Κυριότητα των κοινόχρηστων χώρων του Ελληνικού (Περίληψη Ολ ΣτΕ 2776/2020)

Περίληψη Ολ 2776/2020 (κοινόχρηστοι χώροι Ελληνικού)

30/12/2020

Απόφαση ΣτΕ Ολ 2776/2020

Πρόεδρος: Α. Ράντος

Εισηγητής: Χ. Ντουχάνης

Κυριότητα των κοινόχρηστων χώρων του Ελληνικού

Με την 2776/2020 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας απορρίφθηκε αίτηση ακυρώσεως κατοίκων Δήμων της Αττικής γύρω από το Μητροπολιτικό Πόλο του Ελληνικού κατά της έγκρισης των πολεοδομικών μελετών επτά ζωνών πολεοδόμησης σ’ αυτόν. Με την αίτηση οι κάτοικοι είχαν προβάλει ότι η αναβολή, βάσει αντισυνταγματικής Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, της περιέλευσης των κοινοχρήστων χώρων στην κοινή χρήση, την οποία επιχειρεί η προσβαλλόμενη έγκριση των πολεοδομικών μελετών, είναι και η ίδια αντίθετη στο Σύνταγμα. Είναι, επίσης, αντίθετη στο Σύνταγμα, σύμφωνα με όσα προβλήθηκαν, τόσο η προσωρινή παρακράτηση των κοινοχρήστων χώρων από ανώνυμη εταιρεία, οι μετοχές της οποίας έχουν πωληθεί στον επενδυτή, όσο και ανάθεση της διαχείρισης των χώρων αυτών για το μετέπειτα διάστημα, σε ιδωτικό Φορέα Διαχείρισης.

Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι κύριος της έκτασης του μητροπολιτικού Πόλου είναι το Δημόσιο, σε ποσοστό 70% εξ αδιαιρέτου, στον δε επενδυτή θα περιέλθει το 30% εξ αδιαιρέτου βάσει της σύμβασης αγοραπωλησίας, που έχει συναφθεί. Πριν γίνει, όμως, αυτό, θα πραγματοποιηθεί διανομή του ακινήτου σε περιοχές αποκλειστικής κυριότητας του Δημοσίου (το 70% της έκτασης) και, προοπτικά, του επενδυτή (30%), οπότε θα δημιουργηθούν δύο μερίδες αποκλειστικής κυριότητας, η πρώτη του Δημοσίου και η δεύτερη του επενδυτή. Από κανένα στοιχείο, όμως, δεν προκύπτει ότι οι κοινόχρηστοι χώροι θα ενταχθούν στη μερίδα του επενδυτή. Αντιθέτως, μάλιστα, από το περιεχόμενο της σύμβασης αγοραπωλησίας και τη νομοθεσία, προκύπτει ότι το Δημόσιο, και όχι ο επενδυτής, θα ελέγχουν, μέσω κανονισμών και θέσπισης προδιαγραφών, τους κοινοχρήστους χώρους του Μητροπολιτικού Πόλου. Η ίδρυση εξάλλου, Φορέα Διαχείρισης με το ν. 4549/2018 δεν αντίκειται ούτε αυτή στο Σύνταγμα ούτε αποξενώνει τους Δήμους από τη διαχείριση των κοινοχρήστων χώρων, δίοτι στο αποφασιστικό όργανο του φορέα τα έξι από τα εννέα πρόσωπα θα υποδεικνύονται από τους ΟΤΑ της περιοχής και άλλα δύο από το Δημόσιο, ο δε Φορέας Διαχείρισης θα υπάγεται στην εποπτεία του αρμόδιου Υπουργού Εσωτερικών.

Κρίθηκε ακόμη ότη η περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων υποδομής από κοινού με την έγκριση των πολεοδομικών μελετών όχι μόνο δεν διευκολύνει τη μεταβίβαση ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων στον επενδυτή, όπως είχε προβληθεί, αλλά, αντιθέτως, την δυσχεραίνει, διότι στη σύμβαση αγοραπωλησίας είχε προβλεφθεί ως όρος για τη μεταβίβαση μόνο η έγκριση των πολεοδομικών μελετών, χωρίς περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων υποδομής στις πολεοδομημένες περιοχές, ενώ τώρα, κατ’ εφαρμογή μεταγενέστερου νόμου, η έγκριση των πολεοδομικών μελετών περιλαμβάνει και την έγκριση περιβαλλοντικών όρων.

Με την ίδια απόφαση κρίθηκε επίσης ότι η ειδική διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης που θεσπίζει η νομοθεσία για τα έργα υποδομής του Μητροπολιτικού Πόλου είναι σύμφωνη με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο, μάλιστα, προβλέπει περιπτώσεις ακόμη και απαλλαγής των έργων αστικής ανάπτυξης από την περιβαλλοντική άδεια, στη συγκεκριμένη, όμως, περίπτωση δεν έγινε χρήση της δυνατότητας αυτής, με αποτέλεσμα τα επίμαχα έργα να υπαχθούν κανονικά σε έγκριση περιβαλλοντικών όρων. Απορρίφθηκε, επίσης, λόγος, ότι η ειδική αυτή διαδικασία συνιστά παράνομη “κρατική ενίσχυση” προς συγκεκριμένο επενδυτή, διότι το ζήτημα αυτό, που πάντως δεν τίθεται, ανήκει, σε κάθε περίπτωση στην αρμοδιότητα οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Με την απόφαση, τέλος, κρίθηκε ότι η ογκώδης μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου μελετά διαξοδικώς τις επιπτώσεις του στην κλιματική αλλαγή και αναλύει τις Εκπομπές Αερίων του Θερμοκηπίου, θέτοντας συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους σχετικά με το ζήτημα αυτό, σύμφωνα και με τους διεθνείς κανόνες (Συμφωνία του Παρισιού κ.λπ.).