AI Act: Ιστορική συμφωνία της ΕΕ για τους πρώτους κανόνες για την τεχνητή νοημοσύνη στον κόσμο

Μετά από τριήμερες "μαραθώνιες" συνομιλίες, η Προεδρία του Συμβουλίου και οι διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία σχετικά με την πρόταση εναρμονισμένων κανόνων για την τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), τη λεγόμενη Πράξη για την τεχνητή νοημοσύνη.

Το σχέδιο Κανονισμού αποσκοπεί να διασφαλίσει ότι τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που διατίθενται στην ευρωπαϊκή αγορά και χρησιμοποιούνται στην ΕΕ είναι ασφαλή και σέβονται τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις αξίες της ΕΕ.

Η πρόταση-ορόσημο αποσκοπεί επίσης στην τόνωση των επενδύσεων και της καινοτομίας στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης στην Ευρώπη.

Η πράξη για την ΤΝ αποτελεί εμβληματική νομοθετική πρωτοβουλία με δυνατότητα να προωθήσει την ανάπτυξη και την υιοθέτηση της ασφαλούς και αξιόπιστης ΤΝ σε ολόκληρη την ενιαία αγορά της ΕΕ τόσο από ιδιωτικούς όσο και από δημόσιους φορείς.

Η βασική ιδέα είναι να ρυθμιστεί η ΤΝ με βάση την ικανότητά της να προκαλέσει βλάβη στην κοινωνία, ακολουθώντας μια προσέγγιση "βάσει κινδύνου": όσο υψηλότερος ο κίνδυνος, τόσο αυστηρότεροι οι κανόνες.

Ως η πρώτη νομοθετική πρόταση του είδους της στον κόσμο, μπορεί να αποτελέσει παγκόσμιο πρότυπο για τη ρύθμιση της ΤΝ σε άλλες δικαιοδοσίες, όπως ακριβώς έκανε ο ΓΚΠΔ, προωθώντας έτσι την ευρωπαϊκή προσέγγιση για τη ρύθμιση της τεχνολογίας στην παγκόσμια σκηνή.

Τα κύρια στοιχεία της προσωρινής συμφωνίας

Σε σύγκριση με την αρχική πρόταση της Επιτροπής, τα κύρια νέα στοιχεία της προσωρινής συμφωνίας μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

• κανόνες για τα μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού (general-purpose AI models) υψηλού αντίκτυπου που μπορούν να προκαλέσουν συστημικό κίνδυνο στο μέλλον, καθώς και για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου
• ένα αναθεωρημένο σύστημα διακυβέρνησης με ορισμένες εξουσίες επιβολής σε επίπεδο ΕΕ
• επέκταση του καταλόγου των απαγορεύσεων, αλλά με τη δυνατότητα χρήσης βιομετρικής ταυτοποίησης εξ αποστάσεως από τις αρχές επιβολής του νόμου σε δημόσιους χώρους, με την επιφύλαξη εγγυήσεων
• καλύτερη προστασία των δικαιωμάτων μέσω της υποχρέωσης των φορέων που αναπτύσσουν συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου να διενεργούν εκτίμηση επιπτώσεων στα θεμελιώδη δικαιώματα πριν από τη χρήση ενός συστήματος ΤΝ.

Η προσωρινή συμφωνία προβλέπει ότι η πράξη για την ΤΝ θα πρέπει να εφαρμόζεται δύο έτη μετά την έναρξη ισχύος της, με ορισμένες εξαιρέσεις για συγκεκριμένες διατάξεις.

Μετά την προσωρινή συμφωνία, οι εργασίες θα συνεχιστούν σε τεχνικό επίπεδο τις επόμενες εβδομάδες για την οριστικοποίηση των λεπτομερειών του νέου κανονισμού. Η Προεδρία θα υποβάλει το συμβιβαστικό κείμενο στους εκπροσώπους των κρατών μελών (ΕΜΑ) προς έγκριση μόλις ολοκληρωθούν οι εργασίες αυτές.