Εξέταση ούρων των νοσηλευτών για να βρεθεί ποιος πήρε τα χάπια

Στις αρχές του 2023 διαπιστώθηκε πως κάποιος αφαιρούσε παρανόμως χάπια από φαρμακείο του νοσοκομείου Βίλγιαντι στη νότια Εσθονία. Οι υποψίες στράφηκαν προς τα 18 μέλη του νοσηλευτικού προσωπικού που είχαν πρόσβαση στα φάρμακα αυτά, ενώ ως λόγος για την παράνομη αφαίρεση των χαπιών θεωρήθηκε η προσωπική χρήση. Το συγκεκριμένο φάρμακο ήταν ψυχοτρόπο.

Το συμβάν προκάλεσε εντάσεις και αλληλοκατηγορίες μεταξύ των εμπλεκομένων προσώπων, για το λόγο αυτό η διευθύντρια της κλινικής σκέφτηκε μια πρωτότυπη λύση: να γίνουν αναλύσεις ούρων των νοσηλευτών/τριων της κλινικής, προκειμένου να εντοπιστεί το πρόσωπο που είχε χρησιμοποιήσει το επίμαχο σκεύασμα. Προς τον σκοπό αυτό, μάλιστα, δόθηκε και έντυπο συναίνεσης, στο οποίο ο κάθε εργαζόμενος δήλωνε πως αποδέχεται τη συλλογή και επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων του.

Η ιδέα αυτή δεν φάνηκε και τόσο καλή στην αρχή προστασίας δεδομένων της Εσθονίας  Andmekaitse Inspektsioon (ΑΚΙ), η οποία επέβαλε στο νοσοκομείο πρόστιμο 40.000 ευρώ για παράνομη επεξεργασία δεδομένων. Σύμφωνα με την απόφασή της, η συγκατάθεση που λήφθηκε από τους εργαζόμενους δεν ήταν νόμιμη, αφού δεν ήταν ελεύθερη. Όπως παγίως γίνεται δεκτό, η ανισορροπία ισχύος που χαρακτηρίζει τη σχέση εργοδότη με εργαζόμενο μόνο κατ’ εξαίρεση μπορεί να δικαιολογήσει τη νόμιμη λήψη συγκατάθεσης του τελευταίου και υπό την προϋπόθεση ότι αυτός δεν θα φοβάται τις κυρώσεις ή συνέπειες τυχόν άρνησής του. Στην προκείμενη περίπτωση, κάτι τέτοιο προφανώς δεν θα μπορούσε να ισχύει.

Η διοίκηση του νοσοκομείου, ωστόσο, επέμεινε πως είχε ενεργήσει νομίμως. Προσέβαλε την απόφαση της εσθονικής αρχής στο αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο της επαρχίας του Τάρτου και δικαιώθηκε, με το δικαστήριο να δέχεται πως ουδεμία πίεση ασκήθηκε προς τα μέλη του προσωπικού προκειμένου να συναινέσουν στην επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων τους, ούτε και επιβλήθηκαν οιεσδήποτε κυρώσεις σε όσους αρνήθηκαν.

Σε αντίθεση με την ΑΚΙ, η οποία είχε κρίνει τη νομιμότητα της συγκατάθεσης στη βάση των θεωρητικών κανόνων που διέπουν τη νομιμότητα της λήψης της, το δικαστήριο εξέτασε τα αποτελέσματα της λήψης της και τις συνέπειες που τυχόν είχε η μη παροχή αυτής. Στην περίπτωση αυτή, όπως προβλήθηκε από το νοσοκομείο, το έντυπο συναίνεσης υπέγραψαν 18 από τους 21 εργαζόμενους στο εμπλεκόμενο νοσηλευτικό τμήμα του νοσοκομείου, οι οποίοι και έδωσαν ούρα για να γίνουν οι σχετικές αναλύσεις. Για τους υπόλοιπους, ουδεμία αρνητική συνέπεια υπήρξε, αφού αυτοί συνέχισαν να ασκούν κανονικά τα καθήκοντά τους, χωρίς κυρώσεις. Άλλωστε, όπως επισημάνθηκε προς το δικαστήριο, η απόφαση εξέτασης των ούρων ελήφθη πρωτίστως προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι εντάσεις και αλληλοκατηγορίες μεταξύ μελών του νοσηλευτικού προσωπικού και όχι να εντοπιστεί ο δράστης, ο οποίος τελικά παρέμεινε άγνωστος.

Η ΑΚΙ εξέφρασε την έντονη διαφωνία της με την απόφαση του δικαστηρίου και ανακοίνωσε πως έχει ήδη προσφύγει ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου της χώρας για εσφαλμένη ερμηνεία των απαιτήσεων του ΓΚΠΔ για τη νόμιμη συγκατάθεση.