Χορήγηση αποδεικτικού φορολογικής ενημερότητας σε κληρονόμο με το ευεργέτημα της απογραφής

Με την ΠΟΛ. 1224/2018 η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων προχώρησε σε κοινοποίηση του πρακτικού 2004/2018 του Νομικού Συμβούλιου του Κράτους, κατόπιν εγκρίσεώς του, ως προς την ερμηνεία των διατάξεων του άρθρου 12 του Κ.Φ.Δ. για τη χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας στον κληρονόμο με το ευεργέτημα της απογραφής.

Σύμφωνα με το πρακτικό, από τις διατάξεις των άρθρων 1902 – 1905 Α.Κ. προκύπτει ότι ο αποδεχθείς με το ευεργέτημα της απογραφής κληρονόμος ευθύνεται για τις υποχρεώσεις της κληρονομιάς μέχρι το ενεργητικό της και δια των δυνάμεων της κληρονομιάς και με τον τρόπο αυτό περιορίζεται η ευθύνη του κληρονόμου για τα χρέη της κληρονομιάς μέχρι το ενεργητικό αυτής, δηλαδή αυτός ευθύνεται με τα στοιχεία της κληρονομιάς όσο αυτά επαρκούν.

Ο κληρονόμος που έχει αποδεχθεί την κληρονομία με το ευεργέτημα της απογραφής, συνεχίζει να διατηρεί μέχρις εξάντλησης του ενεργητικού της κληρονομιάς την ιδιότητα του κληρονόμου και να είναι φορέας των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων της κληρονομιάς έστω και με τον αναφερθέντα περιορισμό της ευθύνης του.

Η απαγόρευση χορήγησης αποδεικτικού φορολογικής ενημερότητας στον κληρονόμο με το ευεργέτημα της απογραφής δεν δύναται να έχει ως - άμεση ή έμμεση – συνέπεια τη διάρρηξη της εν λόγω προστασίας που παρέχεται από το νομοθέτη στη χωριστή ομάδα της ατομικής του περιουσίας και την επιβάρυνση της ατομικής του περιουσίας με τα χρέη του κληρονομούμενου ή την επιβολή περιορισμών σε αυτήν, εξαιτίας των εν λόγω χρεών.

Επομένως, αν το αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για είσπραξη χρημάτων από τον δημόσιο τομέα ή για συμμετοχή σε προμήθειες, εργολαβίες ή για σύναψη συμβάσεων δανείων κλπ., δεν τίθεται ζήτημα άρνησης της φορολογικής αρχής, καθόσον οι πράξεις αυτές αναφέρονται στην ατομική περιουσία του κληρονόμου, η οποία δεν είναι υπέγγυα και με την άρνηση ουσιαστικά θα εξαλείφετο η θεσμική λειτουργία και η χρησιμότητα της αποδοχής με το ευεργέτημα της απογραφής, αφού έτσι θα επλήττετο η ομάδα της ατομικής περιουσίας.

Αν πρόκειται για μεταβίβαση περιουσιακού στοιχείου ή για επιβάρυνση αυτού με εμπράγματο βάρος ή αν πρόκειται για διανομή ακινήτου κλπ., τότε πρέπει να εξεταστεί αν μεταβιβάζεται περιουσιακό στοιχείο από την ομάδα της ατομικής περιουσίας, οπότε και πάλι δεν τίθεται ζήτημα άρνησης χορήγησης Α.Φ.Ε..

Αν όμως μεταβιβάζεται ακίνητο από την ομάδα της κληρονομιαίας περιουσίας, τότε στην περίπτωση μεν που το ακίνητο πρόκειται να μεταβιβαστεί λόγω χαριστικής αιτίας ή να διανεμηθεί, ανταλλαγεί, καταστεί αντικείμενο σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας ή επιβαρυνθεί εκούσια με εμπράγματο βάρος, η φορολογική αρχή υποχρεούται να αρνηθεί τη χορήγηση φορολογικής ενημερότητας, στην περίπτωση δε που η ως άνω μεταβίβαση γίνεται με επαχθή αιτία και καταβολή τιμήματος (π.χ. πώληση), χορηγείται στον κληρονόμο βεβαίωση οφειλής ή αποδεικτικό ενημερότητας με την επισημείωση για παρακράτηση, από το συμβολαιογράφο, και απόδοση στη φορολογική αρχή μέρους ή όλου του τιμήματος προς απόσβεση αντίστοιχου χρέους (Βλ. άρθρο 12 παρ. 6 ΚΦΔ και άρθρα 1 και 3 παρ. 5 της ΠΟΛ 1274/2013).

Επισημάνεται ότι η ΠΟΛ 1176/1997, με την οποία κοινοποιήθηκε με αρ. 774/1996 γνωμοδότηση του ΝΣΚ, κατά το μέρος που αντίκειται στα ανωτέρω αναφερόμενα δεν εφαρμόζεται. Κατά τα λοιπά ισχύουν τα αναφερόμενα στις διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 4174/2013 Α΄170 (Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας - ΚΦΔ) και τις κατ’ εξουσιοδότηση εκδοθείσες Αποφάσεις του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων ΠΟΛ 1274/2013 και ΠΟΛ 1275/2013 (Β΄3398), όπως ισχύουν και μετά την τροποποίηση με την ΠΟΛ 1222/2017 ( ΦΕΚ 1Β΄/ 4-1-2018)

Δείτε αναλυτικά την ΠΟΛ. 1224/2018