ΕΦΚΑ: Οδηγίες για την εξέταση αιτήσεων συνταξιοδότησης με διαδικασίες ταχείας απονομής σύνταξης

Εγκύκλιο με θέμα «Εξέταση αιτήσεων συνταξιοδότησης με διαδικασίες ταχείας απονομής σύνταξης. Παροχή οδηγιών για την εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 48-54 του Ν. 4921/2022.» εξέδωσε ο Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ).

Αναλυτικά αναφέρεται:

Σας ενημερώνουμε ότι στο ΦΕΚ 75Α΄/18-4-2022 «Δουλειές Ξανά: Αναδιοργάνωση Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης και ψηφιοποίηση των υπηρεσιών της, αναβάθμιση δεξιοτήτων εργατικού δυναμικού και διάγνωσης των αναγκών εργασίας και άλλες διατάξεις.» δημοσιεύτηκαν οι διατάξεις του Ν. 4921/2022.

Συγκεκριμένα, με τις διατάξεις των άρθρων 48-54 θεσπίστηκε η διαδικασία της ταχείας απονομής σύνταξης, για την οποία παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες προκειμένου να εφαρμοστούν αμέσως και απαρέγκλιτα, ως εξής:

1. Εισαγωγή - πεδίο εφαρμογής Τα άρθρα 48 – 54 του Ν.4921/2022 εισάγουν ρυθμίσεις, με τις οποίες επιταχύνεται η διαδικασία εξέτασης των αιτήσεων συνταξιοδότησης όλων των κατηγοριών (δηλαδή λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου, των ασφαλισμένων στον ιδιωτικό τομέα - μισθωτών ελεύθερων επαγγελματιών - ή στο Δημόσιο, πλην εκείνων που εξετάζονται σύμφωνα με τις διατάξεις των Ευρωπαϊκών Κανονισμών και των Διμερών Συμβάσεων), ιδίως αυτών που έχουν υποβληθεί ηλεκτρονικά σύμφωνα με την διαδικασία του άρθρου 17 του ν. 4670/2020.

Οι βασικοί άξονες γύρω από τους οποίους κινούνται οι νέες ρυθμίσεις είναι οι παρακάτω:

α. Η υποχρέωση της Διοίκησης να διεκπεραιώνει εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος τις αιτήσεις συνταξιοδότησης.

β. Σε περίπτωση υπέρβασης του παραπάνω χρονικού διαστήματος, η επιτάχυνση της διαδικασίας με την αξιοποίηση των στοιχείων που έχουν καταγραφεί από τα ίδια τα ενταχθέντα ασφαλιστικά ταμεία και είναι διαθέσιμα στον e-ΕΦΚΑ για την εξεύρεση του χρόνου ασφάλισης των αιτούντων,

γ. Η εμπιστοσύνη στον διοικούμενο,

δ. Η μετάθεση του σταδίου του ελέγχου των στοιχείων και των δηλώσεων των ασφαλισμένων, ως προς τον χρόνο ασφάλισής τους, σε χρονικό σημείο μετά την έκδοση της πράξης απονομής σύνταξης,

ε. Η οριστικοποίηση της ασφαλιστικής σχέσης μεταξύ ασφαλισμένου και e-ΕΦΚΑ μετά την πάροδο πενταετίας από την καταβολή των αντίστοιχων εισφορών,

στ. Η δυνατότητα των ασφαλισμένων να καλύψουν, διά της καταβολής ασφαλιστικών εισφορών, διαφορές ασφαλιστικού χρόνου που προκύπτουν από τον έλεγχο μέχρι δύο (2) έτη, αλλά και η δυνατότητα καταβολής εισφορών για την κάλυψη ασφαλιστικού χρόνου μέχρι εκατόν πενήντα (150) ημερών ασφάλισης, όταν αυτό είναι απαραίτητο για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, καθώς και η αντίστοιχη δυνατότητα για προαιρετική συνέχιση της ασφάλισης για χρονικό διάστημα μέχρι τρία (3) έτη από την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης συνταξιοδότησης, χωρίς να ελέγχεται η ικανότητα τους για εργασία.

