Μεταγραφές αθλητών για σπουδαίο λόγο

Το καθεστώς μεταγραφών αθλητών από ένα σωματείο σε άλλο σωματείο διέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 33 παρ. 3 του ν. 2725/1999 και των κανονισμών μεταγραφών των οικείων αθλητικών ομοσπονδιών (π.χ. ΕΠΟ, ΕΟΚ, ΕΟΠΕ, ΣΕΓΑΣ, ΚΟΕ, ΕΓΟ, ΕΟΠ κ.λπ.), που έχουν εκδοθεί κατά νομοθετική εξουσιοδότηση αυτού και που προβλέπουν τους όρους και τις προϋποθέσεις μεταγραφών, το χρόνο διενέργειάς τους και τη διαδικασία και τα αρμόδια για την έγκρισή τους όργανα.

Από το συνδυασμό των διατάξεων του άρθρου 5 παρ. 1 Σ (προστασία της προσωπικότητας) και 16 παρ. 9 Σ (προστασία του αθλητισμού), υπό το πρίσμα των οποίων πρέπει να ερμηνεύονται οι σχετικές νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις, συνάγεται ότι, κατ’ αρχήν, ο αθλητής έχει το δικαίωμα να επιλέγει ελευθέρως το αθλητικό σωματείο της προτίμησής του. Τούτου έπεται ότι είναι επιτρεπτή η ελεύθερη, η χωρίς δηλαδή τη συγκατάθεση του σωματείου στο οποίο ανήκει, μεταγραφή αθλητή σε άλλο σωματείο, εφ’ όσον συντρέχει προς τούτο, κατά την αιτιολογημένη σχετική κρίση των αρμοδίων οργάνων, σπουδαίος και σοβαρός λόγος. Περιορισμοί στις εγγραφές ή μεταγραφές αθλητών από σωματείο σε σωματείο μπορεί να τεθούν μόνον αν δικαιολογούνται από λόγους αναγόμενους στην προστασία του αθλητισμού ή γενικότερα λόγους δημόσιου συμφέροντος και δεν είναι υπέρμετροι. Επίσης, από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι επιδιώκεται η κατοχύρωση του δικαιώματος των αθλητών να μεταγράφονται σε αθλητικά σωματεία, που τους παρέχουν δυνατότητα βελτίωσης της απόδοσής τους και ότι είναι ανεπίτρεπτο να διακοπεί η αθλητική τους δραστηριότητα για λόγους που ανάγονται στον τρόπο και στις συνθήκες λειτουργίας του σωματείου στο οποίο ανήκουν. Επομένως, η άρνηση της αθλητικής ομοσπονδίας να δεχθεί την αίτηση μεταγραφής ενός αθλητή, με την αιτιολογία ότι αυτή έχει έρεισμα στους περιορισμούς του κανονισμού μεταγραφών, ενώ υπάρχουν σπουδαίοι λόγοι προς μεταγραφή, έρχεται σε ευθεία και προφανή αντίθεση με τις ανωτέρω συνταγματικές διατάξεις και είναι παράνομη και ακυρωτέα, καθόσον ούτε το συμφέρον του αθλητή και του αθλητισμού γενικότερα εξυπηρετεί, ούτε το δημόσιο συμφέρον προστατεύει.

Εάν δηλαδή έχουν δημιουργηθεί τέτοιες συνθήκες που καθιστούν αδύνατη την αρμονική συνεργασία του σωματείου και του αθλητή και τη συνέχιση της άθλησής του στο σωματείο, τότε υπάρχει σπουδαίος λόγος μεταγραφής του αθλητή σε άλλο σωματείο (ΣτΕ 207/2002, ΣτΕ 3140/2000, ΣτΕ 1379/1997, ΣτΕ 4591/1995, ΣτΕ 2998/1994, ΣτΕ 963/1991, ΣτΕ 4914/1988, ΑΣΕΑΔ 53/2019, ΑΣΕΑΔ 48/2019, ΑΣΕΑΔ 45/2019, ΑΣΕΑΔ 44/2019, ΑΣΕΑΔ 41/2019, ΑΣΕΑΔ 34/2019, ΑΣΕΑΔ 18/2019, ΑΣΕΑΔ 15/2019, ΑΣΕΑΔ 48/2018, ΑΣΕΑΔ 43/2018, ΑΣΕΑΔ 32/2018, ΑΣΕΑΔ 29/2018, ΑΣΕΑΔ 27/2018, ΑΣΕΑΔ 26/2018, ΑΣΕΑΔ 59/2017, ΑΣΕΑΔ 55/2017, ΑΣΕΑΔ 54/2017, ΑΣΕΑΔ 52/2017, ΑΣΕΑΔ 51/2017, ΑΣΕΑΔ 50/2017, ΑΣΕΑΔ 49/2017, ΑΣΕΑΔ 48/2017, ΑΣΕΑΔ 43/2017, ΑΣΕΑΔ 42/2017, ΑΣΕΑΔ 31/2017, ΑΣΕΑΔ 38/2016, ΑΣΕΑΔ 30/2016, ΑΣΕΑΔ 29/2016, ΑΣΕΑΔ 28/2016, ΑΣΕΑΔ 53/2015, ΑΣΕΑΔ 52/2015, ΑΣΕΑΔ 50/2015, ΑΣΕΑΔ 56/2015, ΑΣΕΑΔ 46/2015, ΑΣΕΑΔ 43/2015, ΑΣΕΑΔ 41/2015, ΑΣΕΑΔ 37/2015, ΑΣΕΑΔ 32/2015).

