Αγωγή κατά Δήμου για εργολαβική αμοιβή κατόπιν προφορικής σύμβασης (ΔΕφΠειρ. Α144/2025)

Αριθμός Απόφασης Α144/2025 (Τμήμα ΣΤ΄ Τριμ)

Πρόεδρος: Π. Μαρινάκης (Πρόεδρος Εφετών Δ.Δ.)

Εισηγητής: Σ. Βρουστούρης (Εφέτης Δ.Δ.)

Ο ενάγων ζήτησε να υποχρεωθεί ο εναγόμενος Δήμος να του καταβάλει το ποσό που αντιστοιχεί σε εργολαβική αμοιβή του, λόγω κατάρτισης σύμβασης έργου. Ειδικότερα, ο ενάγων εξέθεσε ότι συνήψε με τον εναγόμενο Δήμο μία άτυπη - προφορική αμφοτεροβαρή σύμβαση έργου, χωρίς την τήρηση της νόμιμης διαδικασίας (κατάρτιση σύμβασης με ιδιωτικό έγγραφο, διενέργεια σχετικού διαγωνισμού) λόγω εξαιρετικής και επείγουσας ανάγκης.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το ιστορικό της αγωγής, με την ανωτέρω προφορική σύμβαση, συμφωνήθηκε να προβεί ο ενάγων, ασχολούμενος με υδραυλικές εγκαταστάσεις, στην αποκατάσταση ζημιών στο δίκτυο ύδρευσης και αποχέτευσης εντός της διοικητικής περιφέρειας του Δήμου, λόγω εξαιρετικής και επείγουσας ανάγκης συνιστάμενης σε σοβαρές ελλείψεις τεχνικών έργων στον νομό που θα μπορούσαν να αποτρέψουν τις καθιζήσεις σε περίπτωση χιονοπτώσεων. Το ανωτέρω έργο διαιρέθηκε σε εξήντα έξι (66) επί μέρους προφορικές συμφωνίες εκτέλεσης επί μέρους έργων και εργασιών, για τις οποίες συμφωνήθηκε αμοιβή, καταβαλλόμενη τμηματικώς, εντός τριών μηνών από την παράδοση τού κάθε επί μέρους έργου και την οριστική παραλαβή του από τον νόμιμο εκπρόσωπο του εναγόμενου Δήμου, εφόσον ο ίδιος ο ενάγων θα εξέδιδε το αντίστοιχο, για κάθε εργασία, τιμολόγιο. Επικουρικώς, ο ενάγων ζήτησε την καταβολή του ανωτέρω ποσού κατά τις διατάξεις περί αδικαιολόγητου πλουτισμού (άρθρα 904 επ. του Α.Κ.).

Διαβάστε επίσης: Δημόσιες συμβάσεις: Αρμοδιότητα του δικαστηρίου επί διαφοράς κατόπιν άσκησης προσφυγής από τρίτο κατά πράξης του προσυμβατικού σταδίου (ΣτΕ 332/2025)

Στο άρθρο 130 του Ν. 4270/2014 «Αρχές δημοσιονομικής διαχείρισης και εποπτείας (ενσωμάτωση της Οδηγίας 2011/85 ΕΕ) - δημόσιο λογιστικό και άλλες διατάξεις» (Φ.Ε.Κ. Α΄ 143) ορίζεται ότι: «Για το κύρος σύμβασης του Δημοσίου με αντικείμενο αξίας μεγαλύτερης των δύο χιλιάδων πεντακοσίων (2.500) ευρώ ή που γεννά διαρκή υποχρέωση αυτού, απαιτείται η κατάρτισή της να γίνει με ιδιωτικό τουλάχιστον έγγραφο. …», ενώ στο άρθρο 135 του ίδιου νομοθετήματος ορίζεται ότι: «Η καθ’ οιονδήποτε τρόπο παραβίαση των διατάξεων των άρθρων 129 έως και 134 επάγεται την απόλυτη ακυρότητα της σύμβασης…».

Από τις διατάξεις αυτές που εφαρμόζονται αναλόγως και στους Ο.Τ.Α., αποσκοπούν δε στην εξυπηρέτηση του γενικότερου συμφέροντος (ΑΠ 1372/2012), συνάγεται ότι ο τύπος του ιδιωτικού εγγράφου, που απαιτείται για τις καταρτιζόμενες για λογαριασμό του Δημοσίου ή αναλόγως των Ο.Τ.Α. ως άνω συμβάσεις, είναι συστατικός και όχι αποδεικτικός, γι’ αυτό και η έλλειψή του καθιστά άκυρη τη σύμβαση, κατά τα άρθρα 158 και 159 παρ. 1 Α.Κ., με συνέπεια αυτή να θεωρείται ως μη γενομένη (άρθρο 180 Α.Κ.), αίρεται δε η ακυρότητα σε περίπτωση εκτέλεσης της σύμβασης, μόνον όταν για τη σύμβαση προηγήθηκε χωριστή έγγραφη πρόταση, χωρίς να επακολουθήσει και έγγραφη αποδοχή, όχι όμως και όταν δεν τηρήθηκε καθόλου ο έγγραφος τύπος για την πρόταση και την αποδοχή (ΑΠ 3/2020, 1382/2017, 430/2015, 766/2014, 1462/2012). Η ακυρότητα από την έλλειψη του τύπου λαμβάνεται υπόψη (και) αυτεπαγγέλτως από το Δικαστήριο, γιατί οι διατάξεις περί τύπου είναι δημόσιας τάξης (πρβλ. ΑΠ 703/2020).

Επομένως, η σύμβαση που συνάπτει ένας Ο.Τ.Α. για την ανάθεση ή εκτέλεση εργασίας ή έργου, σε κάθε περίπτωση, δηλαδή είτε κατόπιν διαγωνισμού, είτε απευθείας μετά από πρόχειρο διαγωνισμό ή και χωρίς διαγωνισμό, με απευθείας ανάθεση, πρέπει να περιβληθεί τον (συστατικό) τύπο του ιδιωτικού εγγράφου, η μη τήρηση του οποίου επιφέρει την κατά τα ανωτέρω απόλυτη ακυρότητα της σύμβασης.

Ενόψει τούτων, το δικαστήριο έκρινε ότι η ένδικη σύμβαση ως έχουσα αντικείμενο άνω των 2.500 ευρώ θα έπρεπε, για την εγκυρότητά της, να είχε περιβληθεί τον τύπο του ιδιωτικού εγγράφου και, επομένως, η προφορική σύναψή της την καθιστά άκυρη. Συνεπώς, η αγωγή για αξίωση του ενάγοντος ερειδόμενη επί της ανωτέρω σύμβασης ασκήθηκε απαραδέκτως.

Περαιτέρω, όμως, ενόψει της ως άνω ακυρότητας της σύμβασης (ΣτΕ 2198/2023, 318/2012, 3234/2011, κ.ά.), η αγωγή ασκήθηκε παραδεκτώς κατά την επικουρική βάση του αδικαιολόγητου πλουτισμού (ΑΚ 904). Ως προς την τελευταία, το δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ενάγων δεν προσκόμισε κανένα στοιχείο, από το οποίο να αποδεικνύεται η εκτέλεση του επικαλούμενου ένδικου έργου, απέρριψε την αγωγή ως αβάσιμη.

Πηγή: adjustice.gr