2. Η τρίμηνη προθεσμία της παρ. 1 του άρθρου 48 του Ν. 4921/2022

Ο Ηλεκτρονικός Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) εκδίδει πράξη απονομής κύριας σύνταξης εντός προθεσμίας τριών (3) μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης.

Σε ειδικές περιπτώσεις, στις οποίες η έναρξη επεξεργασίας της ηλεκτρονικής αίτησης συνταξιοδότησης δεν ταυτίζεται με την ηλεκτρονική υποβολή της αίτησης, η τρίμηνη προθεσμία εκκινεί από την έναρξη επεξεργασίας της αίτησης. Πρόκειται για τις περιπτώσεις του άρθρου 52 του ν. 4921/2022, οι οποίες αναπτύσσονται παρακάτω, υπό στοιχείο 11, δηλαδή οι αιτήσεις:

α. της περ. α της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4554/2018, όπου η επεξεργασία της αίτησης (σε περίπτωση οφειλών που υπερβαίνουν τα όρια που θέτει το άρθρο 61 του ν. 3863/2010) εκκινεί μετά την εξόφληση της υπερβαίνουσας οφειλής ή την πάροδο της δίμηνης προθεσμίας που έχει ταχθεί προς τον σκοπό αυτό,

β. της περ. ε της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4554/2018, όπου η επεξεργασία της αίτησης εκκινεί από την προσκόμιση ή τη λήψη με οποιονδήποτε τρόπο της Γνωστοποίησης Αποτελέσματος Πιστοποίησης Αναπηρίας από το ΚΕ.Π.Α. ή της κατά περίπτωση αρμόδιας επιτροπής.

3. Άμεσες ενέργειες για την εφαρμογή των παρ. 2 και 3 του άρθρου 48 του Ν. 4921/2022 επί ηλεκτρονικών αιτήσεων που έχουν υποβληθεί μέχρι την 31 Μαρτίου 2022.

Από την έναρξη ισχύος του Νόμου οι εισηγητές σε αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν υποβληθεί με οποιαδήποτε διαδικασία μέχρι την 31.3.2022 οφείλουν αμέσως, κατ’ εφαρμογή των παρ. 2 και 3 του άρθρου 48 του ν. 4921/2022, να προχωρήσουν στις παρακάτω ενέργειες, σε σχέση με τις αιτήσεις αυτές:

α. Να προβούν αμέσως στην έκδοση εγκριτικής συνταξιοδοτικής απόφασης με βάση τον ασφαλιστικό χρόνο που έχει καταγραφεί στο Πληροφοριακό Σύστημα «ΑΤΛΑΣ» ή άλλα πληροφοριακά συστήματα του e-ΕΦΚΑ (εφεξής το ηλεκτρονικό ασφαλιστικό ιστορικό) καθώς και του επιπλέον χρόνου ασφάλισης που έχει δηλωθεί από τον αιτούντα κατά τη διαδικασία της παρ. 4 του άρθρου 17 του ν. 4670/2020, αναστέλλοντας προσωρινά κάθε αλληλογραφία για την επαλήθευση των στοιχείων ή των δηλώσεων των ασφαλισμένων (εάν η αλληλογραφία δεν έχει ξεκινήσει, η πράξη απονομής σύνταξης και πάλι εκδίδεται άμεσα, χωρίς να ξεκινήσει αλληλογραφία). Στις περιπτώσεις αυτές, επί του σώματος της πράξης απονομής σύνταξης συμπεριλαμβάνεται ειδοποίηση στους ασφαλισμένους ότι είναι υποχρεωμένοι να διατηρήσουν διαθέσιμα για έλεγχο τα φυσικά παραστατικά που τεκμηριώνουν τον επιπλέον ασφαλιστικό χρόνο που επικαλούνται και δεν έχουν προσκομίσει στον e-ΕΦΚΑ, για χρονικό διάστημα δέκα (10) ετών από την έναρξη ισχύος του Νόμου. Οι εκκρεμείς αλληλογραφίες με δομές του e-ΕΦΚΑ ή άλλες Υπηρεσίες που έχουν ως αντικείμενο την επαλήθευση δεδομένων σχετικών με τον ασφαλιστικό χρόνο ή τυχόν οφειλές, θα πρέπει να ολοκληρωθούν προκειμένου να επιτευχθεί ο έλεγχος των συνταξιοδοτικών πράξεων που έχουν εκδοθεί μέσω της ταχείας διαδικασίας εντός των προβλεπομένων προθεσμιών. Η ολοκλήρωση, όμως, των διαδικασιών θα γίνει μετά την έκδοση όλων των εκκρεμών πράξεων απονομής σύνταξης, αλλά οπωσδήποτε εντός των προθεσμιών της παρ. 5 του άρθρου 49 ν. 4921/2022. Τα παραπάνω ισχύουν και για αλληλογραφία που δεν είχε ξεκινήσει κατά το χρόνο έκδοσης της παρούσας εγκυκλίου. Επισημαίνεται ότι ο έλεγχος του άρθρου 49 ν. 4921/2022 δεν είναι δειγματοληπτικός, αλλά καταλαμβάνει όλες τις συνταξιοδοτικές αποφάσεις που εκδίδονται σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 48 ν. 4921/2022.