Ο σπουδαίος λόγος μεταγραφής αθλητή από ένα σωματείο σε άλλο σωματείο καταφάσκεται εν όψει και της γενικής αρχής που συνάγεται από τις συνδυασμένες διατάξεις των άρθρων 672, 766 και 588 ΑΚ και ισχύει σε κάθε διαρκή ενοχική σχέση, ανεξάρτητα από την τυχόν ρητή πρόβλεψη στο νόμο ή στη σύμβαση και από τυχόν υπαιτιότητα του σωματείου ή μη υπαιτιότητα του αθλητή (Μ. Σταθόπουλος, Γενικό ενοχικό δίκαιο, §5, αρ. 85, Π. Παπανικολάου, Μεθοδολογία του ιδιωτικού δικαίου και ερμηνεία των δικαιοπραξιών, αρ. 368, ΑΠ 1041/2010, ΑΠ 29/2010, ΑΠ 110/2008, ΑΠ 168/2007, ΑΠ 1639/2005), προεχόντως σε περίπτωση μη συμμόρφωσης του σωματείου με τις νόμιμες ή συμβατικές υποχρεώσεις επαρκώς σοβαρής και τέτοιας βαρύτητας και σημασίας που να καθιστά αδύνατη τη διατήρηση του συμβατικού δεσμού και την περαιτέρω αρμονική συνεργασία μεταξύ σωματείου και αθλητή.

Εν όψει τούτων, έχει γίνει δεκτό ότι υφίσταται σπουδαίος λόγος που επιτάσσει την έγκριση μεταγραφής αθλητή από ένα σωματείο σε άλλο σωματείο σε περίπτωση που:

- το σωματείο, στο οποίο ανήκει ο αθλητής, δεν έχει Διοικητικό Συμβούλιο με νόμιμη συγκρότηση, με αποτέλεσμα να μη μπορούν καν να υποβληθούν δηλώσεις συμμετοχής σε αθλητικούς αγώνες (ΑΣΕΑΔ 82/2017)

- το σωματείο, στο οποίο ανήκει ο αθλητής, δεν ανταποκρίνεται στην υποχρέωση παροχής προπονητή (ΑΣΕΑΔ 40/2019, ΑΣΕΑΔ 22/2019, ΑΣΕΑΔ 15/2019, ΑΣΕΑΔ 1/2018, ΑΣΕΑΔ 86/2017, ΑΣΕΑΔ 51/2017, ΑΣΕΑΔ 49/2017, ΑΣΕΑΔ 20/2017, ΑΣΕΑΔ 62/2016, ΑΣΕΑΔ 61/2016, ΑΣΕΑΔ 40/2013)

- το σωματείο, στο οποίο ανήκει ο αθλητής, έχει λύσει τη συνεργασία του με τον προπονητή, ο οποίος έκανε προπονήσεις για πολλά χρόνια στον αθλητή και με τον οποίο έχουν αναπτυχθεί σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης και εκτίμησης και ιδιαίτερος συναισθηματικός δεσμός, με αποτέλεσμα να είναι αδύνατο να συνεχίσει να προπονείται ο αθλητής με άλλο προπονητή (ΑΣΕΑΔ 13/2019, ΑΣΕΑΔ 7/2019, ΑΣΕΑΔ 17/2018, ΑΣΕΑΔ 48/2017, ΑΣΕΑΔ 45/2017, ΑΣΕΑΔ 42/2017, ΑΣΕΑΔ 63/2016, ΑΣΕΑΔ 51/2016, ΑΣΕΑΔ 38/2016)

