Δικαστική αστυνομία: Επιτάχυνση διαδικασιών στελέχωσής της - Τροποποιήσεις Ν. 4963/2023

Σε δημόσια διαβούλευση τέθηκε η νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Δικαιοσύνης για την επιτάχυνση διαδικασιών στελέχωσης δικαστικής αστυνομίας (τροποποιήσεις Ν. 4963/2023).

Σύμφωνα με το Υπ. Δικαιοσύνης, η προκήρυξη του διαγωνισμού προβλέπεται να διενεργηθεί μέσω ΑΣΕΠ και θα αφορά την πρόσληψη 600 ατόμων στη Δικαστική Αστυνομία, τα οποία θα κατανεμηθούν στις δικαστικές υπηρεσίες της χώρας και θα αποτελούν το ένστολο και ένοπλο προσωπικό, που θα εκτελεί αστυνομικά καθήκοντα. Επίσης, προβλέπεται η πρόσληψη έως και 150 ατόμων διαφόρων ειδικοτήτων για το πολιτικό προσωπικό, που θα εκτελούν καθήκοντα πραγματογνωμόνων.

Ειδικότερα, για την πρώτη εφαρμογή του νόμου στην Υπηρεσία Δικαστικής Αστυνομίας αστυνομικού τομέα συστήνονται εξακόσιες (600) οργανικές θέσεις, οι οποίες κατανέμονται σε κλάδους, ως εξής: α) τριάντα (30) θέσεις για τον κλάδο ΠΕ Δικαστικής Αστυνομίας, β) εβδομήντα (70) θέσεις για τον κλάδο ΤΕ Δικαστικής Αστυνομίας και γ) πεντακόσιες (500) θέσεις για τον κλάδο ΔΕ Δικαστικής Αστυνομίας.

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση, με το άρθρο 3 του ν. 4963/2022 (Α’ 149) συστάθηκε στο Υπουργείο Δικαιοσύνης «Υπηρεσία Δικαστικής Αστυνομίας».

Συγκεκριμένα, με τη σύσταση της Δικαστικής Αστυνομίας, ως μιας εξειδικευμένης υπηρεσίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης, «επιδιώκονται η αποτελεσματική άσκηση των καθηκόντων του προσωπικού που πρόκειται να τη στελεχώσει, η λειτουργική κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ των τομέων της, η ύπαρξη της αναγκαίας υπηρεσιακής συνοχής για την εκπλήρωση των σκοπών της και η επιτάχυνση των διαδικασιών απονομής δικαιοσύνης» (βλ. την Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης του ν. 4963/2022 σε: https://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/c8827c35-4399-4fbb-8ea6- aebdc768f4f7/12026235.pdf). Για την αντιμετώπιση των ζητημάτων, που περιγράφονται παραπάνω, η Δικαστική Αστυνομία διαιρείται σε πολιτικό και αστυνομικό τομέα.

Η άμεση στελέχωση της Δικαστικής Αστυνομίας αποτελεί προαπαιτούμενο της πλήρους και ουσιαστικής λειτουργίας της. Με την προτεινόμενη ρύθμιση επιδιώκεται η επιτάχυνση της διαδικασίας στελέχωσης της Δικαστικής Αστυνομίας προς διασφάλιση της άμεσης και αποτελεσματικής λειτουργίας της.

Για τον λόγο αυτό εισάγονται ρυθμίσεις με σκοπό:

α) τη συγκεκριμενοποίηση της διαδικασίας στελέχωσης της Δικαστικής Αστυνομίας,

β) την εξειδίκευση των προσόντων διορισμού του προσωπικού του αστυνομικού και του πολιτικού τομέα της δικαστικής αστυνομίας και,

γ) την σύσταση περιφερειακών υπηρεσιών Δικαστικής Αστυνομίας σε επίπεδο Τμήματος πολιτικού και αστυνομικού τομέα, στα δικαστικά μέγαρα της επικράτειας.

