Κατατέθηκε η τροπολογία για το δικαίωμα κατάρτισης συνδυασμών στις βουλευτικές εκλογές - Τι προβλέπει

Κατατέθηκε στη Βουλή η τροπολογία του δικαιώματος κατάρτισης συνδυασμών στις βουλευτικές εκλογές.

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση, η ελευθερία ίδρυσης και συμμετοχής σε πολιτικό κόμμα είναι πολιτικό δικαίωμα των Ελλήνων.

Αν και κατά την κρατούσα γνώμη και σε αντίθεση με τα προβλεπόμενα σε άλλες ευρωπάίκές έννομες τάξεις, δεν παρέχεται συνταγματική εξουσιοδότηση για τη διάλυση ή την απαγόρευση πολιτικού κόμματος με πράξη οργάνου της πολιτείας, η παρ. 1 του άρθρου 29 του Συντάγματος επιβάλλει πάντως η οργάνωση και η δράση των πολιτικών κομμάτων να εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία ταυ δημοκρατικού πολιτεύματος.

Η «δημοκρατική ρήτρα» ενσωματώνεται άλλωστε ως μέρας και της ιδρυτικής δήλωσης ταυ κόμματος στου Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, κατά το άρθρο 29 του ν. 3023/2002 (Α' 146).

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η συνταγματική προστασία του δικαιώματος ίδρυσης και συμμετοχής σε πολιτικά κόμματα δεν εμπεριέχει, ως συνταγματικό δικαίωμα, τη συμμετοχή εγκληματικών οργανώσεων στις βουλευτικές εκλογές υπό τον μανδύα πολιτικού κόμματος, όπως στην περίπτωση της κατοχής επιτελικής θέσης σε πολιτικά κόμματα από πρόσωπα που έχουν καταδικασθεί για ποινικά αδικήματα ιδιαίτερης απαξίας.

Τούτο λαμβάνει υπόψη ήδη το άρθρο 92 του ν. 4804/2021 (Α' 90) που προβλέπει ότι δικαίωμα κατάρτισης συνδυασμών δεν έχουν τα πολιτικά κόμματα των οποίων ο πρόεδρος, ο γενικός γραμματέας, τα μέλη της διοικούσας επιτροπής και ο νόμιμος εκπρόσωπος έχουν καταδικασθεί σε κάθειρξη για τα αδικήματα των κεφαλαίων 1-6 του Δεύτερου Βιβλίου του Ποινικού Κώδικα, ή σε οποιαδήποτε ποινή για εγκλήματα του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα που επισείουν την ποινή της ισόβιας κάθειρξης, ή σε ισόβια κάθειρξη για κάθε άλλα αδίκημα.

Η ανωτέρω διάταξη χρήζει συμπληρώσεως, η οποία επιχειρείται με την προτεινόμενη διάταξη, ως προς τις περιπτώσεις εκείνες που η πραγματική ηγεσία του πολιτικού κόμματος διαφοροποιείται σε σχέση με τους κατέχοντες τις ανωτέρω επιτελικές θέσεις.

Στην πραγματικότητα, άλλωστε, η «ηγεσία» πολιτικού κόμματος δεν απαιτεί οπωσδήποτε την κατοχή συγκεκριμένης τυπικής θέσης στην κομματική ιεραρχία. Ανεξαρτήτως αυτής, όπως σημειώνει το Ευρωπάίκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στην απόφαση Refah Partisi κ. Τουρκίας της 13ης Φεβρουαρίου 2003 (σκέψη 98): «[...] ένα κόμμα του οποίου οι ηγέτες παροτρύνουν στη 81α ή πραωτ ούν μια πολιτική που δεν σέβεται τη δημοκρατία ή που στοχεύει στην καταστροφή της δημοκρατίας και την αποδοκιμασία των δικαιωμάτων και ελευυθεριών που αναγνωρίζονται από τη δημοκρατία δεν μπορεί να αξιώσει την προστασία της Σύμβασης κατά των κυρώσεων που επιβάλλονται σε αυτή τη βάση.».

Περαιτέρω, δεν μπορεί να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο, και πέραν της ανωτέρω περίπτωσης, όπου η πραγματική ηγεσία διαφέρει από την εμφαινόμενη, η οργάνωση και η δράση των πολιτικών κομμάτων να μην εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, λόγω της συμμετοχής ως υποψηφίων βουλευτών προσώπων που έχουν καταδικασθεί για τα ανωτέρω αδικήματα και ποινές, όπως επίσης εκείνων των πολιτικών κομμάτων ως προς τα οποία συντρέχουν οι ίδιες προϋποθέσεις σε σχέση με ιδρυτικά μέλη ή διατελέσαντες προέδρους.

Τούτο χρήζει ad hoc αξιολόγησης, από το αρμόδιο όργανο για την ανακήρυξη των συνδυασμών σύμφωνα με την εκλογική νομοθεσία, ώστε υα αποφευχθεί υπέρμετρος περιορισμός των συνταγματικών δικαιωμάτων των πολιτικών κομμάτων.