- το σωματείο, στο οποίο ανήκει ο αθλητής, δεν διαθέτει πλήρες και ολοκληρωμένο τμήμα της οικείας ηλικιακής κατηγορίας, με αποτέλεσμα να μην αναπτύσσεται κατά τις προπονήσεις ο απαιτούμενος για την εξέλιξη του αθλητή συναγωνισμός (ΑΣΕΑΔ 28/2017)

- το σωματείο, στο οποίο ανήκει ο αθλητής, δεν ανταποκρίνεται στην υποχρέωση πληρωμής δεδουλευμένων αποδοχών ή πριμ του αθλητή (ΑΣΕΑΔ 87/2017)

- το σωματείο, στο οποίο ανήκει ο αθλητής, δεν ανταποκρίνεται στις αγωνιστικές και αθλητικές δαπάνες του αθλητή, π.χ. δαπάνες μετακινήσεων από την οικία του στο χώρο διεξαγωγής προπονήσεων ή αθλητικών αγώνων, δαπάνες αγοράς αθλητικού υλικού (π.χ. ιματισμού, τσαντών, ειδικών παπουτσιών, ειδικού αθλητικού υλικού ανά άθλημα ή αγώνισμα κ.λπ.), δαπάνες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης (π.χ. εργομετρικών εξετάσεων, αιματολογικών εξετάσεων κ.λπ.) και δαπάνες ειδικής διατροφής (π.χ. βιταμινών, ηλεκτρολυτών, σιδήρου κ.λπ.), με αποτέλεσμα οι ανωτέρω δαπάνες να καλύπτονται είτε αποκλειστικά είτε σε μεγαλύτερο βαθμό από τον αθλητή και την οικογένειά του, παρά τις περιορισμένες οικονομικές τους δυνατότητες (ΑΣΕΑΔ 48/2019, ΑΣΕΑΔ 34/2019, ΑΣΕΑΔ 29/2019, ΑΣΕΑΔ 28/2019, ΑΣΕΑΔ 18/2019, ΑΣΕΑΔ 15/2019, ΑΣΕΑΔ 82/2018, ΑΣΕΑΔ 75/2018, ΑΣΕΑΔ 48/2018, ΑΣΕΑΔ 19/2018, ΑΣΕΑΔ 17/2018, ΑΣΕΑΔ 94/2017, ΑΣΕΑΔ 93/2017, ΑΣΕΑΔ 59/2017, ΑΣΕΑΔ 55/2017, ΑΣΕΑΔ 52/2017, ΑΣΕΑΔ 51/2017, ΑΣΕΑΔ 50/2017, ΑΣΕΑΔ 49/2017, ΑΣΕΑΔ 43/2017, ΑΣΕΑΔ 42/2017, ΑΣΕΑΔ 13/2017, ΑΣΕΑΔ 83/2016, ΑΣΕΑΔ 75/2016, ΑΣΕΑΔ 42/2016, ΑΣΕΑΔ 40/2016, ΑΣΕΑΔ 31/2016, ΑΣΕΑΔ 28/2016, ΑΣΕΑΔ 23/2016, ΑΣΕΑΔ 9/2016, ΑΣΕΑΔ 4/2016, ΑΣΕΑΔ 53/2015, ΑΣΕΑΔ 50/2015, ΑΣΕΑΔ 46/2015, ΑΣΕΑΔ 41/2015, ΑΣΕΑΔ 10/2012, ΑΣΕΑΔ 72/2011, ΑΣΕΑΔ 56/2011, ΑΣΕΑΔ 33/2011)