Σημειώνεται, ότι η διαδικασία πρόσληψης του προσωπικού τόσο του πολιτικού όσο και του αστυνομικού τομέα διέπεται από τις αρχές της αξιοκρατίας και της διαφάνειας. Η επιλογή του προσωπικού γίνεται κατά τρόπο που παρέχει αυξημένες εγγυήσεις διαφάνειας και αξιοκρατίας, κατά τα οριζόμενα στην παρ. 7 του άρθρου 103 του Συντάγματος, ενόψει της ιδιαίτερης αποστολής της Δικαστικής Αστυνομίας, η οποία συνίσταται, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 1 και 4 του ν. 4963/2022 στην υποστήριξη της εύρυθμης λειτουργίας των δικαστικών υπηρεσιών και στην επικουρία των δικαστικών και εισαγγελικών αρχών, οι οποίες περιβάλλονται από ειδικές συνταγματικές εγγυήσεις, στο δικαιοδοτικό τους έργο. 

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, ο ν. 4963/2022 (Α’ 149) εισήγαγε μια ενιαία διαδικασία πρόσληψης για το προσωπικό τόσο του αστυνομικού όσο και του πολιτικού τομέα της Δικαστικής Αστυνομίας την οποία αναλάμβανε εξ ολοκλήρου προς υλοποίηση το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Ωστόσο, η ενιαία αντιμετώπιση των δύο κατηγοριών προσωπικού έθεσε εν αμφιβόλω την άμεση ολοκλήρωση των διαδικασιών στελέχωσης της Δικαστικής Αστυνομίας λόγω των πρακτικών δυσχερειών (π.χ. πολλαπλότητα επιτροπών που διενεργεί τις εξετάσεις) και του δυσκίνητου χαρακτήρα τους. Ως εκ τούτου η πραγματική λειτουργία της Δικαστικής Αστυνομίας παραμένει μέχρι και σήμερα γράμμα κενό.

Για τον λόγο αυτό αναμορφώνεται πλήρως η διαδικασία στελέχωσης της Δικαστικής Αστυνομίας ως εξής:

- Το προσωπικό του πολιτικού τομέα επιλέγεται και προσλαμβάνεται βάσει του ν. 4765/2021 (Α’ 6).

- Για το προσωπικό του αστυνομικού τομέα καθιερώνεται μια ιδιότυπη διαδικασία μέσω προκήρυξης από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, η οποία δεν αφίσταται από τις βασικές αρχές και εγγυήσεις (διαφάνειας, αξιοκρατίας, αντικειμενικών κριτηρίων) των διαγωνισμών που διεξάγονται υπό το Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού αλλά και παρεμφερών ρυθμίσεων που αφορούν προσωπικό που ασκεί καθήκοντα αστυνόμευσης (βλ. ειδικούς φρουρούς, δημοτική αστυνομία). Συγκεκριμένα, οι ψυχοτεχνικές και οι αθλητικές δοκιμασίες διενεργούνται από τις επιτροπές του άρθρου 5 του π.δ. 4/1995 (Α΄1) σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο άρθρο 6 περί υγειονομικών εξετάσεων και ψυχοτεχνικών – αθλητικών δοκιμασιών της υπό στοιχεία 7002/12/1-κστ/25.7.2019 (Β΄ 3010) απόφασης του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη.

Τέλος, και επειδή το π.δ. 6/2023 (Α’ 13) δεν προβλέπει τη σύσταση περιφερειακών υπηρεσιών Δικαστικής Αστυνομίας σε επίπεδο Τμήματος πολιτικού και αστυνομικού τομέα για το σύνολο των δικαστικών μεγάρων, με την προτεινόμενη ρύθμιση συστήνονται απευθείας εκ του νόμου και για την πρώτη εφαρμογή του επιπλέον τριάντα έξι τμήματα (τα δεκαέξι είχαν ήδη συσταθεί με το π.δ.), στα οποία κατανέμονται κατά ορθολογικό τρόπο και λαμβανομένων υπόψη των αναγκών τους, οι οργανικές θέσεις του προσωπικού.

Δείτε αναλυτικά το σχέδιο νόμου.