Η χρηματοδότηση της ΕΕ προς τον σταθμό «Euronews» γίνεται με διαφάνεια και αποτελεσματικότητα;

Επιμέλεια: Γεώργιος Π. Κανέλλος

H στήριξη της ΕΕ προς τον Euronews βοηθά μεν τον σταθμό να διευρύνει την εμβέλειά του ως προς την κάλυψη της ευρωπαϊκής θεματολογίας, ωστόσο χρειάζεται καλύτερη παρακολούθηση της χρηματοδότησης, σύμφωνα με νέα περιπτωσιολογική επισκόπηση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ).

Συγκεκριμένα, η συνοπτική περιπτωσιολογική επισκόπηση του ΕΕΣ με τίτλο «Παρακολούθηση από την Επιτροπή της στήριξης που παρέχει η ΕΕ στον Euronews», η οποία δημοσιεύθηκε στις 14-05-2019, καταλήγει ότι η στήριξη της ΕΕ, ύψους 24,5 εκατομμυρίων ευρώ κατά μέσο όρο ετησίως, βοήθησε τον Euronews να αναπτύξει ένα μοναδικό επιχειρηματικό μοντέλο, καθώς και να εκπέμπει προγράμματα σχετικά με ευρωπαϊκά θέματα σε διάφορες γλώσσες. Ωστόσο, ο σταθμός παραμένει μη προσβάσιμος για τους περισσότερους πολίτες της ΕΕ, καθώς δεν αποτελεί δημόσιο τηλεοπτικό οργανισμό σε κανένα κράτος μέλος. Επιπλέον, οι ελεγκτές εντόπισαν αδυναμίες στον τρόπο με τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακολουθεί τις επιδόσεις του σε σχέση με τους συμφωνημένους στόχους και τις ανειλημμένες δεσμεύσεις.

Ο Euronews δημιουργήθηκε το 1993 από δέκα ευρωπαϊκούς δημόσιους ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς με σκοπό την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ταυτότητας και ολοκλήρωσης, έκτοτε δε υποστηρίζεται οικονομικά από την ΕΕ. Τα τελευταία χρόνια, το ιδιοκτησιακό καθεστώς του έχει αλλάξει με τη συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών. Οι ελεγκτές ανέλυσαν τη χρηματοδότησή του κατά την περίοδο 2014–2018, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή ασκεί την παρακολούθηση της συμφωνίας εταιρικής σχέσης που έχει συνάψει με τον σταθμό για την περίοδο 2017–2020.

Σύμφωνα με τους ελεγκτές, η χρηματοδότηση από την ΕΕ αποτελεί καθοριστικό μέρος των εσόδων του Euronews και αντιστοιχεί στο ένα τρίτο περίπου του ετήσιου κύκλου εργασιών του. Η αξία των συμβάσεων που συνήψε με την Επιτροπή κατά την περίοδο 2014–2018 ανήλθαν σε 122 εκατομμύρια ευρώ, ήτοι σε κατά μέσο όρο 24,5 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι ο Euronews δεν θα μπορούσε να διατηρήσει την τρέχουσα γεωγραφική και γλωσσική κάλυψη χωρίς τη στήριξη της ΕΕ. Ωστόσο, προειδοποιούν ότι οι ο σταθμός δεν είναι προσβάσιμος για τους περισσότερους πολίτες της ΕΕ, καθώς το σήμα του δεν μεταφέρεται σε όλα τα δίκτυα (καλωδιακά, δορυφορικά και επίγεια ψηφιακά).

Κανένα από τα κράτη μέλη της ΕΕ δεν έχει παραχωρήσει στον Euronews καθεστώς δημόσιας υπηρεσίας, ούτε τον χρηματοδοτεί άμεσα. Κατόπιν ανεξάρτητης αξιολόγησης που αναγνώριζε ότι ο σταθμός όντως έχει χαρακτήρα δημόσιας υπηρεσίας, η Επιτροπή τον θεωρεί ως εξειδικευμένο οργανισμό που υπηρετεί το γενικό ευρωπαϊκό συμφέρον στον τομέα της ενημέρωσης. Ως εκ τούτου, από το 2010, η Επιτροπή έχει υπογράψει συμφωνίες εταιρικής σχέσης με τον Euronews και του έχει διαθέσει χρηματοδότηση, χωρίς πρόσκληση υποβολής προτάσεων, σύμφωνα με τους τότε ισχύοντες δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ. Ωστόσο, οι κανόνες αυτοί άλλαξαν το 2018.

