Συνήγορος του Πολίτη: Ειδική Έκθεση Ίσης Μεταχείρισης 2022

Την Ειδική Έκθεση του έτους 2022 για την Ίση Μεταχείριση δημοσίευσε ο Συνήγορος του Πολίτη. Σύμφωνα με τους αριθμούς της Έκθεσης, το 2022 υποβλήθηκαν 936 νέες αναφορές, το 80% των οποίων στρεφόταν κατά φορέων και υπηρεσιών του Δημοσίου, ενώ το 20% στρεφόταν κατά ιδιωτών.

Περαιτέρω και ως προς τις θεματικές κατανομές των αναφορών που υποβλήθηκαν, οι περισσότερες από τις μισές (59%) αναφορές αφορούσαν διακρίσεις λόγω φύλου, με τις διακρίσεις λόγω αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης να ακολουθούν με ποσοστό 21%. Σαφώς λιγότερες ήταν οι περιπτώσεις διακρίσεων λόγω οικογενειακής κατάστασης (6%), λόγω ηλικίας (5%), λόγω θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων (3%), λόγω φυλής ή χρώματος (2%), λόγω εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής (2%) και λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου και κοινωνικής κατάστασης (2%).

Σύμφωνα με το δελτίο τύπου που εξέδωσε η ανεξάρτητη αρχή:

Την Ειδική Έκθεση Ίσης Μεταχείρισης για το 2022 δίνει στη δημοσιότητα ο Συνήγορος του Πολίτη. Κεντρικό συμπέρασμα αποτελεί το γεγονός ότι ο συνολικός αριθμός των αναφορών για υποθέσεις διακρίσεων παρέχει ενδείξεις των τάσεων που εμφανίζουν οι διακρίσεις που καταγγέλλονται, αλλά τελεί σε αναντιστοιχία με το εύρος και την ένταση των διακρίσεων στο πραγματικό κοινωνικό πεδίο. Ειδικότερα, η θεματική κατανομή των αναφορών για διακρίσεις που έλαβε ο Συνήγορος κατά το 2022 είναι, για άλλη μία χρονιά ετεροβαρής: καταγγελίες για διάκριση λόγω φύλου αντιστοιχούν στις μισές επί του συνόλου των αναφορών, ενώ η αναπηρία αναδεικνύεται ως λόγος διάκρισης στο 1/5 αυτών.

Επιχειρώντας την ανάλυση των δεδομένων που εμφανίζει η στατιστική αποτύπωση του έτους διαπιστώνεται ότι ο αριθμός των ετησίως υποβαλλόμενων αναφορών εμφανίζεται σταθεροποιημένος τα τελευταία χρόνια. Οι αναφορές που αφορούν διακρίσεις λόγω εθνικής ή φυλετικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, σεξουαλικού προσανατολισμό και ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου εξακολουθούν να κυμαίνονται σε χαμηλά ποσοστά ετησίως και να μην παρέχουν ικανά στοιχεία του εύρους και της έντασης των διακρίσεων που αντιμετωπίζουν οι συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες. Ο συγκριτικά μεγαλύτερος αριθμός αναφορών ιδίως σε ζητήματα διακρίσεων μεταξύ ανδρών και γυναικών, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, ηλικίας ή οικογενειακής κατάστασης παρέχει σαφώς πληρέστερες ενδείξεις των τάσεων που παρατηρούνται στο πεδίο και επιτρέπει συμπεράσματα σχετικά με την επιτευχθείσα πρόοδο.

Στο πρώτο κεφάλαιο της έκθεσης παρουσιάζονται αντιπροσωπευτικές υποθέσεις διακρίσεων, ο τρόπος χειρισμού τους και η έκβασή τους. Στο δεύτερο κεφάλαιο επιχειρείται η ερμηνευτική προσέγγιση και ανάλυση ζητημάτων που έχουν ανακύψει κατά την εφαρμογή του ν. 4808/20211, ιδίως σε ό, τι αφορά τη βία και την παρενόχληση στον κόσμο της εργασίας και την εξισορρόπηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από την ιδιωτική και την επαγγελματική ζωή. Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται ζητήματα που αφορούν την προώθηση μέτρων και διευκολύνσεων που ευθέως ή εμμέσως κατατείνουν στην ενδυνάμωση του νομοθετικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση (τηλεργασία, ψηφιακή μεταρρύθμιση, πολιτικές ουδετερότητας). Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται παρεμβάσεις συστημικού χαρακτήρα με στόχο την άρση διάχυτων στερεοτύπων ή προκαταλήψεων που δυσχεραίνουν την επίτευξη πραγματικής ισότητας. Στο πέμπτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι νομοθετικές προτάσεις που υποβλήθηκαν το 2022 προς το εκάστοτε αρμόδιο υπουργείο, καθώς και η εντός του έτους υιοθέτηση νομοθετικών προτάσεων προηγούμενων ετών.

Επισημαίνεται ότι οι νομοθετικές εξελίξεις που έχουν επέλθει με τον ν. 4808/2021 σε θέματα που αφορούν τη βία και την παρενόχληση στην εργασία, η εισαγωγή ευέλικτων μορφών εργασίας, όπως η τηλεργασία, η αναμόρφωση του πλαισίου των αδειών των εργαζόμενων με σκοπό την ευχερέστερη εξισορρόπηση των ιδιωτικών και επαγγελματικών τους υποχρεώσεων, η προσθήκη και περαιτέρω εξειδίκευση νέου πεδίου αρμοδιότητας για την Αρχή, η επέκταση της προστασίας κατά των διακρίσεων λόγω αναπηρίας στο πεδίο της εκπαίδευσης, της παροχής αγαθών και υπηρεσιών, διαμορφώνουν ένα πλαίσιο με θετικό πρόσημο. Παραμένουν όμως σοβαρές ελλείψεις στο πεδίο της αποτελεσματικής εφαρμογής και της επίτευξης απτής προόδου.