β. Ειδικά σε σχέση με τις αιτήσεις που έχουν υποβληθεί σύμφωνα με το άρθρο 17 του ν. 4670/2020, στις περιπτώσεις που, με βάση το ηλεκτρονικό ασφαλιστικό του αιτούντος και από την δήλωση του για επιπλέον χρόνο ασφάλισης, δεν θεμελιώνεται συνταξιοδοτικό δικαίωμα, οι εισηγητές θα πρέπει να εκδώσουν αμέσως απορριπτικές αποφάσεις. Η απορριπτική απόφαση κοινοποιείται σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στην παρ. 8 του άρθρου 17 του ν. 4670/2020, δηλαδή κοινοποιείται στους αιτούντες με την αποστολή ηλεκτρονικού μηνύματος στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που έχουν δηλώσει στην αίτησή τους. Σημειώνεται ότι η διάταξη του άρθρου 17 καθορίζει εξαντλητικά τη διαδικασία για την εξέταση και την έκδοση αποφάσεων επί αιτήσεων που κατατίθενται ηλεκτρονικά. Η διαδικασία αυτή δεν περιλαμβάνει στάδιο προηγούμενης ακρόασης στις περιπτώσεις που πρόκειται να εκδοθεί απορριπτική απόφαση. Κατά τούτο, έχει καταργηθεί εμμέσως, σε σχέση με τις ηλεκτρονικές αιτήσεις, το στάδιο προηγούμενης ακρόασης που προβλέπεται στο άρθρο 46 ν. 2676/1999. Για αιτήσεις που έχουν υποβληθεί μέχρι την ψήφιση του ν. 4670/2020 ακολουθείται κανονικά η διαδικασία του πρακτικού προηγούμενης ακρόασης που προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 46 του ν. 2676/1999.

γ. Με βάση τη ρύθμιση της παρ. 3 του άρθρου 48 ν. 4921/2022, επί αιτήσεων που έχουν υποβληθεί μέχρι την 31η Μαρτίου 2022, οποιαδήποτε εκκρεμότητα σε σχέση με την επαλήθευση των δηλώσεων των ασφαλισμένων ελέγχεται μετά την έκδοση της πράξης απονομής σύνταξης. Συνεπώς, ακόμη και στην περίπτωση που έχει υποβληθεί υπεύθυνη δήλωση απώλειας ασφαλιστικού βιβλιαρίου και σχετική αίτηση για αντικατάστασή του, η διαδικασία για την έκδοση της συνταξιοδοτικής πράξης δεν θα αναμένει την έκδοση νέου ασφαλιστικού βιβλιαρίου, αλλά η πράξη εκδίδεται βάσει των στοιχείων που έχουν δηλωθεί στην αίτηση συνταξιοδότησης. Εάν, πάντως, ο ασφαλιστικός χρόνος ή μέρος αυτού έχει τεκμηριωθεί και με άλλα στοιχεία, αυτά αξιοποιούνται για τη διαπίστωση του χρόνου ασφάλισης.

