Προστασία δικαστικών λειτουργών κατά την συνεδρίαση του Δικαστηρίου από ακραίες συμπεριφορές δικηγόρων

Η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, σε συνέχεια της ανακοίνωσης της Προέδρου του Αρείου Πάγου και της επακόλουθης ανακοίνωσης της Συντονιστικής Επιτροπής της Ολομέλειας  των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, απέστειλε στον Υπουργό Δικαιοσύνης με κοινοποίηση στον Υφυπουργό Δικαιοσύνης την παρακάτω επιστολή με θέμα «Προστασία δικαστικών λειτουργών κατά την συνεδρίαση του Δικαστηρίου από ακραίες συμπεριφορές δικηγόρων».

Η Ένωση, αφού προέβη σε ορισμένες γενικές παρατηρήσεις για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι το τελευταίο διάστημα έχει σημειωθεί αύξηση των περιστατικών ακραίων και, ορισμένες φορές, βίαιων συμπεριφορών πολιτών και δικηγόρων σε βάρος δικαστικών λειτουργών, ανέλυσε το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, καθώς και το διεθνές πλαίσιο, ως προς την αντιμετώπιση του ζητήματος.

Σύμφωνα με την Ένωση:

«Οι πιθανοί τρόποι αντιμετώπισης του προβλήματος τυχόν συμπεριφορών δικηγόρων που διαταράσσουν την ομαλή διεξαγωγή της δίκης υπερβαίνοντας τα επιτρεπόμενα όρια είναι είτε η άμεση ποινική αντιμετώπιση της συμπεριφοράς με τη θέσπιση ειδικού νομικού πλαισίου περί περιφρόνησης του δικαστηρίου, είτε η δυνατότητα επιβολής ουσιαστικά αποτρεπτικών πειθαρχικών ποινών από το δικαστήριο, είτε η απομάκρυνση του δικηγόρου από την αίθουσα του δικαστηρίου.

Συνεκτιμώντας τις ιδιαιτερότητες της ημεδαπής έννομης τάξης που θα καθιστούσαν μάλλον δυσχερή την αντιμετώπιση του ζητήματος μέσω της έννοιας της περιφρόνησης του δικαστηρίου, τη σημασία προστασίας της ελευθερίας της έκφρασης και του δικαιώματος στη δίκαιη δίκη, καθώς και την αρχή της αναλογικότητας, θεωρούμε ότι θα πρέπει να προτιμηθεί, ως πλέον ήπια, η λύση της δυνατότητας, σε όλως εξαιρετικές περιπτώσεις σοβαρής διατάραξης της συνεδρίασης ή βαριάς και επανειλημμένης προσβλητικής συμπεριφοράς κατά του δικαστηρίου ή μέλους του (κατά την ήδη χρησιμοποιούμενη διατύπωση του άρθρου 336 §2 ΚΠΔ), απομάκρυνσης του δικηγόρου από την αίθουσα του δικαστηρίου και αποβολής του από τη συγκεκριμένη δίκη, παράλληλα με την ήδη υφιστάμενη υποχρέωση υποβολής πειθαρχικής αναφοράς και, εφόσον συντρέχει περίπτωση αξιόποινης πράξης, σύνταξης έκθεσης και διαβίβασής της στον εισαγγελέα (άρθρο 39 ΚΠΔ).

Αυτονόητο είναι ότι η απομάκρυνση θα μπορεί, όπως γενικά οι ποινές τάξεις, εν ανάγκη να εκτελεστεί με τη συνδρομή της αστυνομικής φρουράς, ενώ περιπτώσεις απείθειας ή αντίστασης του δικηγόρου μπορούν να αντιμετωπιστούν με τις ήδη ισχύουσες διατάξεις, με την επισήμανση ότι στην περίπτωση αυτή, ενόψει της αποβολής του, ο δικηγόρος δεν θα χειρίζεται πλέον την υπόθεση στο ακροατήριο, οπότε είναι δυνατή σε περίπτωση τέλεσης αυτόφωρου εγκλήματος η σύλληψή του, ανεξάρτητα από τη μη δυνατότητα εκδίκασης της υπόθεσης με την αυτόφωρη διαδικασία. Εξάλλου, θα πρέπει να προβλεφθεί υποχρέωση διακοπής της ποινικής δίκης, εφόσον ο διάδικος του οποίου ο δικηγόρος αποβλήθηκε το ζητήσει προκειμένου να παρασταθεί με (ή να εκπροσωπηθεί από) άλλο δικηγόρο της επιλογής του και υποχρέωση αυτεπάγγελτης αναβολής της πολιτικής δίκης σε σύντομη κατά το δυνατό δικάσιμο, προς διασφάλιση του δικαιώματος στη δίκαιη δίκη.

