Πράξη για τη διακυβέρνηση δεδομένων του Δημοσίου: Σε διαβούλευση το νομοσχέδιο του Υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης για την Data Governance Act

Σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση έχει τεθεί το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης με τίτλο «Μέτρα εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) 2022/868 (πράξη για τη διακυβέρνηση δεδομένων) - Ορισμός αρμόδιας αρχής για την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2024/903 (Κανονισμός για τη διαλειτουργική Ευρώπη) - Ηλεκτρονική εφαρμογή “my street” και λοιπές ρυθμίσεις προώθησης του ψηφιακού μετασχηματισμού».

Κατά το πρώτο μέρος του νομοσχεδίου, επιχειρείται η θέσπιση διατάξεων, ως μέτρα εσωτερικού δικαίου για την εφαρμογή στην εθνική έννομη τάξη του Κανονισμού (ΕΕ) 2022/868 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ής Μαΐου 2022 σχετικά με την ευρωπαϊκή διακυβέρνηση δεδομένων και την τροποποίηση του Κανονισμού (ΕΕ) 2018/1724 (πράξη για τη διακυβέρνηση δεδομένων, εφεξής «Πράξη»).

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, η Πράξη επιδιώκει τη δημιουργία ενιαίου πλαισίου ανταλλαγής δεδομένων και καθορισμού κάποιων βασικών απαιτήσεων για τη διακυβέρνηση των δεδομένων, δημιουργώντας ένα ασφαλές περιβάλλον για την κοινοχρησία δεδομένων μεταξύ τομέων και κρατών μελών προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας, εισάγοντας ταυτόχρονα την έννοια της περαιτέρω χρήσης δεδομένων, δηλαδή τη χρήση δεδομένων για εμπορικούς ή μη σκοπούς πέρα από τον αρχικό σκοπό τους, καθώς και την έννοια του αλτρουισμού των δεδομένων, για σκοπούς γενικού συμφέροντος. Η Πράξη θέτει το πλαίσιο και θεσπίζει τις προϋποθέσεις για την περαιτέρω χρήση των δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή φορέων του Δημοσίου και προστατεύονται νομικά, ιδίως ως προσωπικά δεδομένα ή δεδομένα που καλύπτονται από δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας («προστατευόμενα δεδομένα»), ρυθμίζοντας την ακολουθούμενη διαδικασία μέσω ενός ενιαίου σημείου πληροφόρησης. Περαιτέρω, η Πράξη προβλέπει υπηρεσία διαμεσολάβησης δεδομένων, καθώς και οργανώσεις αλτρουισμού δεδομένων, ώστε να υποστηριχθεί και να διευκολυνθεί η παροχή των δεδομένων από το υποκείμενο ή τον κάτοχο αυτών (κοινοχρησία).

Ειδικότερα, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις σκοπό έχουν να συμπληρώσουν το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, ώστε να καταστεί δυνατή η πλήρης εφαρμογή της Πράξης στην ελληνική έννομη τάξη. Αυτό επιτυγχάνεται με τον ορισμό εθνικής αρμόδιας αρχής για την παροχή συνδρομής σε φορείς του δημοσίου τομέα που χορηγούν ή αρνούνται πρόσβαση για περαιτέρω χρήση δεδομένων συγκεκριμένων κατηγοριών. Προβλέπεται, επίσης, ορισμός εθνικού φορέα ως ενιαίου σημείου πληροφόρησης. Περαιτέρω δε, ορίζεται αρμόδιος φορέας ως αρμόδια αρχή για τις υπηρεσίες διαμεσολάβησης δεδομένων και για την καταχώριση οργανώσεων αλτρουισμού δεδομένων.

Το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης ορίζεται ως ο αρμόδιος εθνικός φορέας για όλα τα ανωτέρω ζητήματα που ρυθμίζει η Πράξη και αναλαμβάνει τους εθνικούς ρόλους που προβλέπει η Πράξη για το κάθε κράτος μέλος και διασφαλίζει την ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή της στην ελληνική έννομη τάξη. Προς τούτο, εξειδικεύονται οι ρυθμίσεις της Πράξης για τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία περαιτέρω χρήσης δεδομένων που βρίσκονται στην κατοχή φορέων του δημοσίου, ενόψει ρητών προβλέψεων ή κατευθύνσεων που εντοπίζονται στις διατάξεις ή τις αιτιολογικές σκέψεις του Κανονισμού, προβλέπονται οι παραβάσεις που συνεπάγονται επιβολή προστίμου, ορίζεται το εύρος του προστίμου και θεσπίζεται δικαίωμα δικαστικής προσφυγής κατά αποφάσεων των αρμόδιων φορέων. Επίσης, προβλέπονται εξουσιοδοτικές διατάξεις για σειρά ειδικότερων ζητημάτων που άπτονται της εφαρμογής της Πράξης, εντός της ελληνικής έννομης τάξης και εισάγεται ένα νέο πλαίσιο διακυβέρνησης στον δημόσιο τομέα με τη δημιουργία δικτύου «Υπεύθυνων για τη Χρήση Δεδομένων», την έκδοση Εθνικής Στρατηγικής και τη σύσταση Συντονιστικής Επιτροπής για τα Δεδομένα του Δημοσίου Τομέα.  Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις αποτελούν βασικό σκέλος μίας συνολικής μεταρρύθμισης στον τομέα των δεδομένων του δημοσίου τομέα, θέτοντας τις βάσεις για την ασφαλή και επωφελή περαιτέρω χρήση τους.

Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις στοχεύουν συνολικά στην ενίσχυση της διαχείρισης και της ανταλλαγής δεδομένων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προάγοντας την εμπιστοσύνη και διευκολύνοντας την πρόσβαση στα δεδομένα, ενώ παράλληλα διασφαλίζουν την προστασία προσωπικών δεδομένων και εμπορικών απορρήτων. Επίσης, η Πράξη ρυθμίζει την αγορά υπηρεσιών διαμεσολάβησης δεδομένων, καθώς και τις οργανώσεις αλτρουισμού δεδομένων, εισάγοντας αυστηρές απαιτήσεις διαφάνειας και ασφάλειας. 

Ενόψει των ανωτέρω, η πράξη για τη διακυβέρνηση δεδομένων δημιουργεί την ανάγκη στον εθνικό νομοθέτη να λάβει υπόψη αυτές τις προβλέψεις και να τις συμπεριλάβει στην εθνική νομοθεσία με τις αναγκαίες προσαρμογές. Η ανάγκη αυτή καθίσταται ακόμα πιο επιτακτική, δεδομένης της θεαματικής ανάπτυξης της οικονομίας των δεδομένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι εκτιμήσεις προβλέπουν ότι η αξία της οικονομίας δεδομένων στην Ε.Ε. θα αυξηθεί από τριακόσια ένα δισεκατομμύρια (301.000.000.000) ευρώ το 2018 σε οκτακόσια είκοσι εννέα δισεκατομμύρια (829.000.000.000) ευρώ μέχρι το τέλος του 2025. Αυτή η αναπτυξιακή δυναμική δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την ύπαρξη κατάλληλων θεσμικών πλαισίων, τεχνογνωσίας και ικανοτήτων διακυβέρνησης δεδομένων, ειδικά στον δημόσιο τομέα, όπου η αξιοποίηση των παραγόμενων δεδομένων παραμένει μέχρι τώρα περιορισμένη.

Κατά το δεύτερο μέρος του νομοσχεδίου, επιδιώκεται η ρύθμιση οργανωτικών ζητημάτων και η βελτιστοποίηση των ψηφιακών υπηρεσιών του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών, μεταξύ άλλων, μέσω της δημιουργίας μιας νέας ηλεκτρονικής εφαρμογής εντοπισμού και καταγγελίας εκ μέρους των πολιτών για την κατάληψη κοινοχρήστων χώρων από τραπεζοκαθίσματα καταστημάτων («mystreet»), καθώς και η ενίσχυση της αγοράς μέσω επενδύσεων στον τομέα της τεχνολογίας. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, οι νέες αυτές ρυθμίσεις αντιμετωπίζουν το ζήτημα της βελτίωσης της διαλειτουργικότητας του δημοσίου τομέα, της ενίσχυσης του ψηφιακού μετασχηματισμού και της προώθησης επενδύσεων στον τομέα της τεχνολογίας.

Ειδικότερα προβλέπεται ο ορισμός της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης ως Εθνική Αρμόδια Αρχή για την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2024/903 για τη διαλειτουργικότητα στην Ευρώπη και ως ενιαίο σημείο επαφής, η συμπερίληψη της Συντονιστικής Επιτροπής για τα Δεδομένα του Δημοσίου στο Εκτελεστικό Δίκτυο Ψηφιακού Μετασχηματισμού, λόγω των νέων ρόλων που αναλαμβάνει, η βελτίωση της λειτουργίας του επενδυτικού «Ταμείου Φαιστός» με σκοπό προσέλκυσης περισσότερων επενδύσεων στην τεχνολογία, η κατάργηση της έκδοσης δικαιολογητικών για διοικητικές διαδικασίες προβλέποντας και ορισμένες εξαιρέσεις και η δημιουργία της ηλεκτρονικής εφαρμογής «mystreet», που επιτρέπει στους πολίτες να εντοπίζουν και να καταγγέλλουν καταλήψεις κοινόχρηστων χώρων από τραπεζοκαθίσματα. 

Συνολικά, οι εν λόγω ρυθμίσεις αντιμετωπίζουν ζητήματα που σχετίζονται με τη βελτίωση της διαλειτουργικότητας του δημοσίου τομέα, την εισαγωγή μέτρων για τη διευκόλυνση των πολιτών μέσω ψηφιακών υπηρεσιών, την ενίσχυση του ψηφιακού μετασχηματισμού, την προώθηση επενδύσεων στον τομέα της τεχνολογίας και την προώθηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας μέσω νέων ψηφιακών εργαλείων.

Μπορείτε να λάβετε μέρος στη διαβούλευση έως τις 4 Μαρτίου 2025, ημέρα Τρίτη και ώρα 08:00 π.μ., στο opengov.gr.