Η προστασία δεδομένων μέσα από τις αποφάσεις του Δικαστηρίου της ΕΕ

Μια από τις σημαντικότερες περιοδικές εκδόσεις στο αντικείμενο της προστασίας δεδομένων δημοσιεύτηκε χθες στον ιστότοπο του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόκειται για το θεματικό δελτίο «Προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα», στο οποίο το ΔΕΕ συμπυκνώνει και κωδικοποιεί το σύνολο της νομολογίας του επί ζητημάτων προστασίας δεδομένων.

Σύμφωνα με το πρόλογο του κειμένου:

«Το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα είναι θεμελιώδες δικαίωμα του οποίου η προάσπιση έχει μεγάλη σημασία για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Κατοχυρώνεται στο πρωτογενές δίκαιο, μεταξύ άλλων στο άρθρο 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: Χάρτης) και στο άρθρο 16, παράγραφος 1, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Το θεμελιώδες αυτό δικαίωμα συνδέεται εξάλλου ευθέως με το δικαίωμα στον σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, το οποίο καθιερώνεται στο άρθρο 7 του Χάρτη.

Διαβάστε επίσης: Η οριοθέτηση του πεδίου εφαρμογής του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (ΓΚΠΔ) με βάση την νομολογία του Δικαστηρίου της Ε.Ε.

Όσον αφορά το παράγωγο δίκαιο, από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 ο νομοθέτης της τότε Ευρωπαϊκής Κοινότητας είχε εκδώσει διάφορες πράξεις με σκοπό να διασφαλίσει την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Η οδηγία 95/46/ΕΚ για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών, η οποία καταργήθηκε το 2018, αποτελούσε τη βασική νομική πράξη της Ένωσης στον εν λόγω τομέα.

Ακολούθως, η οδηγία 2002/58/ΕΚ συμπλήρωσε την οδηγία 95/46, εναρμονίζοντας τις διατάξεις της νομοθεσίας των κρατών μελών για την προστασία της ιδιωτικής ζωής, όσον αφορά ιδίως την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Επισημαίνεται ότι, προκειμένου να ληφθούν υπόψη νέες τεχνολογικές και εμπορικές εξελίξεις, ο νομοθέτης της Ένωσης ξεκίνησε το 2017 την επανεξέταση της οδηγίας 2002/58, η οποία βρίσκεται, επί του παρόντος, ακόμη σε εξέλιξη.

Το 2016 η Ευρωπαϊκή Ένωση μεταρρύθμισε το συνολικό νομικό πλαίσιο στον τομέα. Προς τούτο, εξέδωσε τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 σχετικά με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (στο εξής: ΓΚΠΔ), ο οποίος καταργεί την οδηγία 95/46 και εφαρμόζεται από τις 25 Μαΐου 2018, και την οδηγία (ΕΕ) 2016/680 για την προστασία των εν λόγω δεδομένων σε ποινικές υποθέσεις, οι διατάξεις της οποίας εφαρμόζονται από τις 6 Μαΐου 2018.

Όσον αφορά την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης, η προστασία τους διασφαλίζεται, μεταξύ άλλων, από τις 11 Δεκεμβρίου 2018 από τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1725. Χάριν συνεκτικής προσέγγισης της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σε ολόκληρη την Ένωση, ο εν λόγω κανονισμός αποσκοπεί στην ευθυγράμμιση, στο μέτρο του δυνατού, των σχετικών κανόνων με το καθεστώς που θεσπίστηκε με τον ΓΚΠΔ.

Τέλος, για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτουν οι νέες τεχνολογίες, ο νομοθέτης της Ένωσης δρομολόγησε, από το 2020, τη λήψη νέων νομοθετικών μέτρων, τα οποία συνδέονται με τις διατάξεις του δικαίου της Ένωσης σχετικά με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Διαβάστε επίσης: Το δικαίωμα αποζημίωσης του άρθρου 82 ΓΚΠΔ στο ΔΕΕ

Λαμβανομένης υπόψη της πλούσιας νομολογίας του Δικαστηρίου στον τομέα της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, σκοπός του παρόντος θεματικού δελτίου είναι η παρουσίαση επιλεγμένων θεμελιωδών αποφάσεων στον τομέα καθώς και αποφάσεων που συνέβαλαν σημαντικά στη διαμόρφωση της νομολογίας, με ιδιαίτερη έμφαση στις αποφάσεις που εξέδωσε το τμήμα μείζονος συνθέσεως του Δικαστηρίου. Ειδικότερα, το παρόν θεματικό δελτίο καλύπτει τόσο τη νομολογία σχετικά με τη γενική ρύθμιση στον τομέα της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, που απορρέει από την ερμηνεία της οδηγίας 95/46 και του ΓΚΠΔ, όσο και τη νομολογία σχετικά με την τομεακή ρύθμιση που αφορά, μεταξύ άλλων, τον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και το ποινικό δίκαιο. Εξάλλου, με το παρόν θεματικό δελτίο παρουσιάζονται επιλεγμένες αποφάσεις που αφορούν ρυθμίσεις οριζόντιας εφαρμογής, τονίζοντας εξαρχής τον καθοριστικό ρόλο του Χάρτη στη διαμόρφωση της νομολογίας».

Επισημαίνεται πως η νέα έκδοση του θεματικού δελτίου φέρει ημερομηνία έκδοσης τον Ιούλιο του 2024, γεγονός που σημαίνει πως από τις 127 σελίδες του απουσιάζουν όλες οι αποφάσεις του ΔΕΕ που έχουν έκτοτε δημοσιευθεί.

Το νέο θεματικό δελτίο είναι διαθέσιμο στα ελληνικά εδώ.