Χρήση λογισμικού για λογοκλοπή από Πανεπιστήμια

Μπορεί ένα πανεπιστήμιο να χρησιμοποιήσει ειδικό λογισμικό για τον έλεγχο λογοκλοπής σε εργασίες των φοιτητών του και να διαβιβάσει δεδομένα τους στην εταιρεία που το διαχειρίζεται; Η αρχή προστασίας δεδομένων της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας (LDI/NRW) απαντά θετικά, θέτει όμως και συγκεκριμένες προϋποθέσεις για τη νομιμότητα του εγχειρήματος.

Το ζήτημα εξετάζεται στην πρόσφατη έκθεση της γερμανικής αρχής για το έτος 2023, με αφορμή την καταγγελία φοιτήτριας για παράνομη επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων της, δια της χρήσης λογισμικού για τη λογοκλοπή.

Η γερμανική εποπτική αρχή παρατηρεί καταρχήν πως η νομιμότητα της επεξεργασίας αυτής θα πρέπει να βασιστεί στην εκτέλεση καθήκοντος που εκτελείται προς το δημόσιο συμφέρον, το άρθρου 5 παρ.1ε’ ΓΚΠΔ, υπό την προϋπόθεση πως η χρήση του λογισμικού προβλέπεται στους κανονισμούς των Πανεπιστημίων που ρυθμίζουν τη διεξαγωγή των εξετάσεων ή την υποβολή εργασιών. Όπως επισημαίνεται, η διεξαγωγή εξετάσεων αποτελεί μέρος της αποστολής των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, στην οποία εντάσσεται και η ευθύνη τους να διασφαλίζουν ίσες ευκαιρίες στους φοιτητές και αποτροπή μεθόδων που επιχειρούν να εξασφαλίσουν αθέμιτα πλεονεκτήματα σε όσους τυχόν αποπειραθούν να αντιγράψουν εργασίες τρίτων.

Αυτονοήτως, η γερμανική αρχή αποκλείει οποιαδήποτε πιθανότητα επίκλησης της συγκατάθεσης, ως νομικής βάσης για την επίμαχη επεξεργασία. Στην προκείμενη περίπτωση, το πρόβλημα δεν εντοπίζεται μόνο στην εγγενή σχέση ανισότητας μεταξύ φοιτητή και πανεπιστημίου, αλλά και στο γεγονός πως μόνο ελεύθερη δεν θα είναι μια συγκατάθεση που δίνεται υπό τον φόβο αυτοενοχοποίησης όσων τυχόν αρνηθούν.

Δεύτερη προϋπόθεση για τη νομιμότητα της επεξεργασίας είναι η ψευδωνυμοποίηση των προσωπικών δεδομένων που θα υποβληθούν προς έλεγχο. Όπως παρατηρείται, οι εξωτερικοί πάροχοι που διαχειρίζονται ή υποστηρίζουν τα λογισμικά κατά της λογοκλοπής για κανένα λόγο δεν χρειάζεται να γνωρίζουν τα αναγνωριστικά στοιχεία των φοιτητών. Τα Πανεπιστήμια, από την πλευρά τους, αρκεί να διασφαλίζουν πως τα αποτελέσματα του ελέγχου για λογοκλοπή θα μπορούν ευχερώς να αντιστοιχιστούν με συγκεκριμένο φοιτητή. Στο πλαίσιο αυτό, η ψευδωνυμοποίηση των δεδομένων δεν είναι μόνο αναγκαία, αλλά και επαρκής.

Περαιτέρω, τα Πανεπιστήμια οφείλουν να φροντίζουν για τη διαγραφή των εργασιών των φοιτητών από τους servers, που έχουν αυτά φορτωθεί, μετά το πέρας της διαδικασίας ελέγχου. Τελευταία, αλλά καθόλου ασήμαντη, προϋπόθεση είναι η ενημέρωση των φοιτητών.  

Η γερμανική αρχή τονίζει πως η όλη διαδικασία πρέπει να είναι διαφανής. Οι φοιτητές πρέπει να ενημερώνονται εκ προοιμίου πως θα γίνει χρήση λογισμικού κατά της λογοκλοπής, ενώ η ενημέρωση αυτή πρέπει να είναι σαφής, κατανοητή και με απλή διατύπωση.