Αγωγή αποζημίωσης αδίκως κρατηθέντος και μετέπειτα αθωωθέντος (ΕιρΑθ 776/2022)

Δεκτή στο σύνολό της έγινε αγωγή αποζημίωσης από το Ειρηνοδικείο Αθηνών, το οποίο αναγνώρισε ότι το Ελληνικό Δημόσιο οφείλει να καταβάλει στον ενάγοντα το ποσό των 15.960€ με το νόμιμο τόκο, ως αποζημίωση για τη ζημία που υπέστη στην προσωπική και περιουσιακή κατάστασή του και λόγω ηθικής βλάβης, εξαιτίας της κράτησης που επιβλήθηκε σε βάρος του επί 399 ημέρες, ενώ μετέπειτα αθωώθηκε (ΕιρΑθ 776/2022).

Κατά την κρίση του δικαστηρίου, το ως άνω ποσό τεκμαίρεται ότι διέφυγε της περιουσίας του ως βασική συνέπεια της επιβληθείσας προσωρινής κράτησης, η οποία εξάλλου του προκάλεσε μεγάλη στενοχώρια, πικρία και ματαίωση των προσδοκιών ελευθερίας που η Ελλάδα, ως ευρωπαϊκό κράτος δικαίου, πρεσβεύει.

Αρχικά, το δικαστήριο επεσήμανε πως απαραίτητη προϋπόθεση της άσκησης στα πολιτικά δικαστήρια αγωγής αποζημίωσης για άδικη προσωρινή κράτηση και επιδίκασης αυτής είναι η προηγουμένη αναγνώριση της συναφούς υποχρέωσης του Δημοσίου με απόφαση του αρμοδίου ποινικού δικαστηρίου ή συμβουλίου, και δη αμετακλήτως, η έλλειψη της οποίας καθιστά την αγωγή απαράδεκτη και αντικείμενο της αποζημίωσης αυτής είναι κάθε ζημία που προκλήθηκε από την ολική ή μερική εκτέλεση της προσωρινής κράτησης κ.λπ. και χρηματική ικανοποίηση, το ποσό της οποίας καθορίζεται κατά την κρίση του δικαστηρίου.

Εν προκειμένω, το δικαστήριο δέχθηκε τα εξής:

Ο ενάγων κατηγορήθηκε αδίκως από τις Ελληνικές Διωκτικές Αρχές για (α) παράνομη μεταφορά με πλωτό μέσο από το εξωτερικό στην Ελλάδα υπηκόων τρίτων κρατών, χωρίς να έχουν δικαίωμα εισόδου, εκ κερδοσκοπίας, κατ' επάγγελμα και από κοινού, δυναμένου εκ της παρανόμου πράξεως να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, (β) παράνομη είσοδο στη Χώρα, (γ) ψευδορκία μάρτυρα και (δ) κατοχή και χρήση ψευδών ταξιδιωτικών εγγράφων, αδικήματα για τα οποία αθωώθηκε πανηγυρικά (κι όχι λόγω αμφιβολιών) με απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αιγαίου.

Ωστόσο, κατά την σύλληψή του, είχε κριθεί προφυλακιστέος και, μέχρι την απαλλαγή του, κρατήθηκε προσωρινά επί 399 ημέρες. Υπέβαλλε, λοιπόν, κατ' άρθρο 537 ΚΠΔ, αίτηση για την αποζημίωση ως αδίκως κρατηθείς, αιτούμενος την καταβολή του ποσού των €30 ανά ημέρα για 399 ημέρες κράτησης. Επ' αυτής, το Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων Αιγαίου έκρινε εν μέρει δεκτή για το ποσό των €10 ημερησίως.

Το εύλογο του επιδικασθέντος αυτού ποσού αμφισβητήθηκε από τον ενάγοντα επαρκώς αιτιολογημένα, δοθέντος ότι, εάν δεν είχε κρατηθεί προσωρινώς, θα είχε συνεχίσει κανονικά τη ζωή και τις σπουδές του απολαμβάνοντας και την δέουσα προστασία ως πολιτικός πρόσφυγας, γεγονός που εν τέλει του αναγνωρίστηκε.

Μεταξύ άλλων, κατά το επίμαχο χρονικό διάστημα των 399 ημερών, αποδείχθηκε ότι ο ενάγων, έχοντας αποκτήσει ήδη προ της έλευσης του στην ημεδαπή τα αναγκαία προσόντα, όντας φιλομαθής και εργατικός, αφού φοιτούσε στην Ιατρική Σχολή του πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης και ταυτόχρονα εργαζόταν και προ της διώξεως του, προφανώς λόγω των προσόντων του, ενώ ως γνώστης της τουρκικής κουρδικής και αγγλικής γλώσσας ηδύνατο να απασχοληθεί και εδώ.