Ανάγκη εφαρμογής των ανωτέρω προβλέψεων περί διακοπής αναβολής της δίκης κατ’ αρχήν δεν υφίσταται όταν ο διάδικος παρίσταται με ή εκπροσωπείται από περισσότερους του ενός δικηγόρων. Στην περίπτωση της εκπροσώπησης απόντος διαδίκου από δικηγόρο σε ποινική δίκη, οπότε δεν θα είναι δυνατή η υποβολή σχετικού αιτήματος, θα πρέπει να προβλεφθεί υποχρεωτική διακοπή της συζήτησης της υπόθεσης και κλήτευση του απόντος διαδίκου με την επίδοση σε εκείνον αποσπάσματος των πρακτικών στα οποία θα έχει καταχωριστεί η αποβολή του συνηγόρου του και η διάταξη περί διακοπής. Τέλος, τυχόν ιδιαίτερες περιπτώσεις (π.χ. ανάγκης παράστασης με περισσότερους από έναν δικηγόρους ή μη επάρκειας του χρόνου της διακοπής) είναι αυτονοήτως δυνατόν να αντιμετωπιστούν με την εφαρμογή των γενικών διατάξεων.»

Ακολούθως, η Ένωση πρότεινε τις εξής αλλαγές στις σχετικές διατάξεις των κωδίκων πολιτικής και ποινικής δικονομίας:

Στην παρ. 2 του άρθρου 207 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας προστίθενται νέα δεύτερο και τρίτο εδάφια και η παρ. 2 διαμορφώνεται ως εξής:

«2. Αν αυτός που θορυβεί ή ο παραβάτης είναι δικηγόρος, το δικαστήριο, είτε πρόκειται για συνεδρίαση στο ακροατήριο, είτε πρόκειται για ενέργεια πράξης έξω από αυτό, εφαρμόζει το άρθρο 155 του Κώδικα Δικηγόρων. Σε όλως εξαιρετικές περιπτώσεις σοβαρής διατάραξης της συνεδρίασης ή βαριάς και επανειλημμένης προσβλητικής συμπεριφοράς κατά του δικαστηρίου ή μέλους του, το δικαστήριο δύναται να διατάξει την απομάκρυνση του δικηγόρου από την αίθουσα του δικαστηρίου, η οποία σε περίπτωση μη εκούσιας συμμόρφωσης εκτελείται με τη συνδρομή της αστυνομικής αρχής, και την αποβολή του από τη συγκεκριμένη δίκη. Στην περίπτωση αυτή, εφόσον ο διάδικος του οποίου ο πληρεξούσιος δικηγόρος αποβλήθηκε δεν παρίσταται και με άλλον δικηγόρο, η υπόθεση αναβάλλεται αυτεπαγγέλτως σε σύντομη κατά το δυνατόν δικάσιμο, κατά την οποία ο διάδικος αυτός  να παρασταθεί με άλλον δικηγόρο της επιλογής του»

Στην παρ. 2 του άρθρου 336 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας προστίθενται νέα τέταρτο και πέμπτο εδάφια και η παρ. 2 διαμορφώνεται ως εξής:

«2. Το δικαστήριο μπορεί να επιβάλει κατά του συνηγόρου που δημιουργεί θόρυβο ή δείχνει ανυπακοή σε μέτρα που αποφασίστηκαν μόνο τις πειθαρχικές ποινές που προβλέπονται στις περ. α’ και β’ της παρ. 1 του άρθρου 142 του Κώδικα Δικηγόρων [ν. 4194/2013, (Α’ 208)]. Σε περίπτωση σοβαρής διατάραξης της συνεδρίασης ή βαριάς και επανειλημμένης προσβλητικής συμπεριφοράς κατά του δικαστηρίου ή μέλους του το δικαστήριο, πέραν της υποχρέωσης ανακοίνωσης αξιόποινης πράξης του άρθρου 38, υποχρεούται να υποβάλλει πειθαρχική αναφορά ενώπιον του Προέδρου του οικείου Δικηγορικού Συλλόγου, διαβιβάζοντας αντίγραφα των πρακτικών της δίκης για την κίνηση της διαδικασίας των άρθρων 152 έως 159 περί πειθαρχικής διαδικασίας του Κώδικα Δικηγόρων. Αν απαγγελθεί πειθαρχική κατηγορία κατά του συνηγόρου, σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο, γίνεται αμέσως σύντομη διακοπή της συνεδρίασης, για να ετοιμάσει την υπεράσπισή του. Σε όλως εξαιρετικές περιπτώσεις σοβαρής διατάραξης της συνεδρίασης ή βαριάς και επανειλημμένης προσβλητικής συμπεριφοράς κατά του δικαστηρίου ή μέλους, το δικαστήριο δύναται να διατάξει την απομάκρυνση του συνηγόρου από την αίθουσα του δικαστηρίου, η οποία σε περίπτωση μη εκούσιας συμμόρφωσης εκτελείται με τη συνδρομή της αστυνομικής αρχής, και την αποβολή του από τη συγκεκριμένη δίκη. Στην περίπτωση αυτή, εφόσον υποβληθεί σχετικό αίτημα από τον διάδικο του οποίου ο συνήγορος αποβλήθηκε και αυτός δεν παρίσταται και με άλλον συνήγορο, διατάσσεται διακοπή της δίκης, προκειμένου ο διάδικος να διορίσει άλλο συνήγορο της επιλογής του. Σε περίπτωση αποβολής δικηγόρου ο οποίος εκπροσωπεί απόντα διάδικο, διατάσσεται διακοπή της δίκης, στην οποία κλητεύεται ο ως άνω διάδικος με την επίδοση αποσπάσματος στο οποίο περιλαμβάνεται η αποβολή του συνηγόρου του και η διάταξη περί διακοπής».

Δείτε ολόκληρη την επιστολή στο ende.gr.