Για τη χρηματοδότηση του Euronews η Επιτροπή θέσπισε ένα πλαίσιο αναφοράς στοιχείων σχετικά με τις επιδόσεις. Παρ’ όλα αυτά, η Επιτροπή δεν διαθέτει σύστημα για την επαλήθευση του κατά πόσον ο σταθμός επιτυγχάνει τους στόχους που έχουν τεθεί με τις διάφορες συμφωνίες εταιρικής σχέσης. Δεν διαθέτει επίσης επίσημο μηχανισμό για τον συντονισμό των επιμέρους συμβάσεων παροχής υπηρεσιών που οι υπηρεσίες της υπογράφουν με τον σταθμό. Σύμφωνα με τους ελεγκτές, αυτό μειώνει τη διαφάνεια της οικονομικής στήριξης που παρέχεται στον Euronews και περιορίζει τη λογοδοσία.

Δήλωση    

«Η ΕΕ αποτελεί μείζονα πηγή εσόδων για έναν τηλεοπτικό σταθμό που ανήκει πλειοψηφικά σε ιδιώτες», δήλωσε ο Mihails Kozlovs, Μέλος του ΕΕΣ και αρμόδιος για την επισκόπηση. «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να επαληθεύει ετησίως αν ο Euronews συμμορφώνεται με τις δεσμεύσεις του περί διατήρησης της συντακτικής αμεροληψίας του και της ευρωπαϊκής προοπτικής του. Δεν διαπιστώσαμε, ωστόσο, κανέναν τυπικό σύνδεσμο μεταξύ των δεσμεύσεων αυτών και των κριτηρίων που εφαρμόζει η Επιτροπή για την ετήσια διάθεση της ενίσχυσης.»

Ιστορικό

Στα τέλη Μαρτίου του 2019, οι κύριοι μέτοχοι του Euronews ήταν η εταιρεία Media Globe Networks με έδρα στο Λουξεμβούργο (60%) και το αμερικανικό δίκτυο NBC (25%). Το υπόλοιπο 15% ανήκει σε ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς εντός και εκτός ΕΕ και σε τοπικές αρχές. Ο σταθμός εκπέμπει σήμερα σε οκτώ γλώσσες της ΕΕ και σε τέσσερις γλώσσες χωρών εκτός ΕΕ. Για τη στήριξη του σταθμού, η Επιτροπή διαθέτει περίπου το 80% του ετήσιου προϋπολογισμού του κονδυλίου «Ενέργειες πολυμέσων». Η διαθεσιμότητα αξιόπιστων στοιχείων σχετικά με την τηλεθέαση του Euronews είναι περιορισμένη.

Υπενθυμίζεται ότι οι συνοπτικές περιπτωσιολογικές επισκοπήσεις παρουσιάζουν και τεκμηριώνουν τα πραγματικά περιστατικά που πλαισιώνουν ένα συγκεκριμένο ζήτημα, χωρίς ωστόσο να συνιστούν έλεγχο.

Η εν προκειμένω επισκόπηση πραγματοποιήθηκε σε συνέχεια αιτήματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που ζήτησε από το ΕΕΣ να εξετάσει κατά πόσον ο τρόπος με τον οποίο η ΕΕ χρηματοδοτεί τον Euronews είναι αποδοτικός και διαφανής και αν οι σχετικοί πόροι χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την υλοποίηση της εντολής που έχει ανατεθεί στον σταθμό.

Το πλήρες κείμενο της επισκόπησης είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο του ΕΕΣ (eca.europa.eu)