ΕΕΠΔ: Γνώμη για την Πρόταση Κανονισμού για τις ευρωπαϊκές στατιστικές
Η γνώμη του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων διατυπώνεται στη βάση του άρθρου 42 του Κανονισμού 2018/725, που θεσπίζει υποχρέωση διαβούλευσης για κάθε νομοθετική πρόταση με αντίκτυπο στην προστασία των προσωπικών δεδομένων
Στις 20 Ιανουαρίου 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε Πρόταση Κανονισμού για τις ευρωπαϊκές στατιστικές σχετικά με τον πληθυσμό και τη στέγαση, την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 862/2007 και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 763/2008 και (ΕΕ) αριθ. 1260/2013.
Η πρόταση περιέχει διατάξεις που αποσκοπούν στη διευκόλυνση της πρόσβασης σε διαθέσιμες πηγές δεδομένων, η οποία θα βελτιώσει τις διαδικασίες παραγωγής και τη γενική ποιότητα των κοινωνικών στατιστικών. Στο πλαίσιο αυτό, ο ΕΕΠΔ θεωρεί ότι στις αιτιολογικές σκέψεις της πρότασης θα πρέπει να γίνεται ειδική αναφορά στη συμμόρφωση με τις εγγυήσεις που αφορούν την επεξεργασία για στατιστικούς σκοπούς σύμφωνα με το άρθρο 89 ΓΚΠΔ και το άρθρο 13 του κανονισμού 2018/725. Επιπλέον, η πρόταση θα πρέπει να διευκρινίσει ότι κατ' αρχήν μόνο ανωνυμοποιημένα ή ψευδωνυμοποιημένα δεδομένα θα χρησιμοποιούνται και θα ανταλλάσσονται για στατιστικούς σκοπούς.
Οι στατιστικές υψηλής ποιότητας είναι απαραίτητες για την υποστήριξη του σχεδιασμού, της εφαρμογής και της αξιολόγησης των πολιτικών της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών για τα θεμελιώδη δικαιώματα. Ο ΕΕΠΔ αναγνωρίζει επίσης ότι οι νέες καινοτόμες προσεγγίσεις μπορούν να είναι υποσχόμενες ως προς τις στατιστικές και την έρευνα. Ωστόσο, ο ΕΕΠΔ εκφράζει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την ένδειξη ότι πληροφορίες που αφορούν συγκεκριμένα πρόσωπα μπορούν να ληφθούν από οποιαδήποτε πηγή, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών ιχνών που αφορούν συγκεκριμένα πρόσωπα. Ως εκ τούτου, ο ΕΕΠΔ θεωρεί ότι η τελευταία πρόταση του άρθρου 2 παράγραφος 3 της πρότασης, η οποία αναφέρεται στη λήψη από οποιαδήποτε κατάλληλη πηγή ή συνδυασμό αυτών, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών ιχνών που αφορούν το οικείο πρόσωπο, θα πρέπει να διαγραφεί.
Επιπλέον, ο ΕΕΠΔ θεωρεί ότι απαιτείται περαιτέρω διευκρίνιση όσον αφορά τις πηγές και τις κατηγορίες δεδομένων στις οποίες θα έχουν πρόσβαση και θα χρησιμοποιούν τα κράτη μέλη και η Επιτροπή (Eurostat), ιδίως όσον αφορά τις πηγές διοικητικών δεδομένων και τα δεδομένα που βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών. Τα δεδομένα που βρίσκονται στην κατοχή ιδιωτών μπορεί να είναι ποικίλα, καθώς θεωρείται ότι περιλαμβάνουν τεράστιο όγκο δεδομένων που κατέχουν οι επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων που συλλέγονται μέσω των αρχείων κινητής τηλεφωνίας, των δεδομένων θέσης, των δεδομένων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και μέσω του Διαδικτύου των πραγμάτων (IoT) και της παροχής ψηφιακών υπηρεσιών. Ο ΕΕΠΔ θεωρεί ότι η συλλογή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τέτοιες πηγές ενδέχεται να μην είναι ανάλογη προς τους επιδιωκόμενους στόχους, λαμβάνοντας υπόψη τους δυνητικούς κινδύνους για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των υποκειμένων των δεδομένων. Στο βαθμό που η πρόταση επιδιώκει να παράσχει νομική βάση για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τα κράτη μέλη ή την Επιτροπή, είναι απαραίτητο να παρέχεται σαφής και ολοκληρωμένη επισκόπηση των κατηγοριών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που μπορούν να υποβληθούν σε επεξεργασία βάσει της πρότασης, λαμβάνοντας υπόψη τις απαιτήσεις της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας. Επιπλέον, οι πηγές από τις οποίες μπορούν να αντληθούν οι εν λόγω κατηγορίες δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα θα πρέπει να αναφέρονται σαφώς στην ίδια την πρόταση.
