Παράνομη η ανάρτηση ελεύθερα διαθέσιμης φωτογραφίας σε νέα ιστοσελίδα χωρίς τη συγκατάθεση του δημιουργού

Με χθεσινή απόφασή του το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε ότι η δημοσίευση σε ιστοσελίδα μιας φωτογραφίας που ήταν ελεύθερα προσβάσιμη σε άλλη ιστοσελίδα με τη συγκατάθεση του δημιουργού, απαιτεί νέα άδεια από τον εν λόγω δημιουργό (C‑161/17).

Το ΔΕΕ επισημαίνει ότι η ανάρτηση έργου το οποίο προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα, σε διαφορετική ιστοσελίδα από αυτή που δημοσιεύθηκε αρχικά με τη συγκατάθεση του δημιουργού του, συνιστά παρουσίαση του έργου σε ένα νέο κοινό.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, το κοινό που είχε κατά νου ο δημιουργός όταν έδινε τη συγκατάθεσή του για τη χρήση του έργου του στην ταξιδιωτική ιστοσελίδα αφορούσε σε κοινό εκείνης της ιστοσελίδας και όχι στο κοινό της ιστοσελίδας όπου δημοσιεύθηκε μετά ή του διαδικτύου γενικώς.

Σε σχέση με αυτό, το ΔΕΕ επισημαίνει ότι, μία τέτοια ανάρτηση θα πρέπει να διακρίνεται από την περίπτωση όπου καθίσταται προσιτό ένα προστατευόμενο έργο μέσω υπερσυνδέσμων, οι οποίοι οδηγούν στην ιστοσελίδα όπου έγινε η αρχική δημοσίευση.

Ιστορικό

Ο κ. Dirk Renckhoff, φωτογράφος, παρείχε την άδειά του σε φορείς εκμετάλλευσης μία ιστοσελίδας ταξιδιών προκειμένου να δημοσιεύσουν μια από τις φωτογραφίες του στην ιστοσελίδα τους. Μια μαθήτρια σχολείο στο Land North Rhein-Westphalia της Γερμανίας (Gesamtshcule de Waltrop) κατέβασε τη φωτογραφία από την εν λόγω ιστοσελίδα (στην οποία ήταν ελεύθερα προσβάσιμη) για να τη χρησιμοποιήσει σε μια σχολική παρουσίαση, η οποία στη συνέχεια δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα του σχολείου.

Ο Renckhoff προσέφυγε ενώπιον των γερμανικών δικαστηρίων κατά του σχολείου  ζητώντας την απαγόρευση της αναπαραγωγής της φωτογραφίας του, αξιώνοντας παράλληλα αποζημίωση ύψους 400 ευρώ.

Ο Renckhoff ισχυρίστηκε ότι χορήγησε δικαίωμα χρήσης μόνο στους φορείς εκμετάλλευσης της ταξιδιωτικής ιστοσελίδας και ότι η δημοσίευση της φωτογραφίας στην ιστοσελίδα του σχολείου αποτελεί παραβίαση των δικαιωμάτων του ως δημιουργού.

Στο πλαίσιο αυτό, το Bundesgerichtshof (ομοσπονδιακό δικαστήριο της Γερμανίας) ζήτησε από το Δικαστήριο της ΕΕ να ερμηνεύσει την οδηγία περί πνευματικής ιδιοκτησίας (Οδηγία 2001/29), σύμφωνα με την οποία οι δημιουργοί έχουν το αποκλειστικό δικαίωμα να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν κάθε παρουσίαση στο κοινό των έργων τους.

Το Bundesgerichtshof ζήτησε από το ΔΕΕ να ερμηνεύσει εάν η έννοια της «παρουσίασης στο κοινό» (communication to the public) περιλαμβάνει τη δημοσίευση στο διαδίκτυο φωτογραφίας ήδη δημοσιευμένης στο διαδίκτυο με τη συγκατάθεση του δημιουργού και χωρίς οποιουσδήποτε περιορισμούς που να αποτρέπουν την εκ νέου χρήση της.

