ΝΣΚ: Εκχώρηση των αποδοχών δημοσίου υπαλλήλου με εργολαβικό δίκης, κατ εξαίρεση του κανόνα περί του ανεκχώρητου των αποδοχών

Με γνωμοδότησή του το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (89/2021 Β' Τακτική Ολομέλεια) απάντησε σε ερωτήματα αναφορικά με την εκχώρηση των αποδοχών δημοσίου υπαλλήλου με εργολαβικό δίκης, κατ’ εξαίρεση του κανόνα περί του ανεκχώρητου των αποδοχών.

Συγκεκριμένα, το ερώτημα αφορούσε στο εάν το Ελληνικό Δημόσιο (Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού) υποχρεούται να προβεί σε παρακράτηση ποσοστού των μηνιαίων αποδοχών υπαλλήλων του και απόδοσή τους σε δικηγορική εταιρεία, κατόπιν της εκ μέρους της αναγγελίας της εκχώρησης αυτών με ιδιωτικά συμφωνητικά (εργολαβικά δίκης), για την κάλυψη της αμοιβής της σε δίκες με αντικείμενο τον χαρακτηρισμό της εργασιακής σχέσης των εντολέων τηςεκχωρητών με το Δημόσιο, ως αορίστου χρόνου και την κατάταξή τους σε αντίστοιχες θέσεις εργασίας, στις οποίες εκπροσώπησε τους ανωτέρω εντολείς, μετά την επιτυχή έκβαση των υποθέσεων.

Σύμφωνα με το ΝΣΚ, ο κανόνας του ανεκχώρητου των αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων, κατ’ άρθρο 1 παρ. 1 του α.ν. 1453/1938, κάμπτεται με τις διατάξεις του Κώδικα Δικηγόρων που ρητά επιτρέπουν την εκχώρησή τους με το εργολαβικό της δίκης και στην περίπτωση που αυτή έχει ως αντικείμενο τον χαρακτηρισμό της εργασιακής σχέσης των εκχωρητών με το Δημόσιο, ως αορίστου χρόνου, και την κατάταξή τους σε αντίστοιχες θέσεις εργασίας.

Η αξία του αντικειμένου της διαφοράς προσδιορίζεται από το δεκαπλάσιο των αποδοχών, σύμφωνα με το άρθρο 11 περ. 7 του ΚΠολΔ (ομόφωνα).

Δεν υφίσταται υποχρέωση της αρμόδιας υπηρεσίας του ΥΠΠΟΑ για παρακράτηση των αποδοχών των υπαλλήλων του και απόδοσή τους στην αναγγελθείσα δικηγορική εταιρεία, σε εξόφληση της συμφωνηθείσας αμοιβής της, διότι στα εργολαβικά δίκης δεν περιέχεται επαρκώς ορισμένη δήλωση των εντολέων περί εκχώρησης των αποδοχών τους (κατά πλειοψηφία).

Απόσπασμα γνωμοδότησης

23. Στην εξεταζόμενη περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι μισθοί που θεωρείται ότι εκχωρήθηκαν δεν ήταν αντικείμενο της δίκης και δεν επιδικάσθηκαν, 18 τέτοια δήλωση βούλησης δεν προκύπτει από τα εργολαβικά που περιλήφθηκαν στην αναγγελία. Ειδικότερα, από την γενική και αόριστη αναφορά στο κείμενό τους, για είσπραξη της συμφωνηθείσας αμοιβής «απευθείας από τον οφειλέτη», δεν μπορεί να συναχθεί με βεβαιότητα η συναίνεση των εντολέων για την παρακράτηση της οφειλόμενης στον εντολοδόχο δικηγόρο αμοιβής, από τις αποδοχές που προσδοκούν να εισπράξουν ως παρακολούθημα της υπαλληλικής τους ιδιότητας, εκ μέρους του εργοδότη τους, Ελληνικού Δημοσίου. Ακόμα δε και στην περίπτωση που γινόταν δεκτό ότι πρόκειται πράγματι για εκχώρηση των αποδοχών, δεν εκφράζεται η βούληση των εντολέων-εκχωρητών σχετικά με το ακριβές ποσό ή ποσοστό και το χρονικό επιμερισμό της παρακράτησης, μέχρι την εξόφληση του συνολικού ποσού της δικηγορικής αμοιβής, δεδομένων και των ανωτάτων ορίων της κατ’ εξαίρεση επιτρεπόμενης εκχώρησης ή κατάσχεσης αυτών που ορίζονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 1 του α.ν. 1453/1938,και στην παράγραφο 2 του άρθρου 982 του ΚΠολΔ. Η έλλειψη αυτή δεν μπορεί να αναπληρωθεί με την επιχειρούμενη στο κείμενο της αναγγελίας «ερμηνεία» του συμφωνητικού, με μεγάλη απόκλιση από το ακριβές περιεχόμενό του, όπως ειδικότερα εκτίθεται στο ιστορικό, εν όψει ιδίως του γενικότερου κοινωνικού συμφέροντος που εξυπηρετούν οι διατάξεις αναγκαστικού δικαίου με τις οποίες προβλέπεται το ανεκχώρητο των αποδοχών, το οποίο επιβάλλει την στενή ερμηνεία των διατάξεων που επιτρέπουν την κατ΄εξαίρεση εκχώρησή τους (πρβλ. και ΝΣΚ 169/2020).

