Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και διαχείριση κινδύνων στον δημόσιο τομέα: κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών

Την 5-1-2023 κατατέθηκε στη Βουλή σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εσωτερικών με τίτλο «Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και διαχείριση κινδύνων στον δημόσιο τομέα». Το σχέδιο νόμου αποτελείται από 29 άρθρα και χωρίζεται σε δύο ενότητες:

Το Μέρος Α΄ (άρθρα 1-17) έχει τίτλο «Εθνικό Σύστημα Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης» και σκοπό τον εξορθολογισμό της κατανομής και της μεταφοράς αρμοδιοτήτων μεταξύ των επιπέδων διακυβέρνησης προς ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της κυβερνησιμότητας στον δημόσιο τομέα.

Το Μέρος Β’ (άρθρα 18-28) έχει τίτλο «Διαχείριση Κινδύνων - Προσθήκη Κεφαλαίου Ζ΄ Στο Μέρος Α’ του Ν. 4795/2021» και σκοπό την ανάπτυξη πλαισίου διαχείρισης κινδύνων ως δομικού στοιχείου του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου των φορέων του άρθρου 2 του ν. 4795/2021.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του σχεδίου νόμου, ως προς το Μέρος Α’:

«Στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο είναι εμφανής η απουσία μιας δέσμης ενιαίων κανόνων για τις διαδικασίες οριοθέτησης αρμοδιοτήτων και καθορισμού θεσμικών οργάνων με σχετικές αρμοδιότητες, αναφορικά με την κατανομή και τη διάρθρωση των δημοσίων πολιτικών, αλλά και ειδικότερα ως προς τη μεταφορά αρμοδιοτήτων των διάφορων φορέων του δημοσίου τομέα, ανεξαρτήτως επιπέδου διακυβέρνησης.

Άλλωστε, παρά το πολυδαίδαλο νομοθετικό πλαίσιο ως προς την κατανομή ή και ανακατανομή διοικητικών αρμοδιοτήτων, απουσιάζει η κατοχύρωση του νομικού ορισμού της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, καίτοι, σε πλείστες περιπτώσεις, επιχειρείται η υιοθέτηση είτε των γενικών αρχών είτε της στοχοθεσίας της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης στο πλαίσιο της δράσης διάφορων συντονιστικών οργάνων.

Η ευρύτερη διαβούλευση επί των θεμάτων των αρμοδιοτήτων και ειδικά αναφορικά με ζητήματα αποκέντρωσης ή αποσυγκέντρωσης στερείται κοινής βάσης και είναι αποσπασματική και σε πολλές περιπτώσεις ατελέσφορη. Μάλιστα, η σχετική διακύμανση της νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, ως προς το τι συνιστά τοπική υπόθεση, καταδεικνύει, μεταξύ άλλων, και την έλλειψη μακροπρόθεσμου διοικητικού σχεδιασμού, αλλά και την απουσία συστημικού consensus.

Με το παρόν, επιχειρείται μια μείζονα αλλαγή προτύπου διοικητικής οργάνωσης και λειτουργίας. Θεσμοθετείται ένα ολιστικό μοντέλο κυβερνησιμότητας, με απώτερο στόχο τη δόμηση ενός μηχανισμού συντονισμού και διαλειτουργικότητας των εμπλεκόμενων δημόσιων φορέων, ανεξαρτήτως επιπέδου διακυβέρνησης, με άξονα τη χρηστή και αποτελεσματική διοίκηση προς όφελος των πολιτών της χώρας».

Αντίστοιχα, ως προς το Μέρος Β’ παρατηρείται ότι:

«Η έννοια της διαχείρισης κινδύνων εισήχθη για πρώτη φορά με τον ν. 4795/2021 (Α’ 62), ως δομικό στοιχείο του συστήματος εσωτερικού ελέγχου (άρθρο 5). Η ικανότητα του φορέα να εντοπίζει και να διαχειρίζεται τους κινδύνους που απειλούν την εύρυθμη λειτουργία του, συμβάλλει στη βελτίωση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητάς του, καθώς και στην πρόληψη της διαφθοράς και την ενίσχυση της ακεραιότητας και της χρηστής διακυβέρνησης στο δημόσιο, με προστιθέμενη μακροπρόθεσμα αξία στη διοίκηση και την οικονομία της χώρας. Επιπροσθέτως, η διαχείριση κινδύνων αποτελεί ένα από τα κριτήρια αξιολόγησης της χώρας από διεθνείς φορείς και οργανισμούς. Συγκεκριμένα, θεσπίζεται η υποχρέωση κάθε φορέα να αναπτύσσει και να εφαρμόζει την πολιτική, το πλαίσιο και τη διαδικασία διαχείρισης κινδύνων, βάσει των διεθνώς αποδεκτών προτύπων, προβλέπονται τα όργανα διαχείρισης κινδύνων και ρυθμίζονται οι αρμοδιότητές τους, καθώς και η εκπαίδευση του προσωπικού τους για την απόκτηση επαγγελματικής επάρκειας. Επιπλέον, θεσπίζονται η υποχρέωση τήρησης μητρώου κινδύνων από όλους τους φορείς, καθώς και η συλλογή δεδομένων και πληροφοριών αναφορικά με τους κινδύνους διαφθοράς που αντιμετωπίζουν οι φορείς του δημόσιου τομέα στο Κεντρικό Αποθετήριο Κινδύνων Διαφθοράς, το οποίο θα τηρείται από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας».

Το κατατεθέν νομοσχέδιο είναι διαθέσιμο εδώ.