Με την προτεινόμενη ρύθμιση τίθενται, συνεπώς, συμπληρωματικές προβλέψεις προς αποφυγή καταστρατήγησης της υφιστάμενης διάταξης του άρθρου 92 του ν. 4804/2021, χωρίς πάντως να επηρεάζεται, υπό καμία εκδοχή, το δικαίωμα του εκλέγεσθαι ανεξαρτήτου υποψηφίου, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στα άρθρα 55 παρ. 1 και 51 παρ. 3 του Συντάγματος.

 

Το πλήρες κείμενο της νέας ρύθμισης έχει ως εξής:

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ

ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ

«Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/1828 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 25ης Νοεμβρίου 2020 «σχετικά με τις αντιπροσωπευτικές αγωγές για την προστασία των συλλογικών συμφερόντων των καταναλωτών και για την κατάργηση της οδηγίας 2009/22/ΕΚ», ενίσχυση της προστασίας των καταναλωτών, ρυθμιστικό πλαίσιο για την παλαίωση οίνων και άλλες επείγουσες διατάξεις για την ενίσχυση της ανάπτυξης»

Άρθρο μόνο

Δικαίωμα κατάρτισης συνδυασμών στις βουλευτικές εκλογές – Αντικατάσταση παρ. 1 άρθρου 32 π.δ. 26/2012

Η παρ. 1 του άρθρου 32 του π.δ. 26/2012 (Α’ 57) αντικαθίσταται ως ακολούθως:

«1. Στις βουλευτικές εκλογές λαμβάνουν μέρος είτε συνδυασμοί υποψηφίων ενός μόνο κόμματος, είτε συνδυασμοί συνασπισμού περισσότερων του ενός συνεργαζόμενων κομμάτων, είτε συνασπισμοί ανεξάρτητων υποψηφίων, είτε μεμονωμένοι υποψήφιοι. Για την κατάρτιση συνδυασμού πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

α) Το κόμμα να έχει ιδρυθεί νόμιμα.

β) Ο πρόεδρος, ο γενικός γραμματέας, τα μέλη της διοικούσας επιτροπής, ο νόμιμος εκπρόσωπος και η πραγματική ηγεσία του κόμματος να μην έχουν καταδικασθεί σε οποιονδήποτε βαθμό σε κάθειρξη για τα αδικήματα των κεφαλαίων 1-6 του Δεύτερου Βιβλίου του Ποινικού Κώδικα, ή σε οποιαδήποτε ποινή για εγκλήματα του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα που επισείουν την ποινή της ισόβιας κάθειρξης, ή σε ισόβια κάθειρξη για κάθε άλλο αδίκημα. Η αποστέρηση του δικαιώματος κατάρτισης συνδυασμών, σύμφωνα με την παρούσα περίπτωση, ισχύει για τη χρονική διάρκεια της επιβληθείσας ποινής και υπολογίζεται από την επομένη της ημέρας της οριστικής καταδικαστικής απόφασης. Η έκτιση ή μη της ποινής ή η παραγραφή αυτής δεν ασκεί επιρροή στον υπολογισμό του ανωτέρω χρονικού διαστήματος. Στο πλαίσιο του παρόντος άρθρου, η πραγματική ηγεσία έχει την έννοια ότι πρόσωπο άλλο από εκείνο που κατέχει τυπικά θέση προέδρου, γενικού γραμματέα, μέλους της διοικούσας επιτροπής ή νομίμου εκπροσώπου με συγκεκριμένες πράξεις του εμφανίζεται να ασκεί διοίκηση του κόμματος, ή να έχει τοποθετήσει εικονική ηγεσία, ή να έχει τον ηγετικό πολιτικό ρόλο προς το εκλογικό σώμα.

γ) Η οργάνωση και η δράση του κόμματος να εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Για την αξιολόγηση της συνδρομής της προϋπόθεσης αυτής λαμβάνεται υπ’ όψιν τυχόν καταδίκη σε οποιονδήποτε βαθμό υποψηφίων βουλευτών, ή ιδρυτικών μελών, ή διατελεσάντων προέδρων για τα αδικήματα και στις ποινές του πρώτου εδαφίου της περ. β).

Στην περίπτωση συνασπισμού κομμάτων οι ανωτέρω προϋποθέσεις πρέπει να συντρέχουν για καθένα από τα κόμματα που απαρτίζουν τον συνασπισμό.

Η συνδρομή των προϋποθέσεων της παρούσας ελέγχεται αυτεπαγγέλτως από το Α’ Τμήμα του Αρείου Πάγου. Προς υποβοήθηση της κρίσης του, πολιτικά κόμματα και κάθε εκλογέας έχουν δικαίωμα να υποβάλουν υπόμνημα με στοιχεία τεκμηρίωσης μέχρι την επομένη της λήξης της προθεσμίας της παρ. 1 του άρθρου 34.».

Δείτε αναλυτικά την τροπολογία.