- το σωματείο, στο οποίο ανήκει ο αθλητής, αιτείται την καταβολή από αυτόν χρηματικού ανταλλάγματος-συνδρομής για την εκμάθηση του οικείου αθλήματος κατά παραβίαση του άρθρου 7 παρ. 2 του ν. 2725/1999 (ΑΣΕΑΔ 9/2019, ΑΣΕΑΔ 94/2017, ΑΣΕΑΔ 93/2017, ΑΣΕΑΔ 52/2017, ΑΣΕΑΔ 23/2017, ΑΣΕΑΔ 22/2017, ΑΣΕΑΔ 14/2017, ΑΣΕΑΔ 9/2017, ΑΣΕΑΔ 6/2017, ΑΣΕΑΔ 83/2016, ΑΣΕΑΔ 78/2016, ΑΣΕΑΔ 77/2016, ΑΣΕΑΔ 76/2016, ΑΣΕΑΔ 65/2016, ΑΣΕΑΔ 62/2016, ΑΣΕΑΔ 61/2016, ΑΣΕΑΔ 23/2016, ΑΣΕΑΔ 9/2016, ΑΣΕΑΔ 8/2016, ΑΣΕΑΔ 21/2015, ΑΣΕΑΔ 20/2015, ΑΣΕΑΔ 2/2015, ΑΣΕΑΔ 36/2014, ΑΣΕΑΔ 34/2014, ΑΣΕΑΔ 4/2014, ΑΣΕΑΔ 10/2012, ΑΣΕΑΔ 21/2011, ΑΣΕΑΔ 133/2010) ή των εξόδων που απαιτούνται για την έκδοση αθλητικού δελτίου ή τη συμμετοχή σε αθλητικούς αγώνες (ΑΣΕΑΔ 57/2019, ΑΣΕΑΔ 17/2019, ΑΣΕΑΔ 3/2019, ΑΣΕΑΔ 17/2018, ΑΣΕΑΔ 1/2018, ΑΣΕΑΔ 86/2017, ΑΣΕΑΔ 27/2017, ΑΣΕΑΔ 23/2017, ΑΣΕΑΔ 22/2017, ΑΣΕΑΔ 6/2017, ΑΣΕΑΔ 5/2017, ΑΣΕΑΔ 3/2017, ΑΣΕΑΔ 78/2016, ΑΣΕΑΔ 77/2016, ΑΣΕΑΔ 76/2016)

- το σωματείο, στο οποίο ανήκει ο αθλητής, διεξάγει προπονήσεις σε αθλητική εγκατάσταση που δεν είναι κατάλληλη για το συγκεκριμένο άθλημα ή αγώνισμα (ΑΣΕΑΔ 13/2018, ΑΣΕΑΔ 88/2017, ΑΣΕΑΔ 23/2016, ΑΣΕΑΔ 19/2016, ΑΣΕΑΔ 18/2016) ή βρίσκεται μακριά από τον τόπο κατοικίας ή εργασίας του αθλητή, με συνέπεια να είναι αδύνατο ή ιδιαίτερα δαπανηρό και χρονοβόρο για αυτόν να συμμετέχει στις προπονήσεις (ΑΣΕΑΔ 18/2019, ΑΣΕΑΔ 9/2019, ΑΣΕΑΔ 82/2018, ΑΣΕΑΔ 62/2018, ΑΣΕΑΔ 89/2017, ΑΣΕΑΔ 55/2017, ΑΣΕΑΔ 54/2017, ΑΣΕΑΔ 26/2017, ΑΣΕΑΔ 4/2017, ΑΣΕΑΔ 81/2016, ΑΣΕΑΔ 80/2016, ΑΣΕΑΔ 79/2016, ΑΣΕΑΔ 78/2016, ΑΣΕΑΔ 63/2016, ΑΣΕΑΔ 40/2016, ΑΣΕΑΔ 29/2016, ΑΣΕΑΔ 10/2012)

- το σωματείο, στο οποίο ανήκει ο αθλητής, αποδεδειγμένα δεν αποβλέπει στην χρησιμοποίηση του αθλητή σε αθλητικούς αγώνες και στην αποδοχή των υπηρεσιών του ως βασικού ή έστω αναπληρωματικού αθλητή (ΑΣΕΑΔ 6/2019, ΑΣΕΑΔ 2/2019, ΑΣΕΑΔ 32/2018, ΑΣΕΑΔ 59/2017, ΑΣΕΑΔ 52/2017, ΑΣΕΑΔ 48/2017, ΑΣΕΑΔ 45/2017, ΑΣΕΑΔ 85/2016, ΑΣΕΑΔ 75/2016, ΑΣΕΑΔ 66/2016)

- το σωματείο, στο οποίο ανήκει ο αθλητής, ασκεί σε αυτόν πίεση να αγωνισθεί, παρά το γεγονός ότι ο θεράπων ιατρός έχει συστήσει πλήρη αποχή από αθλητικές δραστηριότητες λόγω τραυματισμού ή προβλήματος υγείας (ΑΣΕΑΔ 82/2016)