δ. Η διαδικασία για την αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης σε αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν υποβληθεί μέχρι την 31.3.2022 γίνεται κατ’ απόλυτη προτεραιότητα.

ε. Κάθε αλληλογραφία για αναγνώριση/ επαλήθευση χρόνου ασφάλισης επί αιτήσεων που έχουν υποβληθεί μέχρι την 31.3.2022, η οποία έχει ανασταλεί ή δεν έχει ξεκινήσει, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην περ. α παραπάνω, θα επανεκκινήσει ή θα εκκινήσει μετά την έκδοση της αντίστοιχης πράξης απονομής σύνταξης, προκειμένου να γίνει ο έλεγχος που προβλέπεται στο άρθρο 49 ν. 4921/2022.

στ. Ως εισφορές για τον ασφαλιστικό χρόνο εκτός του ηλεκτρονικού ασφαλιστικού ιστορικού, ο οποίος έχει δηλωθεί χωρίς κάποια τεκμηρίωση, θα λογίζονται αυτές που αντιστοιχούν στο ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη, εάν πρόκειται για μισθωτό, ή στην κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία, εφόσον προβλεπόταν υπαγωγή σε ασφαλιστικές κατηγορίες, ή τα σταθερά μηνιαία ποσά που προβλέπονταν ως ασφαλιστικές εισφορές .

ζ. Ο αριθμός των ημερών ή ετών ασφάλισης που λαμβάνεται υπόψη σε περίπτωση εφαρμογής του άρθρου 19 ν. 4387/2016 (διαδοχική ασφάλιση) είναι αυτός που προκύπτει από την εφαρμογή των παρ. 2 και 3 του άρθρου 48 ν. 4921/2022. Για τον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης σε περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης λαμβάνεται υπόψη κανονικά όλος ο πραγματικός διαδοχικός χρόνος ασφάλισης από τον αρμόδιο φορέα για τον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης, όπως έχει δηλωθεί ή κατ’ αρχην τεκμηριωθεί σύμφωνα με τις παρ. 2 & 3 του άρθρου 48. ν. Ειδικά για τις συνταξιοδοτικές υποθέσεις που ο τ. Ο.Γ.Α. είναι απονέμων φορέας, στις περιπτώσεις που δεν έχει ολοκληρωθεί η αλληλογραφία σχετικά με τη γνωστοποίηση των ασφαλιστικών στοιχείων που απαιτούνται για τον υπολογισμό της σύνταξης με τις προϊσχύουσες του ν. 4387/2016 διατάξεις (άρθρο 1 του ν. 3232/2004) για απονομή σύνταξης με τις καταστατικές διατάξεις του τ. ΟΓΑ (εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 99 του ν. 4387/2016), θα λαμβάνεται υπόψη το ισχύον κατά την υποβολή της αίτησης βασικό κατώτατο όριο σύνταξης του τέως συμμετέχοντα φορέα (ανά κατηγορία σύνταξης για νέους και παλαιούς ασφαλισμένους). Σε περίπτωση διαπίστωσης παράλληλου χρόνου μεταξύ του τ. ΟΓΑ και αλλού ταμείου μέχρι 31.12.2016, για τον οποίο πρέπει να εκδοθεί απόφαση διαγραφής από την αρμόδια Διεύθυνση Ασφάλισης, ο εισηγητής θα εκδίδει πράξη απονομής σύνταξης, χωρίς να λαμβάνει υπόψη το χρόνο για τον οποίο συντρέχει λόγος διαγραφής. Η αρμόδια Διεύθυνση Ασφάλισης θα εκδίδει την απόφασης διαγραφής μετά την ολοκλήρωση της σχετικής αλληλογραφίας για την πιστοποίηση του χρόνου ασφάλισης. Στην περίπτωση αυτή είναι απαραίτητη η γνωστοποίηση εκ μέρους της αρμόδιας Διεύθυνσης Ασφάλισης των προϋποθέσεων που θα πρέπει να ελέγχονται από τον εισηγητή προκειμένου να διαπιστωθεί ότι συντρέχει λόγος διαγραφής του χρόνου ασφάλισης.

Δείτε αναλυτικά την εγκύκλιο στο efka.gov.gr