Απόφαση

Με τη σημερινή απόφαση, το Δικαστήριο απαντά καταφατικά στο ερώτημα αυτό.

Το ΔΕΕ επισημαίνει, καταρχάς, ότι μία φωτογραφία μπορεί να συνιστά έργο που προστατεύεται από το δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας, εφόσον αποτελεί το πνευματικό δημιούργημα που αντανακλά την προσωπικότητα και εκφράζει τις ελεύθερες και δημιουργικές επιλογές του δημιουργού της.

Το Δικαστήριο διευκρινίζει ότι, υπό την επιφύλαξη των εξαιρέσεων και περιορισμών που προβλέπεονται στην Οδηγία, κάθε χρήση του έργου από τρίτο πρόσωπο χωρίς την προηγούμενη συγκατάθεση του δημιουργού του, θα πρέπει να θεωρείται ότι συνιστά παραβίαση των πνευματικών του δικαιωμάτων σε σχέση με το εν λόγω έργο.

Η Οδηγία έχει ως στόχο τη διασφάλιση ενός υψηλού επιπέδου προστασίας των δημιουργών, επιτρέποντάς τους να απολαμβάνουν μία αναλογική επιβράβευση από τη χρήση των έργων τους, περιλαμβανομένης της περίπτωσης παρουσίασης των έργων τους στο κοινό.

Στην προκειμένη υπόθεση, η ανάρτηση σε ιστοσελίδα φωτογραφίας που ήταν ήδη αναρτημένη σε άλλη ιστοσελίδα, αφού πρώτα έγινε αντιγραφή της σε ιδιωτικό server, θα πρέπει να ερμηνευθεί ως πράξη που καθιστά προσιτό το έργο, και συνεπώς πράξη παρουσίασης του στο κοινό, κατά την έννοια του άρθρου 3(1) της Οδηγίας.

Μία τέτοια ανάρτηση παρέχει στους επισκέπτες της ιστοσελίδας αυτής τη δυνατότητα να έχουν πρόσβαση στο έργο μέσα από την ιστοσελίδα.

Περαιτέρω, η ανάρτηση έργου το οποίο προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα, σε διαφορετική ιστοσελίδα που αυτή που δημοσιεύθηκε αρχικά με τη συγκατάθεση του δημιουργού του, συνιστά παρουσίαση του έργου σε ένα νέο κοινό.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, το κοινό που είχε κατά νου ο δημιουργός όταν έδινε τη συγκατάθεσή του για τη χρήση του έργου του στην ταξιδιωτική ιστοσελίδα αφορούσε σε κοινό εκείνης της ιστοσελίδας και όχι στο κοινό της ιστοσελίδας όπου δημοσιεύθηκε μετά ή του διαδικτύου γενικώς.

Σε σχέση με αυτό, το ΔΕΕ επισημαίνει ότι, μία τέτοια ανάρτηση θα πρέπει να διακρίνεται από την περίπτωση όπου καθίσταται προσιτό ένα προστατευόμενο έργο μέσω υπερσυνδέσμων, οι οποίοι οδηγούν στην ιστοσελίδα όπου έγινε η αρχική δημοσίευση.

Σε αντίθεση με τους υπερσυνδέσμους, οι οποίοι συμβάλλουν στην ομαλή λειτουργία του διαδικτύου, η δημοσίευση ενός προστατευμένου έργου σε διαφορετική ιστοσελίδα από αυτή που ήταν αρχικώς δημοσιευμένο, χωρίς την εξασφάλιση της συγκατάθεσης δημιουργού δεν συμβάλει στον ίδιο βαθμό προς τον σκοπό αυτόν.

Τέλος, το ΔΕΕ επισημαίνει ότι έχει μικρή σημασία το γεγονός ότι ο κάτοχος των δικαιωμάτων δεν περιορίζεται τους τρόπους με τους οποίους οι φωτογραφία μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους χρήστες του διαδικτύου.

Η απόφαση είναι διαθέσιμη εδώ.