιδιαίτερα σημαντική αλλαγή είναι ότι για την περίπτωση του αδικήματος των γενετήσιων πράξεων με ανηλίκους ή ενώπιόν τους (αποπλάνηση ανηλίκων), το αδίκημα τιμωρείται στη βασική του μορφή πλέον μόνο ως κακούργημα.
• Η προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας θα διώκεται αυτεπαγγέλτως, όταν έχει ως θύμα ανήλικο πρόσωπο (στην ουσία ηλικίας από δώδεκα έως δεκαοκτώ ετών) και όχι κατ’ έγκληση όπως σήμερα, καθώς κάτω των δώδεκα ετών η πράξη είναι ούτως ή άλλως βαρύτερη και αυτεπαγγέλτως διωκόμενη. Επιπλέον διευρύνεται η προστασία του ανηλίκου με την κατάργηση της κατ’ έγκληση δίωξης της βάναυσης προσβολής της γενετήσιας ευπρέπειας προσώπων νεότερων των δεκαπέντε ετών.

Τέλος στον κατάλογο των αδικημάτων για τα οποία προβλέπεται άρση του απορρήτου προστίθενται αυτά της «βαριάς σκοπούμενης σωματικής βλάβης» και των κακουργημάτων του «εμπρησμού» και του «εμπρησμού σε δάση».

Δείτε αναλυτικά το Νόμο 4855/2021, όπως δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.