Απορριπτέος κρίθηκε ο ισχυρισμός του Δημοσίου ότι, ανεξαρτήτως της κράτησης ή μη του ενάγοντος, ήταν αβέβαιη η εύρεση εργασίας και η συνακόλουθη λήψη αποδοχών εξ αυτής, καθώς θα εκκρεμούσε η ποινική του δίωξη και καταδίκη, διότι αφενός δυνάμει του τεκμηρίου αθωότητας ενόσω ήταν υπόδικος δεν θα επηρεαζόταν η δυνατότητα του να εργαστεί ως μεταφραστής στον ιδιωτικό τομέα, όπου η ποινική εμπλοκή δεν αποτελεί τυπικώς εμπόδιο, αφετέρου τα προσόντα και η εργατικότητα που επιδείκνυε και επιδεικνύει, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας δεν θα επέτρεπαν την επί μακρόν ανεργία του.

Απόσπασμα απόφασης

Από την ένορκη κατάθεση της μάρτυρα απόδειξης που εξετάσθηκε στο ακροατήριο του Δικαστηρίου τούτου και περιλαμβάνεται στα ταυτάριθμα με την παρούσα απόφαση πρακτικά συνεδρίασης αυτού και απ' όλα ανεξαιρέτως τα έγγραφα που προσκομίζουν και επικαλούνται οι διάδικοι, αποδείχθηκαν τα εξής: ο ενάγων κατηγορήθηκε αδίκως από τις Ελληνικές Διωκτικές Αρχές αποδίδοντας του τις κατηγορίες: α) της παράνομης μεταφοράς με πλωτό μέσο από το εξωτερικό στην Ελλάδα υπηκόων τρίτων κρατών, χωρίς να έχουν δικαίωμα εισόδου, εκ κερδοσκοπίας, κατ' επάγγελμα και από κοινού, δυναμένου εκ της παρανόμου πράξεως να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, β) της παράνομης είσοδο στη Χώρα, γ) της ψευδορκίας μάρτυρα και δ) της κατοχής και χρήσης ψευδών ταξιδιωτικών εγγράφων. Ειδικότερα για τις ως άνω αποδιδόμενες πράξεις τις οποίες εφέρετο ότι διέπραξε στις 10/10/2016, ο ενάγων αθωώθηκε πανηγυρικά (κι όχι λόγω αμφιβολιών ) δυνάμει της υπ' αριθ. 96/6.11.2017 Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αιγαίου. Πλην όμως επειδή κατά την σύλληψη του είχε κριθεί προφυλακιστέος και μέχρι την απαλλαγή του κρατήθηκε προσωρινά από την 10.10.2016 μέχρι την 13.11.2017 (ήτοι επί 399 ημέρες), στις φυλακές Χίου για 11 μήνες και σε αυτές του Κορυδαλλού για δύο μήνες, την 14.11.2017 υπέβαλε, ως εδικαιούτο κατ' άρθρο 537 ΚΠΔ, αίτηση για την αποζημίωση ως αδίκως κρατηθείς, αιτούμενος την καταβολή του ποσού των €30,00/ημέρα για 399,ημέρες κράτησης, ήτοι για το συνολικό ποσό των €11.970,00. Επ' αυτής, το Μονομελές Εφετείο Κακουργημάτων Αιγαίου με την υπ' αριθ. 62/10.7.2018 απόφαση του έκρινε εν μέρει δεκτή για το ποσό των €10,00/ημερησίως (ήτοι για το συνολικό ποσό των €3.990,00). Το εύλογο του επιδικασθέντος ποσού αμφισβητείται από τον ενάγοντα επαρκώς αιτιολογημένα, δοθέντος ότι εάν δεν είχε κρατηθεί προσωρινώς, θα είχε συνεχίσει κανονικά τη ζωή και τις σπουδές του απολαμβάνοντας και την δέουσα προστασία ως πολιτικός πρόσφυγας, γεγονός που εν τέλει του αναγνωρίστηκε, όπως προκύπτει από τις προσκομιζόμενες μετ' επικλήσεως υπ' αριθμόν ... Άδειας Διαμονής Δικαιούχου Διεθνούς Προστασίας της Ελληνικής Δημοκρατίας και με αριθμό ... Διαβατήριο της Υπηρεσίας Ασύλου (με την σημείωση επ' αυτού ότι ισχύει για όλες τις χώρες πλην Τουρκίας). Επιπροσθέτως, κατά το επίμαχο χρονικό διάστημα των 399 ημερών, αποδείχθηκε ότι ο ενάγων, έχοντας αποκτήσει ήδη προ της έλευσης του στην ημεδαπή τα* αναγκαία προσόντα, όντας φιλομαθής και εργατικός, αφού φοιτούσε στην Ιατρική Σχολή του πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης και ταυτόχρονα εργαζόταν και προ της διώξεως του, προφανώς λόγω των προσόντων του, ενώ ως γνώστης της τουρκικής κουρδικής και αγγλικής γλώσσας ηδύνατο