Η Ετήσια Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη για το 2023

Στον Πρόεδρο της Βουλής υποβλήθηκε την Τρίτη, 2 Απριλίου 2024, η Ετήσια Έκθεση για το 2023 του Συνηγόρου του Πολίτη.

Η Ετήσια Έκθεση αποτελεί τον καθρέφτη της λειτουργίας της Ανεξάρτητης Αρχής και κωδικοποιεί τα προβλήματα κακοδιοίκησης, όπως προκύπτουν από τις αναφορές των πολιτών/κατοίκων απ’ όλη τη χώρα.

Κατά το έτος 2023 υποβλήθηκαν στον Συνήγορο του Πολίτη 13.552 αναφορές. O μειωμένος, σε σχέση με τα αμέσως προηγούμενα έτη, αριθμός νέων αναφορών, οφείλεται τόσο στην αποκλιμάκωση των συνεπειών της πανδημίας που προκάλεσε η ασθένεια COVID-19, όσο και σε βελτιώσεις στον τομέα της επικοινωνίας των πολιτών με τις δημόσιες υπηρεσίες.

Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με την έκθεση, το πολιτικό, γεωπολιτικό και οικονομικό περιβάλλον, τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα για το 2023 υπήρξε ιδιαίτερα ασταθές, ενίοτε και ζοφερό. Ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία και οι εμφύλιες συρράξεις στη Λιβύη, οι νέες εστίες γεωπολιτικής αστάθειας και ανθρωπιστικής κρίσης στη Μέση Ανατολή, η εντεινόμενη πληθωριστική κρίση στην Ευρώπη και, ιδίως, στην Ελλάδα, οι διαδοχικές συντριπτικές τραγωδίες, το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, οι ανεξέλεγκτες πυρκαγιές, οι καταστροφικές πλημμύρες, η τραγωδία του ναυαγίου ανοικτά της Πύλου, καθόρισαν το πλαίσιο σε εθνικό και περιφερειακό/διεθνές επίπεδο και στιγμάτισαν το 2023.

Στο πλαίσιο της κύριας δραστηριότητάς του, o Συνήγορος του Πολίτη εξέτασε αναφορές και διαμεσολάβησε σε ζητήματα που σχετίζονται με την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών τρίτων χωρών, του δικαιώματος των μαθητών για πρόσβαση στην εκπαίδευση, του περιβάλλοντος, φυσικού και πολιτιστικού, με ιδιαίτερη έμφαση σε περιοχές ιδιαίτερου τουριστικού ενδιαφέροντος και ανάπτυξης, τα δικαιώματα των φορολογούμενων, των ασφαλισμένων, των εργαζόμενων και των ανέργων, καθώς και των ατόμων με αναπηρία, και εντόπισε δυσλειτουργίες και ελλείψεις που ανακύπτουν σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αριθμός των αναφορών που υποβλήθηκαν στον Συνήγορο του Πολίτη κατά το έτος 2023 κινείται στον μέσο όρο των αναφορών που υποβάλλονται στην Αρχή διαχρονικά, επιβεβαιώνοντας την άποψη ότι οι πολίτες εμπιστεύονται σταθερά τον Συνήγορο του Πολίτη για τη διευθέτηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν με τη Διοίκηση.

Από τις αναφορές, για τις οποίες διαπιστώθηκε κακοδιοίκηση και υπήρξε διαμεσολάβηση, επιλύθηκε θετικά για τους αναφερόμενους πολίτες με ενέργειες της Αρχής η μεγάλη πλειοψηφία των αναφορών, σε ποσοστό 71%. Αντιθέτως, για ένα ποσοστό 18% των αναφορών, δεν ήταν δυνατή η επίλυση των αντίστοιχων υποθέσεων, για λόγους που οφείλονται είτε σε άρνηση της Διοίκησης να ακολουθήσει τις υποδείξεις του Συνηγόρου του Πολίτη, είτε σε νομοθετικά κενά ή σε οργανωτικές δυσλειτουργίες.

Η τραγωδία ανοικτά της Πύλου το καλοκαίρι του 2023 συγκλόνισε τη διεθνή κοινή γνώμη και προκάλεσε την έναρξη ιδίας έρευνας για τη διακρίβωση των ενεργειών των ελληνικών αρχών, και, πιο συγκεκριμένα, του Λ.Σ. – ΕΛ.ΑΚΤ. Παράλληλα, έρευνα για τις ενέργειες της FRONTEX διέταξε και η Ευρωπαία Διαμεσολαβήτρια. Αξιοποιώντας τις δικές του ελεγκτικές αρμοδιότητες και εξουσίες, ο Συνήγορος του Πολίτη ερευνά και εποπτεύει τον έλεγχο περιστατικών αυθαιρεσίας των σωμάτων ασφαλείας, επιθεωρεί και καταγράφει τις συνθήκες σε χώρους στέρησης της ελευθερίας, αλλά και προστασίας της ψυχικής υγείας, της παιδικής και τρίτης ηλικίας. Αποκαλύπτει ή/και αναδεικνύει φαινόμενα κακοποίησης, αλλά και ανησυχητικά ελλείμματα στις παρεχόμενες υπηρεσίες, στο θεσμικό πλαίσιο και στον τρόπο και βαθμό εφαρμογής του.

Το 2023, ο Συνήγορος επέλεξε επίσης να εστιάσει στην επικρατούσα κατάσταση στον χώρο της εργασίας, δημοσιοποιώντας δύο σχετικές ειδικές εκθέσεις.

Στην ειδική έκθεση για τις διαδικασίες προσλήψεων στον δημόσιο τομέα, καταγράφεται το πολυδαίδαλο θεσμικό πλαίσιο, με τη συνύπαρξη τριάντα μίας (31) διαφορετικών διατάξεων, που η κάθε μία εξ αυτών αφορά και σε μία ειδική κατηγορία προσωπικού, με αξιοσημείωτες διαφορές, είτε στη διαδικασία, είτε στα κριτήρια επιλογής, είτε στην κατανομή του ελέγχου μεταξύ του Α.Σ.Ε.Π. και των εμπλεκόμενων φορέων.

Η ειδική έκθεση για την παρενόχληση και τη σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία προσφέρει στον αναγνώστη μία ευρεία επισκόπηση του θεσμικού πλαισίου, εθνικού, ευρωπαϊκού και διεθνούς, για την αποτροπή, αλλά και τη διερεύνηση περιστατικών παρενόχλησης και σεξουαλικής παρενόχλησης, καθώς και την επιβολή αποτελεσματικών, αναλογικών και αποτρεπτικών κυρώσεων. Η έκθεση, παράλληλα, τυποποιεί τα χαρακτηριστικά της φυσιογνωμίας των καταγγελλόμενων και καταγγελλόντων, αναδεικνύει ομοιότητες και διαφορές στα περιστατικά παρενόχλησης και σεξουαλικής παρενόχλησης στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, σταχυολογεί τα βασικά προβλήματα στη διερεύνηση των περιστατικών και εισηγείται μέτρα και εργαλεία για την, ακόμη αποτελεσματικότερη, αντιμετώπιση σχετικών περιστατικών.

Δείτε αναλυτικά την έκθεση της Αρχής στο synigoros.gr.