- ο αθλητής έχει ήδη ξεκινήσει προπονήσεις με άλλον προπονητή, οποίος ειδικεύεται στο συγκεκριμένο αγώνισμα του αθλητή (π.χ. αγώνισμα σπριντ ή αντοχής) και με τον οποίο έχουν αναπτυχθεί σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης και εκτίμησης και ιδιαίτερος συναισθηματικός δεσμός (ΑΣΕΑΔ 64/2019, ΑΣΕΑΔ 48/2019, ΑΣΕΑΔ 26/2019, ΑΣΕΑΔ 48/2018, ΑΣΕΑΔ 43/2018, ΑΣΕΑΔ 33/2018, ΑΣΕΑΔ 29/2018, ΑΣΕΑΔ 27/2018, ΑΣΕΑΔ 26/2018, ΑΣΕΑΔ 52/2017, ΑΣΕΑΔ 51/2017, ΑΣΕΑΔ 50/2017, ΑΣΕΑΔ 49/2017, ΑΣΕΑΔ 38/2016, ΑΣΕΑΔ 28/2016, ΑΣΕΑΔ 53/2015, ΑΣΕΑΔ 46/2015)

- έχουν διαρραγεί πλήρως και ολοσχερώς σε αγωνιστικό και σε διαπροσωπικό επίπεδο οι σχέσεις του αθλητή με τον προπονητή του σωματείου ή με μέλος διοίκησης του σωματείου, π.χ. επειδή αυτοί δυσφημούν τον αθλητή ή χρησιμοποιούν απρεπείς ή μειωτικούς ή απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς (ΑΣΕΑΔ 64/2019, ΑΣΕΑΔ 53/2019, ΑΣΕΑΔ 3/2019, ΑΣΕΑΔ 94/2017, ΑΣΕΑΔ 93/2017, ΑΣΕΑΔ 38/2017, ΑΣΕΑΔ 33/2017, ΑΣΕΑΔ 13/2017, ΑΣΕΑΔ 9/2017, ΑΣΕΑΔ 75/2016, ΑΣΕΑΔ 43/2016, ΑΣΕΑΔ 32/2016, ΑΣΕΑΔ 52/2015, ΑΣΕΑΔ 17/2013, ΑΣΕΑΔ 16/2013, ΑΣΕΑΔ 56/2011)

- στο σωματείο, στο οποίο αιτείται μεταγραφή ο αθλητής, αθλείται και ο αδελφός ή η αδελφή του αθλητή (ΟλΑΣΕΑΔ 130/1993, ΑΣΕΑΔ 18/2019, ΑΣΕΑΔ 81/2015, ΑΣΕΑΔ 43/2014, ΑΣΕΑΔ 65/2013, ΑΣΕΑΔ 5/2013, ΑΣΕΑΔ 55/2012, ΑΣΕΑΔ 129/2007).

Σε περίπτωση συνδρομής σπουδαίου λόγου μεταγραφής αθλητή, η σχετική προσφυγή ενώπιον του ΑΣΕΑΔ για έγκριση της μεταγραφής γίνεται δεκτή, ανεξάρτητα από τυχόν αριθμητικούς περιορισμούς μεταγραφών που καθιερώνονται με τον κανονισμό μεταγραφών (ΑΣΕΑΔ 32/2018, ΑΣΕΑΔ 29/2018, ΑΣΕΑΔ 54/2017, ΑΣΕΑΔ 52/2017, ΑΣΕΑΔ 105/2015, ΑΣΕΑΔ 46/2015, ΑΣΕΑΔ 43/2015, ΑΣΕΑΔ 57/2014, ΑΣΕΑΔ 31/2014, ΑΣΕΑΔ 79/2012, ΑΣΕΑΔ 78/2009, ΑΣΕΑΔ 118/2007, ΑΣΕΑΔ 63/2007) ή τυχόν απαίτηση του σωματείου, στο οποίο ανήκει ο αθλητής, για καταβολή οικονομικού ανταλλάγματος για παροχή συγκατάθεσης για τη μεταγραφή (ΑΣΕΑΔ 18/2018, ΑΣΕΑΔ 50/2017, ΑΣΕΑΔ 83/2016, ΑΣΕΑΔ 64/2016, ΑΣΕΑΔ 40/2016, ΑΣΕΑΔ 31/2016).

Αντιθέτως, σε περίπτωση μη συνδρομής σπουδαίου λόγου μεταγραφής αθλητή, η σχετική προσφυγή ενώπιον του ΑΣΕΑΔ για έγκριση της μεταγραφής απορρίπτεται (ΑΣΕΑΔ 23/2019, ΑΣΕΑΔ 2/2018, ΑΣΕΑΔ 72/2016).