να απασχοληθεί και εδώ, αμειβόμενος ως μεταφραστής και με αύτη του την ιδιότητα θα αποκέρδαινε από την ως άνω δραστηριότητα του κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων τα ποσά που διαλαμβάνει στην αγωγή του, ήτοι κατ' ελάχιστο το ποσό των 1.1006 καθαρά σε μηνιαία βάση, όπως ελάμβανε από την εργοδότρια του εταιρεία με την επωνυμία "." με την οποία κατάρτισε σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου στις 14/11/2018, ήτοι πριν τη συμπλήρωση έτους μετά την αποφυλάκιση του, ενταχθείς συνάμα στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης της χώρας μας, καταβάλλοντας εισφορές στον ΕΦΚΑ, ήδη από τον Μάιο του 2018, ήτοι πριν την πάροδο 6^ μηνών από της απελευθερώσεως του, όπως προκύπτει από την προσκομιζόμενη καρτέλα ασφαλισμένου. Απασχολήθηκε εκεί στον τομέα της τηλεφωνικής επικοινωνίας βοήθειας ("helpline") προσφύγων που μιλούν την κουρδική, την τουρκική ή την αγγλική γλώσσα, εργασία που απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις,: ενώ παράλληλα ενεγράφη στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης προς ολοκλήρωση των σπουδών του, όπως αποδεικνύεται από την καρτέλα φοιτητή που προσκομίζεται. Ειδικότερα, κατά τον χρόνο συζήτησης της αίτησης του ενώπιον του Μονομελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αιγαίου, ελάμβανε εργαζόμενος ήδη ως διερμηνέας μηνιαίο μισθό €1.400,00 (1.100,00 καθαρά) το οποίο σε· ημερήσια βάση αναλογεί σε< 63,63€ (1.4006 ΔΙΑ 22 εργάσιμες ημέρες), γεγονός που βεβαιώνεται πρωτίστως από την σύμβαση, αλλά βεβαιώθηκε τόσο από την κατάθεση του μάρτυρα που εξετάστηκε ενώπιον του δικαστηρίου εκείνου ..., όσο και από αυτήν της μάρτυρος απόδειξης εξετασθεισης ενώπιον του παρόντος δικαστηρίου. Ειρήσθω δε ότι και από την ανωμοτί εξέταση του, απεδείχθη ότι έχει πλέον αποκτήσει επαρκή γνώση της ελληνικής γλώσσας £ γεγονός που κατατείνει στην κατάφαση της αληθούς του βούλησης για την ένταξη στο κοινωνικό και οικονομικό γίγνεσθαι, την οποία αποστερήθηκε λόγω της αδίκου κράτησης του. Ως εκ τούτου απορριπτέος τυγχάνει ο ισχυρισμός του εναγόμενου ότι ανεξαρτήτως της κράτησης ή μη του ενάγοντος ήταν αβέβαιη η εύρεση εργασίας και η συνακόλουθη λήψη αποδοχών εξ αυτής, καθώς θα εκκρεμούσε η ποινική του δίωξη και καταδίκη, διότι αφενός δυνάμει του τεκμηρίου αθωότητας [αρθρ.. 6 § 2 ΕΣΔΑ) ενόσω ήταν υπόδικος δεν θα επηρεαζόταν η δυνατότητα του να εργαστεί ως μεταφραστής στον ιδιωτικό τομέα, όπου η .ποινική εμπλοκή δεν αποτελεί τυπικώς εμπόδιο, αφετέρου τα ως άνω προσόντα και η εργατικότητα που επιδείκνυε και επιδεικνύει, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας δεν θα επέτρεπαν την επί μακρόν ανεργία του . Με βάσιμη την εκ των υστέρων πρόγνωση, και προς διάγνωση του τεκμαρτού κατ' αρθρ.540 ΚΠΔ ετήσιου εισοδήματος του, δέον όπως ληφθεί υπόψιν ό,τι αντίστοιχα θα ελάμβανε από την εργασία του, ήτοι εν προκειμένω το συνολικό ποσό των €18.200,00 (=13 μήνες x €1.400,00). Το ποσό αυτό τεκμαίρεται ότι διέφυγε της περιουσίας του ως βασική συνέπεια της επιβληθείσας προσωρινής κράτησης η οποία εξάλλου του προκάλεσε μεγάλη στενοχώρια, πικρία και ματαίωση των προσδοκιών ελευθερίας που η Ελλάδα, ως ευρωπαϊκό κράτος δικαίου πρεσβεύει, δικαιούμενος ούτως και αποζημίωση για την ηθική βλάβη που υπέστη από την στέρηση της ελευθερίας του.

Δείτε ολόκληρη την απόφαση στο dsanet.gr.