Πρόσβαση στα δεδομένα και επισκόπηση πρωτοτύπων εγγράφων (ΑΠΔΠΧ 16/2025)

Η προσωπική επισκόπηση πρωτοτύπων εγγράφων, αντίγραφα των οποίων έχουν ήδη δοθεί στο υποκείμενο των δεδομένων, εκφεύγει το δικαιώματος πρόσβασης του άρθρου 15 ΓΚΠΔ. Αυτό κρίθηκε από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα με την υπ’ αριθμ. 16/2025 απόφασή της που αναρτήθηκε στον ιστότοπό της.

Η Αρχή δέχθηκε καταγγελία στρεφόμενη κατά Συνεταιριστικής Τράπεζας για παραβίαση του δικαιώματος πρόσβασης. Η καταγγέλλουσα ισχυρίστηκε πως άσκησε προς την Τράπεζα το δικαίωμα πρόσβασης σε έγγραφα και προσωπικά της δεδομένα, «με σκοπό ιδίως την επισκόπηση και γραφολογική εξέταση των πρωτοτύπων», ωστόσο το αίτημά της αυτό δεν ικανοποιήθηκε. Τα έγγραφα αυτά ήταν ένα συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο, μια πρόσθετη πράξη τροποποίησης όρων σύμβασης πίστωσης και συμβάσεις περί πίστωσης με ανοιχτό λογαριασμό και φέρονταν να έχουν υπογραφεί από την καταγγέλλουσα, με την ίδια να αμφισβητεί τις υπογραφές ως πλαστές.

Η καταγγελλόμενη τράπεζα υπερασπίστηκε την άρνησή της αυτή, προβάλλοντας τον ισχυρισμό πως η αυτοπρόσωπη εξέταση – επισκόπηση των πρωτοτύπων εγγράφων υπερβαίνει τους επικαλούμενους σκοπούς άσκησης των δικαιωμάτων της καταγγέλλουσας. Σύμφωνα με το απαντητικό της έγγραφο προς την Αρχή, η Τράπεζα «κάλεσε την καταγγέλλουσα να της δηλώσει διεύθυνση ταχυδρομικής αποστολής ή να προσέλθει, κατόπιν επικοινωνίας με την αρμόδια Διεύθυνση Διαχείρισης Εμπλοκών, σε συνεργασία με την Υπεύθυνη Προστασίας Δεδομένων της Τράπεζας, προς λήψη των αιτηθέντων αντιγράφων των εγγράφων που φέρουν το όνομά της και χρησιμοποιήθηκαν για τους σκοπούς κατάρτισης και εκτέλεσης των όρων των μεταξύ τους συμβάσεων. Η καταγγέλλουσα, σύμφωνα με την ίδια απάντηση, επανήλθε και ζήτησε ορισμό διά ζώσης συνάντησης, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 27/05/2022, στο πλαίσιο της οποίας η καταγγέλλουσα και ο πληρεξούσιος δικηγόρος της κατέστησαν σαφές ότι το αίτημά τους είχε ικανοποιηθεί όσον αφορά τα αντίγραφα των συμβάσεων και είχε περιοριστεί στην επιτόπια πρόσβαση και επισκόπηση των συμβάσεων. Σε ερώτημα της τράπεζας για ποιο λόγο επιθυμούν την επισκόπηση των πρωτοτύπων εγγράφων, ο πληρεξούσιος δικηγόρος απάντησε ότι με την εμφάνιση των πρωτοτύπων θα επιτύγχαναν καλύτερη εικόνα για τη σύνταξη εκθέσεως γραφολογικής πραγματογνωμοσύνης.»

Διαβάστε επίσης: Δικαίωμα πρόσβασης: Πρόστιμο 3.000 ευρώ σε εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων (ΑΠΔΠΧ 4/2025)

Με το υπόμνημά της, που υποβλήθηκε μετά τη συνεδρίαση της Αρχής, η καταγγέλλουσα τόνισε ότι «ότι για τον σκοπό της γραφολογικής εξέτασης, το αντίγραφο χάνει ή αλλοιώνει πολλά από τα χαρακτηριστικά της γραφής και δυσκολεύει την εξακρίβωση της γνησιότητας ή της πλαστότητάς του, αφού η διαδικασία αναπαραγωγής ενός αντιγράφου υπόκειται σε σφάλματα και δεν αποδίδει όλα τα χαρακτηριστικά του εγγράφου που αναπαράγεται και μπορεί να υποδηλώνουν πλαστότητα, ως εκ τούτου θεωρεί ότι το δικαίωμα πρόσβασής της στα εν λόγω έγγραφα δεν έχει ικανοποιηθεί πλήρως, ενώ ακόμη εκκρεμεί δίκη στο πλαίσιο της οποίας έχει ακόμα τη δικονομική δυνατότητα να υποβάλει ένσταση πλαστότητας. Επιπλέον υποστήριξε ότι η επί τόπου επισκόπηση του πρωτοτύπου εγγράφου της τράπεζας συνιστά τον μόνο ικανό και αναγκαίο τρόπο προάσπισης των συμφερόντων της, δηλαδή της ακύρωσης της εκδοθείσας εις βάρος της καταγγέλλουσας διαταγής πληρωμής, ενόψει άσκησης αναίρεσης κατά της τελεσίδικης απόφασης του Εφετείου [περιοχής] Φ. Τέλος τόνισε ότι η ratio του αρ. 15 ΓΚΠΔ συνίσταται ακριβώς στην προάσπιση των δικαιωμάτων του υποκειμένου από την πληροφορία-προσωπικά δεδομένα επί των οποίων ζητά την πρόσβαση, όπως εν προκειμένω η επισκόπηση των πρωτοτύπων ζητηθέντων εγγράφων.»

