Προσωπικά δεδομένα: Αίτημα πρόσβασης δότη σε τράπεζα σπέρματος

​Η Δανική Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων Datatilsynet δέχθηκε την καταγγελία ενός δότη για τη μη ικανοποίηση του αιτήματος πρόσβασης που είχε ασκήσει προς τράπεζα κρυοσυντήρησης σπέρματος.

Ειδικότερα και σύμφωνα με το ιστορικό της υπόθεσης, ο καταγγέλλων υπήρξε δότης σπέρματος και υπό την ιδιότητά του αυτή ζήτησε, στις αρχές Μαΐου 2020, ενημέρωση ως προς τον αριθμό των τέκνων που γονιμοποιήθηκαν από τους γαμέτες του, αλλά και το πόσα από τα τέκνα αυτά έχουν ανύπαντρες μητέρες.

Η εταιρεία αρνήθηκε να παράσχει τις πληροφορίες αυτές, καθώς μια τέτοια αποκάλυψη αφενός δεν είναι επιτρεπτή, αφετέρου – ως προς το δεύτερο σκέλος – δεν τηρεί σχετικές πληροφορίες.

Την ίδια ημέρα που έλαβε την απάντηση αυτή, στις 15 Μαΐου 2020, ο καταγγέλλων επανήλθε, ασκώντας αυτή τη φορά το δικαίωμα πρόσβασης στα προσωπικά του δεδομένα. Με το αίτημά του αυτό, ο δότης ζήτησε ενημέρωση για τα προσωπικά δεδομένα του που τηρούνται στην Τράπεζα Κρυοσυντήρησης, μεταξύ των οποίων και τον αριθμό των τέκνων που γονιμοποιήθηκαν από τους γαμέτες του. Και αυτό το αίτημά του απορρίφθηκε, με την εταιρεία να ισχυρίζεται πως η τυχόν ικανοποίηση του αιτήματος θα παραβίαζε τα δικαιώματα τρίτων προσώπων.

Ο δότης προσέφυγε στη Δανική Αρχή, η οποία κάλεσε τα δύο μέρη σε ακρόαση.

Οι ισχυρισμοί της εταιρείας

Ενώπιον της Αρχής η εταιρεία υπερασπίστηκε την άρνησή της να ικανοποιήσει το αίτημα του δότη, ισχυριζόμενη ότι τα στοιχεία που ζητήθηκαν δεν αποτελούν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα του αιτούντος. Όπως η εθνική νομοθεσία ορίζει ρητώς, ο δότης σπέρματος δεν θεωρείται πατέρας των τέκνων που θα γεννηθούν, ούτε και έχει δικαιώματα επί της γονιμοποίησης των γαμετών του. Αυτό ισχύει τόσο ως προς τα στοιχεία των τέκνων, όσο και ως προς τις πληροφορίες που σχετίζονται με τις γυναίκες που προσέφυγαν σε μεθόδους Ι.Υ.Α., όπως πχ. το ποιες από αυτές ήταν ανύπαντρες.

Επικουρικώς και στην περίπτωση όπου ήθελε κριθεί πως οι πληροφορίες που έχουν ζητηθεί αποτελούν προσωπικά δεδομένα του αιτούντος, η εταιρεία ισχυρίστηκε πως η ικανοποίηση του δικαιώματος δεν είναι δυνατή, καθόσον η χορήγηση πληροφοριών ευαίσθητου χαρακτήρα για τρίτα πρόσωπα θα έπληττε τα δικαιώματά τους, η προστασία των οποίων πρέπει να κριθεί ως υπέρτερη του δικαιώματος του υποκειμένου.

Οι διευκρινίσεις του δότη

Ο καταγγέλλων αντέκρουσε τους ισχυρισμούς της εταιρείας εξηγώντας στην Αρχή τί είχε προηγηθεί του αιτήματός του και γιατί η ικανοποίησή του ήταν αναγκαία.

Σύμφωνα με τα όσα αυτός ισχυρίστηκε, πριν την υποβολή του αρχικού αιτήματός του προσεγγίστηκε από μια κοπέλα, η οποία του είπε ότι ήταν κόρη του, αποκαλύπτοντάς του παράλληλα πως γνώριζε για την ύπαρξη τριών τέκνων από το σπέρμα που αυτός είχε διαθέσει.

Μετά την αποκάλυψη αυτή, ο δότης θεώρησε αναγκαίο να ζητήσει πληροφορίες για τον ακριβή αριθμό των τέκνων που προήλθαν από το σπέρμα του, όχι για να τα εντοπίσει ο ίδιος, αλλά για να έχει μια εικόνα ως προς τον αριθμό τους. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην απόφαση, εάν ο καταγγέλλων ανέπτυσσε μια πατρική σχέση με το κορίτσι, ένιωθε πως θα ήταν υποχρεωμένος να κάνει το ίδιο και με κάθε άλλο παιδί που ενδεχομένως θα τον προσέγγιζε στο μέλλον.

Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο ζητούσε πληροφορίες για τον αριθμό των τέκνων, στο φάκελο των οποίων δεν ήταν καταχωρημένα τα στοιχεία του συζύγου της μητέρας. Διότι εκτίμησε πως τα παιδιά αυτά είναι και εκείνα που είναι πιο πιθανό να αναζητήσουν τον βιολογικό πατέρα τους.

Τέλος, ως προς τους ισχυρισμούς της εταιρείας, ο καταγγέλλων αφενός επέμεινε πως, μολονότι δεν αναγνωρίζεται από το νόμο ως ο πατέρας των τέκνων, οι πληροφορίες που έχει ζητήσει αποτελούν προσωπικά δεδομένα του, ενώ το δικαίωμά του είναι υπέρτερο του δικαιώματος των τέκνων, δεδομένου πως δεν έχει καμία πρόθεση ή δυνατότητα να τα αναζητήσει.

Η απόφαση της Αρχής

Η Datatilsynet συντάχθηκε με τον καταγγέλλοντα και δέχθηκε πως οι πληροφορίες που ζητήθηκαν ως προς τον αριθμό των τέκνων αποτελούν προσωπικά δεδομένα αυτού και εντάσσονται στο δικαίωμα πρόσβασης του άρθρου 15 ΓΚΠΔ. Αυτό δεν ισχύει για τις πληροφορίες που σχετίζονται με το καθεστώς των γυναικών - μητέρων των τέκνων αυτών, καθώς μια τέτοια πληροφορία ουδόλως μπορεί να θεωρηθεί ότι σχετίζεται με τον αιτούντα.

Περαιτέρω, και ως τους λόγους που επικαλέστηκε η εταιρεία για τη μη ικανοποίηση του δικαιώματος πρόσβασης, η Αρχή έκρινε πως η ενημέρωση ως προς τον αριθμό των τέκνων δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί πως θέτει σε κίνδυνο δικαιώματά τους, η προστασία των οποίων κρίνεται υπέρτερη του δικαιώματος του αιτούντος. Τούτο διότι, είναι προφανές πως από την πληροφορία που έχει ζητηθεί δεν δίνεται η δυνατότητα στον αιτούντα να τα αναζητήσει.

Με βάση τις σκέψεις αυτές, η Datatilsynet έδωσε εντολή στην Τράπεζα Κρυοσυντήρησης να συμμορφωθεί με το αίτημα πρόσβασης του αιτούντος και να τον ενημερώσει για τον αριθμό των τέκνων που γεννήθηκαν από γονιμοποίηση των γαμετών του.