24. Συνεπώς, εφόσον, στη προκείμενη υπόθεση, στα περιληφθέντα στην αναγγελία εργολαβικά δίκης δεν προσδιορίζεται με τρόπο ορισμένο η εκχωρούμενη απαίτηση, ενώ και το περιεχόμενο της αναγγελίας δεν συμφωνεί με αυτό των εργολαβικών, το ΥΠΠΟΑ δεν οφείλει να προβεί στην αιτούμενη παρακράτηση των αποδοχών των υπαλλήλων του και στην απόδοσή τους στην αιτούσα δικηγορική εταιρεία σε εξόφληση της αμοιβής της.

25. Κατά τη γνώμη της μειοψηφίας που απαρτίσθηκε από τον ΙωάννηΚωνσταντίνο Χαλκιά, Πρόεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, Νικόλαο Μουδάτσο, Παναγιώτη Παναγιωτουνάκο, Αντιπροέδρους του ΝΣΚ, Ασημίνα Ροδοκάλη, Αφροδίτη Κουτούκη, Δημήτριο Μακαρονίδη, Ευαγγελία Σκαλτσά, Αθηνά Αλεφάντη, Θεόδωρο Τσιρά, Ευσταθία Τσαούση, Γεώργιο Βαμβακίδη, Διονύσιο Χειμώνα, Βασίλειο Κορκίζογλου, Νικόλαο Καραγιώργη, Αθανάσιο Θεοχάρη, Δημήτριο Κατωπόδη, Ιωάννα Λεμπέση, Αντώνιο Παπαγεωργίου (ψήφοι 18), στην εξεταζόμενη περίπτωση- όπου αντικείμενο της δίκης ήταν ο ορθός νομικός χαρακτηρισμός της εργασιακής σχέσης των εντολέων με το Δημόσιο ως αορίστου χρόνου και, συνακόλουθα, η κατάταξή τους σε αντίστοιχη θέση εργασίας - μετά την επιτυχή έκβαση της υπόθεσης και την κατάταξή τους σε θέσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου στο ΥΠΠΟΑ, προϊόν της δίκης από το οποίο θα εισπραχθεί η δικηγορική αμοιβή συνιστούν οι αποδοχές που προσδοκούν να εισπράξουν ως παρακολούθημα της υπαλληλικής τους ιδιότητας, εκ μέρους του εργοδότη τους Ελληνικού Δημοσίου. Η μη υπέρβαση του ποσοστού 20 % που αποτελεί το ανώτατο όριο της επιτρεπόμενης μεταβίβασης του αντικειμένου της δίκης κατά τον Κώδικα Δικηγόρων, θα ελεγχθεί με βάση το δεκαπλάσιο της ετήσιας παροχής, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 11 περ. 7 του ΚΠολΔ.

26. Περαιτέρω, στα περιληφθέντα στην αναγγελία εργολαβικά δίκης περιέχεται σαφής δήλωση του εντολέα περί εκχώρησης των αποδοχών αυτών, ενώ η υφιστάμενη αοριστία ως προς το ακριβές ποσό ή ποσοστό παρακράτησης και τον χρονικό επιμερισμό της, δεν ασκεί ουσιώδη επιρροή, καθόσον από την επισκόπηση των σχετικών εγγράφων σαφώς προκύπτει ότι το μεταγενέστερο περιεχόμενο των αναγγελιών είναι ευνοϊκότερο για τους εργαζόμενους συγκριτικά με αυτό των εργολαβικών δίκης, αφού με αυτά (εργολαβικά) τα αντίστοιχα ποσά των 700, 800 ή 1000 ευρώ εκχωρούνται προς είσπραξη εφάπαξ και στο σύνολό τους, ενώ με τις αναγγελίες προβλέπεται τμηματική καταβολή σε ποσοστό 20% στον μηνιαίο μισθό κάθε εργαζόμενου και μέχρι την πλήρη εξόφληση των σχετικών ποσών.

27. Συνεπώς, αφού δεν υπάρχει ασάφεια που να αποβαίνει σε βάρος των εργαζομένων (εκχωρητών) και με την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι οριζόμενες στον Κώδικα Δικηγόρων προϋποθέσεις εγκυρότητας του συμφωνητικού και της αναγγελίας της εκχώρησης, το αρμόδιο για την πληρωμή της απαίτησης (στην προκειμένη περίπτωση των αποδοχών των υπαλλήλων) όργανο του ΥΠΠΟΑ οφείλει να προβεί στην παρακράτηση και απόδοση στη δικηγορική εταιρεία του αιτούμενου ποσοστού των μηνιαίων αποδοχών των υπαλλήλων - το οποίο υπολείπεται του ανώτατου ορίου επιτρεπόμενης παρακράτησης των αποδοχών που ορίζεται στη διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 1 του α. ν. 1453/1938 (25%) - μέχρι τη συμπλήρωση του συνολικού ποσού της δικηγορικής αμοιβής που εκχωρήθηκε σ’ αυτήν, με κάθε ένα από τα κατατεθέντα εργολαβικά δίκης.

Δείτε αναλυτικά τη γνωμοδότηση.