Η καταγγελλόμενη Τράπεζα αντέτεινε πως η καταγγέλλουσα διέθετε φωτοαντίγραφο της αιτηθείσας σύμβασης, «του οποίου τη γνησιότητα δεν αμφισβητεί, δηλαδή δεν ισχυρίζεται ότι διαφέρει από το πρωτότυπο ή ότι αλλοιώθηκε το περιεχόμενό του κατά τη φωτοτύπηση», ως εκ τούτου το δικαίωμα πρόσβασης είχε ικανοποιηθεί. Παράλληλα, η Τράπεζα ισχυρίστηκε πως η καταγγέλλουσα είχε λάβει και ισότυπο (πρωτότυπο) της σύμβασης κατά την υπογραφή της, ενώ ως προς το αιτηθέν συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο διευκρίνησε πως αυτό τηρείται στο αρχείο της συμβολαιογράφου, ενώ η ίδια δεν διαθέτει παρά αντίγραφο αυτού και δη χωρίς τις πρωτότυπες υπογραφές. Ως προς το δικαίωμα για διενέργεια ιδιωτικής γραφολογικής πραγματογνωμοσύνης, η Τράπεζα επεσήμανε πως η καταγγέλλουσα ουδόλως εμποδίστηκε να το ασκήσει, αφού η πραγματογνωμοσύνη αυτή συντάχθηκε με χρήση και γραφολογική εξέταση του φωτοαντιγράφου, το οποίο ο γραφολόγος χαρακτήρισε ως ποιοτικά κατάλληλο για εξέταση και κρίση επί της γνησιότητάς του.

Η απόφαση της Αρχής

Η Αρχή επανέλαβε την πάγια κρίση της πως ο σκοπός για τον οποίο το υποκείμενο ασκεί δικαίωμα πρόσβασης δεν έχει σημασία, αφού άλλωστε το ΔΕΕ έχει ήδη κρίνει πως η αναφορά της αιτιολογικής σκέψης 63 ΓΚΠΔ για δυνατότητα του υποκειμένου να έχει επίγνωση της επεξεργασίας και να επαληθεύει τη νομιμότητα της επεξεργασίας δεν έχει την έννοια πως το δικαίωμα πρόσβασης περιορίζεται στον σκοπό αυτό. Περαιτέρω, η Αρχή παρέθεσε εκτενή αποσπάσματα από τις Κατευθυντήριες Γραμμές 1/2022 του ΕΣΠΔ για το δικαίωμα πρόσβασης και ειδικά για την ικανοποίησή του μέσω της χορήγησης αντιγράφων εγγράφων και δεδομένων.

Ως προς την υπό εξέταση περίπτωση, η Αρχή δέχθηκε πως η Τράπεζα πράγματι χορήγησε τα αιτηθέντα αντίγραφα εγγράφων στην καταγγελλόμενη, ως εκ τούτου το ζήτημα που έπρεπε να κριθεί είναι το κατά πόσον το δικαίωμα πρόσβασης μπορεί, σε μια τέτοια περίπτωση, να περιλαμβάνει και την επιτόπια επισκόπηση των πρωτοτύπων εγγράφων. Η κρίση της υπήρξε αρνητική.

Διαβάστε επίσης: Το υποκείμενο των δεδομένων δεν έχει δικαίωμα λήψης αντιγράφων των συμφωνητικών με εκτελούντα την επεξεργασία

Σύμφωνα με την απόφαση:

«η χορήγηση αντιγράφων των προσωπικών δεδομένων, κατ’ άρθρο 15 παρ. 3 ΓΚΠΔ, τα οποία διατηρούνται και υποβάλλονται σε επεξεργασία κατά το χρόνο υποβολής του σχετικού αιτήματος, αποτελεί τρόπο ικανοποίησης του δικαιώματος πρόσβασης του υποκειμένου στα προσωπικά δεδομένα του που ασκείται με βάση την παράγραφο 1 του άρθρου αυτού.  Η περαιτέρω προσωπική επισκόπηση των πρωτοτύπων εγγράφων, όπως εν προκειμένω ζητείται από την καταγγέλλουσα, για την εκ νέου διενέργεια γραφολογικής πραγματογνωμοσύνης, παρά την κατοχή φωτοαντιγράφων των αιτούμενων εγγράφων, εκφεύγει του αντικειμένου του δικαιώματος πρόσβασης σύμφωνα με το άρθρο 15 ΓΚΠΔ.

Λαμβάνεται υπόψη εξάλλου ότι εν προκειμένω έχει ήδη διενεργηθεί γραφολογική εξέταση των ανωτέρω εγγράφων και έχει συνταχθεί η από 26/07/2020 γνωμοδότηση της γραφολόγου Ε με χρήση φωτοαντιγράφων, χωρίς να αμφισβητείται η γνησιότητα των αντιγράφων και η αντιστοίχισή τους με τα πρωτότυπα έγγραφα. Κρίνεται, επομένως, ότι το κατ’ άρθρο 15 ΓΚΠΔ δικαίωμα πρόσβασης της καταγγέλλουσας ικανοποιήθηκε επαρκώς με την παροχή αντιγράφων, χωρίς να απαιτείται και η επίδειξη των πρωτοτύπων εγγράφων, διαδικασία που εμπίπτει στο πλαίσιο της ποινικής διερεύνησης της υπόθεσης. Ως εκ τούτου η Αρχή δεν διαπιστώνει παραβίαση του δικαιώματος πρόσβασης της καταγγέλλουσας από την καταγγελλόμενη Τράπεζα».

Με το σκεπτικό αυτό, η καταγγελία απορρίφθηκε ως αβάσιμη.

Το πλήρες κείμενο της απόφασης ΑΠΔΠΧ 16/2025 είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο της Αρχής.