Όσον αφορά τη συλλογή στατιστικών στοιχείων από τα συστήματα ΤΠ μεγάλης κλίμακας (LSIT) στον Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης, ο ΕΕΠΔ θεωρεί ότι το άρθρο 10 της πρότασης πρέπει να τροποποιηθεί. Ειδικότερα, η πρόταση θα πρέπει να διευκρινίσει ότι οι στατιστικές για τα LSIT συλλέγονται (αποκλειστικά) από το κεντρικό αποθετήριο για την υποβολή εκθέσεων και την κατάρτιση στατιστικών (CRRS). Σε περίπτωση που η Επιτροπή επιθυμεί να προβλέψει μεταβατικά μέτρα έως ότου το CRRS τεθεί σε πλήρη λειτουργία, θα πρέπει να εισαχθούν ειδικά μεταβατικά μέτρα.
Ο ΕΕΠΔ εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η πρόταση προβλέπει τη δοκιμή και τη χρήση τεχνολογιών οι οποίες ενισχύουν την προστασία της ιδιωτικής ζωής και οι οποίες εφαρμόζουν την ελαχιστοποίηση των δεδομένων από τον σχεδιασμό. Ο ΕΕΠΔ έχει επίγνωση των δυνατοτήτων των τεχνολογιών που ενισχύουν την προστασία της ιδιωτικής ζωής ως παραγόντων που διευκολύνουν την ανταλλαγή δεδομένων που είναι φιλικές προς την ιδιωτική ζωή και κοινωνικά επωφελείς και υποστηρίζει πλήρως τη χρήση τεχνολογιών βελτίωσης της ιδιωτικής ζωής σε αυτό το πλαίσιο. Ταυτόχρονα, ο ΕΕΠΔ υπενθυμίζει ότι οποιαδήποτε ανταλλαγή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα πρέπει σε κάθε περίπτωση να συμμορφώνεται με όλες τις σχετικές διατάξεις του ΓΚΠΔ και του κανονισμού 2018/725, συμπεριλαμβανομένου του άρθρου 89 παράγραφος 1 ΓΚΠΔ και του άρθρου 13 Καν.2018/725.
Τέλος, όσον αφορά τη δημιουργία ασφαλούς υποδομής για τη διευκόλυνση της εν λόγω ανταλλαγής δεδομένων, ο ΕΕΠΔ σημειώνει ότι η πρόταση δεν προσδιορίζει τους ρόλους και τις αρμοδιότητες της Επιτροπής (Eurostat) και των αρμόδιων εθνικών αρχών κατά την έννοια της νομοθεσίας περί προστασίας δεδομένων. Ενώ οι λεπτομερείς ρυθμίσεις για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις προστασίας των δεδομένων μπορούν να καθοριστούν με εκτελεστική πράξη, ο ΕΕΠΔ θεωρεί ότι οι ρόλοι των διαφόρων εμπλεκόμενων φορέων ως υπευθύνων επεξεργασίας, κοινών υπευθύνων επεξεργασίας ή εκτελούντων την επεξεργασία θα πρέπει να καθοριστούν με σαφήνεια στον διατακτικό της πρότασης.
Η Γνώμη 8/2023 του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων είναι διαθέσιμη εδώ.
