Καταβολή της εταιρικής συμμετοχής στον αποχωρούντα εταίρο - Μέρος 2ο

Ένα ενδιαφέρον ζήτημα που έχει απασχολήσει τη νομολογία, είναι το αν υπεύθυνη για την καταβολή της αξίας της συμμετοχής του εξερχόμενου εταίρου είναι μόνο η εταιρεία ή και οι εταίροι της.

Κατά την πρώτη θέση, ότι η αξίωση του απερχόμενου εταίρου, ο οποίος έχει αποβάλει την εταιρική ιδιότητα, στην αξία της εταιρικής του συμμετοχής, εμπίπτει στο πεδίο των άρθρων, 249 παρ. 1 του ν. 4072/2012 (προηγούμενα, άρθρο 22 του ΕμπΝ), προκειμένου για ομόρρυθμη εταιρεία και 271 παρ. 2 του ίδιου νόμου για ετερόρρυθμη εταιρεία), τα οποία καθιερώνουν προσωπική, απεριόριστη και εις ολόκληρον ευθύνη του ομόρρυθμου εταίρου για τα χρέη της ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης εταιρείας, έναντι των τρίτων δανειστών, αναγάγοντας ταυτόχρονα τις υποχρεώσεις της εταιρείας σε υποχρεώσεις και των ομόρρυθμων εταίρων της (ΑΠ 115/2020, 1703/2023).

Κατόπιν αυτών, ο εξερχόμενος εταίρος προσωπικής εταιρείας, αποκτά σχετική χρηματική απαίτηση, τόσο κατά της εταιρείας, όσο και κατά των συνεταίρων του, ως εις ολόκληρον ευθυνόμενων για τα εταιρικά χρέη.

Επειδή, όμως, υποχρεούται να συμμετάσχει στην κάλυψη των χρεών της εταιρείας, που έχουν γεννηθεί πριν την έξοδό του, κατά το λόγο συμμετοχής του στις ζημίες (264 παρ. 3 του ν. 4072/2012), η συμμετοχή του αυτή μπορεί να υπολογίζεται συμψηφιστικά προς την καταβλητέα αξίωση της συμμετοχής του. Γίνεται δεκτό ότι η αξίωση για την καταβολή της αξίας της εταιρικής συμμετοχής αποτελεί μετενέργεια της εταιρικής σχέσης με αποτέλεσμα να μετενεργεί και η υποχρέωση πίστης με σκοπό την προστασία των λοιπών εταίρων στο μέτρο που επιβάλλει ο σκοπός της απόσβεσης της εκκαθαριστικής ενοχής (βλ. ΜΕφΘεσ 570/2017 με παρατ. Χ. Μαστροκώστα, ΕλλΔνη 3/2017, 847). Επομένως, ακολουθώντας την ως άνω προσέγγιση, ο Άρειος Πάγος αποφάνθηκε στην απόφαση 1703/2023 ότι νομιμοποιείται παθητικά και ο ομόρρυθμος εταίρος και ευθύνεται εις ολόκληρον με την εταιρεία για την καταβολή της αξίας της εταιρικής συμμετοχής στον αποχωρήσαντα εκουσίως εταίρο, δεχόμενο ότι η αξίωση αυτή συνιστά «εταιρικό χρέος».

Κατά άλλη άποψη, ευθύνεται μόνο η ίδια η Εταιρεία, και όχι οι λοιποί παραμένοντες εταίροι (ΑΠ 1089/2023). Η αξίωση του αποχωρούντος εταίρου για την καταβολή της αξίας της εταιρικής του συμμετοχής απορρέει από την εταιρική σχέση.

Οι απαιτήσεις δε των εταίρων από την εταιρική σχέση ικανοποιούνται μόνον από την εταιρική περιουσία, δεν ευθύνονται δηλαδή για τις απαιτήσεις αυτές οι λοιποί εταίροι με την προσωπική (εξωεταιρική) τους περιουσία. Έτσι, η αξία της εταιρικής συμμετοχής του αποχωρούντος εταίρου συνιστά αντικείμενο ενοχικής αξίωσης τούτου κατά της εταιρείας, η οποία και νομιμοποιείται παθητικά προς τούτο στη δίκη επί της σχετικής αγωγής του εν λόγω εταίρου, για τον καθορισμό της αξίας της μερίδας συμμετοχής κρίσιμη είναι η αξία που θα μπορούσε να επιτευχθεί για τη μεταβίβασή της στην αγορά κατά τον χρόνο αποχώρησης του εταίρου, ήτοι κατά την ημερομηνία εξόδου αυτού, η οποία συντελείται με την επίδοση της σχετικής διαπλαστικής δήλωσης στην εταιρεία και τους λοιπούς εταίρους.